Kamu bankalarının gazete ve televizyon kanallarına yönelik ilan ve reklam dağıtımındaki ‘adaletsizlik’ Meclis gündemine taşındı. CHP’nin gazeteci kökenli Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, Ziraat Bankası, Vakıfbank ve Halkbank’ın 2020 yılı gazete ve televizyon ilan ve reklamlarının tamamen iktidar yanlısı yayın yapan basın organlarına verilmesi; aralarında Sözcü, FoxTV, Halk TV’nin de bulunduğu gazete ve kanallara hiç ilan/reklam verilmemesinin gerekçesini Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a sordu.
Çakırözer, “Kamu bankalarının verdiği ilanlar 84 milyonun birikimlerinden, vergilerinden ödeniyorsa kanallar ve gazetelere adil dağıtılmalı. Ama iktidarı destekleyen tirajı, izleyicisi olmayan gazetelere hortumla kamu kaynağı aktarılırken, gerçekleri yazan basın organlarına tek santim ilan, tek kuruş reklam verilmiyor. Bu büyük adaletsizliktir, halkın parasının peşkeş çekilmesidir. Basın özgürlüğünün ve halkın haber alma hakkının engellenmesidir” dedi. Çakırözer, Oktay’a, “Kamu bankalarını ilan/reklamları basına kimler aracılığıyla dağıtılıyor? Gazete ve televizyonlara ilan – reklam verme kriteriniz nedir? Kamu bankaları ilanlarından hangi basın kuruluşunun ne kadar pay aldığını şeffaf biçimde neden açıklamıyorsunuz?” diye sordu.
"Gerçek habere sıfır ilan"
Medya kuruluşlarının 2020 yılı reklam kullanım verilerine göre, kamu bankaları bazı gazete ve televizyon kanallarını reklama boğarken, bazılarına ise hiç reklam vermedi. Kamuya ait Ziraat Bankası, Vakıfbank ve Halkbank’ın reklam ve tanıtıma ayırdıkları bütçeyi tamamen iktidara yakınlığıyla bilinen medya kuruluşlarına aktardı. Gazeteci Kenan Şener tarafından kamuoyu ile paylaşılan ilan/reklam rakamlarını TBMM’de verdiği soru önergesine konu eden Çakırözer, “Kamu bankaları 2020’de 16 ulusal gazeteye 300 bin santim ilan vermiş. Ama Sözcü’ye Cumhuriyet’e Birgün’e, Milli Gazete’ye, Karar’a, Korkusuz’a, Yeni Asya’ya, YeniÇağ’a tek santim ilan yok! Aynı şekilde 25 kanala 2020 içinde toplam 3 milyon 367 bin saniye reklam vermişler. Fox TV’ye, Halk TV’ye, Tele1’e, TV5’e, KRT’ye tek saniye reklam yok! Bu kadar büyük adaletsizlik hangi ölçüyle, hangi kriterle yapılıyor merak ediyoruz” dedi.
"Hortumlanan para halkın vergisi"
Kamu kaynaklarının tümüyle iktidara yakın basın organlarına aktarılmasını eleştiren Çakırözer şu değerlendirmelerde bulundu:
“Özel bankalar ilanlarını/reklamlarını tiraja, izlenme oranına bakarak veriyor. Kamu bankalarının tek ölçütü iktidar yandaşlığı. Gerçek habercilik yapan, soran, eleştiren gazete ve kanallara tek santim ilan, tek saniye reklam yok! Kamu bankası yöneticisi cebinden verse sorun değil. Ama bu adaletsizlik 84 milyonun vergileriyle yapılıyor. Toplanan vergiler halkın okuduğu gazete ve izlediği televizyonlara değil tiraj sıralamasında, izlenme sıralamasında en sonda yer alan, tabela gazetelerine ve tabela televizyonlarına akıyor. Yandaşa hortumla akıtılıyor, ama gerçek habercilik yapan, izlenen okunanlara tek santim ilan yok! Yani Sözcü, Cumhuriyet, Karar okurlarının vergisini alıyorsun, onların birikimleri sayesinde kamu bankaları ayakta duruyor ama onların okuduğu gazeteye o topladığın vergilerden tek kuruş ilan vermiyorsun. Fox’un, HalkTv’nin, Tele1’in, TV5’in izleyicisinden de topladığın vergilerden, sağladığın kazançtan onların sevdiği, izlediği kanallara tek saniye reklam vermiyorsun. Bu hem adaletsizlik, hem kamu kaynaklarının peşkeş çekilmesidir. En önemlisi basın özgürlüğünün ve halkın haber alma hakkının engellenmesidir. Bu konuda bir araştırma komisyonu kurulması için geçtiğimiz yıl Meclis’e sunduğumuz araştırma önergemiz de hala bekliyor.”
"Kime ne verdiniz açıklayın"
Çakırözer, Cumhurbaşkanı Fuat Oktay’ın yanıtlaması talebiyle verdiği soru önergesinde şu sorulara yanıt istedi:
- Kamu bankalarının gazetelere ve televizyon kanallarına ilan/reklam dağıtımındaki kriterleri nelerdir?
- Son beş yılda her yılı ayrı oymak üzere kamu bankalarından ve kamunun yönetimindeki kurum ve kuruluşlardan hangi gazeteye hangi televizyona kaç santim/saniye ilan/reklam verilmiştir? Bunların finansal karşılığı bedeli nedir?
- Kamu bankalarının ilan ve reklam dağıtımında hangi ajanslar aracı olmaktadır? Alınan hizmet karşılığında bu ajanslara ne kadar ödeme yapılmıştır? Bu ajanslar eliyle kullanılan kamu kaynaklarının adaletli kullanılıp kullanılmadığı kim tarafından nasıl denetlenmektedir? Varsa denetim raporları kamuoyu ile paylaşılacak mıdır?
- 2020 yılında iktidarı destekleyen basına 300 bin santim ilan, 3.3 milyon saniye reklam verilirken, tiraj ve izleyici kitlesi istatistiklerinde ilk sıralarda yer alan FOX TV, Halk TV ve Sözcü gibi yayın organları ile Birgün, Evrensel, Karar, Cumhuriyet, Millî Gazete, Yeniçağ, Yeni Asya ve Yeni Mesaj gazeteleri ile Tele-1, KRT ve TV5 gibi televizyon kanallarına kamu bankalarından hiç reklam verilmemesinin gerekçesi nedir?
- Kamu bankası yöneticilerinin piyasa şartlarına ve rekabete uygun olmayan bu ambargosu nedeniyle herhangi bir işlem başlatılacak mıdır?
