İyi kolesterolü yükseltmek, kalp hastalığı riskini azaltmanın en iyi yollarından biri. Bununla birlikte, yapılan son araştırma, iyi kolesterolün kadınları ve erkekleri farklı hastalıklardan koruduğunu gösteriyor.
Elma iyi kolesterolü yükseltiyor
İyi kolesterol nasıl yükseltilir?İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi ve TEKHARF Çalışması Yöneticisi Prof. Dr. Altan Onat, Cumhuriyet Bilim Teknik’teki yazısında, iyi kolesterolün erkekleri diyabetten, kadınları ise koroner kalp hastalığından korumadığını anlatıyor:
“Tıp dilindeki karşılığı ’Yüksek Yoğunluklu Lipoprotein’ olan ve halk arasında ‘iyi kolesterol’ (HDL) olarak bilinen bu yağ-protein, insanı koroner kalp hastalığından koruyan temel unsur. Bu koruma temelde damarlarımızın duvarına zamanla sızıp oturan kolesterolün bu dokulardan harekete geçirilerek karaciğere nakledilip orada metabolize olması yoluyla gerçekleşir ki, bu süreç ‘ters kolesterol nakli’ olarak terimlendirilir.
HDL parçacıkları bu koruyucu mekanizmayı hem bazı enzimleri aracılığıyla, hem de HDL parçacığının yüzeyini örten apolipoprotein (apo) A-I adlı protein aracılığıyla yapar. Apo A-I, HDL parçacığından bağımsız bir şekilde yetişkinlerimizde koruyuculuk işlevini yitirerek, şeker hastalığından ve kadınları da ayrıca koroner kalp hastalığından korumuyor.
Kanda HDL kolesterolde her 1 mg/dI’lık artışın çoklu ayarlanmış koroner kalp hastalığı riskinde yüzde 2-3’lük bir azalmanın eşlik ettiği tahmini genelde kabul görmektedir. Buna rağmen, şeker hastalığında HDL parçacıklarının damar sertliğinden koruyucu etkinliklerinin eksik olabileceği son zamanlarda bilinmektedir.
Bazı çalışmalarda, antioksidan enzimlerin sistemik iltihap varlığında etkinliğinin bertaraf edilebileceği ve parçacık içerisine alınan okside yağ ve proteinlerin HDL parçacıklarını iltihap oluşturucu parçacıklara dönüştürebileceği tespit edilmiştir. Hasta insanlar üzerinde yapılan bir araştırmada, >70 mg/dI HDL değerlerine sahip veya HDL parçacık boyutları en büyük kümelerde kalp-damar hastalığı riski yüksek bulunmuştur.
Böylece, şeker hastalığı ve koroner kalp hastalığı gibi durumlarda bozulabileceğine dair ipucu saptanan HDL parçacıklarının, sağlıklı toplum genelinde, özellikle Türk yetişkinlerinde anılan hastalıklara ve tüm-nedenli ölüme karşı ilişkisini ileriye yönelik biçimde araştırmayı isabetli bulduk.
HDL kolesterol ve gelecekte koroner hastalık, şeker hastalığı ve ölüm oranı: TEKHARF Çalışması’nda başlangıçtaki ortalama yaşı 49 olan 1631 erkekle 1678 kadın, 7.4 yıl süresince izlendi. Araştırma sonuçları şöyle:
Kanda HDL kolesterolün Türk erkek ve kadınlarında çeşitli hastalıklarla ölümden koruyuculuğu
|
Erkek |
Kadın |
|
|
Koroner kalp hastalığı |
Geniş ölçüde koruyucu |
Koruma yok |
|
Şeker hastalığı |
Koruma yok |
40-60 mg/dI’lık düzeyler koruyor |
Ölüm geneli |
Koruma yok |
40-60 mg/dI’lık düzeyler koruyor |
