İletişim temel bir yaşam becerisi. Duygu, düşünce ve bilgilerin her türlü yolla başkalarına aktarılması süreci de diyebiliriz. İletişim becerileri güçlü bir birey olmak, pek çok farklı kapıyı hiç zorlamadan açabilen bir anahtarla gezmeye benzetilebilir.
Hiçbir insanın doğuştan sahip olmadığı bu becerileri edinmek sanıldığı kadar zor değil. Ama her beceri için olduğu gibi, bunun için de çalışmak, yeterli egzersiz yapmak gerek. Çocuğunuz için en önemli egzersiz de sizi izleyebilmek. Kendini uygun ve doğru biçimde ifade edebilen, ikili ilişkilerde iletişim sıkıntısı yaşamayan çocuklar yetiştirmek istiyorsanız, önce kendinizi geliştirmeniz gereken bazı noktalar var. Böylece çocuğunuzla da doğru iletişim kurabilirsiniz. Hürriyet’te yayımlanan haberde, çocukla iletişim kurabilmenin püf noktaları anlatılıyor.
İlk adım kendinizi nasıl hissettiğinizi ve neye ihtiyacınız olduğunu belirlemek. Eğer duygularınızı bastırmaya alışmışsanız, duygularınızın ayrımına varıp, onları isimlendirmek zor olabilir.
• Hissettiğiniz duyguyu seçin. Bazı duygular daha derin olan duyguları maskeler. Örneğin, bazı insanlar yüzeyde kızgınlık hissederler ama altta yatan duygu kırgınlık veya korku olabilir.
• Duygunuzun yoğunluğunu iyi belirleyin. Örneğin kızgınlık duygusu rahatsız olmaktan, öfkeye, çıldırmaya dek uzanabilir.
• İhtiyacınızı belirleyin. “Dinlenilmek istiyorum” ya da “saygı görmek istiyorum” gibi.
• Bir sonraki basamak, duygularınızı ve ihtiyaçlarınızı karşınızdakine açıklamak.
Dinlemek de önemli
Dinleme becerisi, çevremizdeki kişilerin duygularını ve görüşlerini anlama çabasıdır. Dinlemek, pasif kalınan bir durum değil, etkin bir süreçtir:
• Karşınızdakini dinlerken göz teması kurun.
• Sorular sorarak konuya açıklık getirin.
• Konuşan kişiyle düşünce ve hislerinizi paylaşın.
• Kendinizi kötü hissediyor olsanız bile, ne söylendiğini anlamak için çaba gösterin.
Ben dilinin kullanılması
İletişimde temel kural, dürüstçe ve doğru bir şekilde, karşınızdaki kişiyi suçlamadan kendinizi anlatmak. “Ben dili” bu nedenle başvurulması gereken bir yöntem. Duygularınızı anlatırken “ben”le başlayıp biten cümleler kurun.
Ne istediğinizi, neyi neden yaptığınızı açıkça belirtin.
Eleştirirken dikkat
Eleştiri de bir iletişim biçimi. Çocuğumuza uyarıda bulunduğumuz ve davranışını eleştirdiğimiz zamanların tamamında, ona aynı zamanda bir bilgi aktarırız.
Ancak eleştiri konusunda çok dikkatli olunmalı:
• Olumlu sonuçlar almak için eleştirin.
• Karşınızdaki insanın kişiliği ile ilgili değil, davranışı ile ilgili yorumlar yapın
• Genellemeler yapmaktan özellikle kaçının
• Eleştirilerinizi başkalarının yanında değil, özel ortamlarda paylaşın
• İnsanları birbirleri ile kıyaslamayın
İletişimde genel kurallar
• Karşınızdakinin ne düşündüğü, ne hissettiği veya nasıl tepki göstereceği hakkında önceden tahminde bulunmayın.
• Tepkilerini objektif olarak değerlendirin.
• Duyguları incitmeye yönelik alaylardan, karşıdakinin kişiliğine saldırmaktan veya kesin ifadelerden kaçının. “Hiçbir zaman sen bana destek olmadın” gibi.
• Etiketlemekten kaçının. “Sen çok bencilsin,” “Sıkıcısın” gibi genel geçer cümleler kurmayın.
• “Neden?” ve “Sen ……..” ile başlayan cümlelerden kaçının. Bu öteki kişiyi savunma durumuna sokar.
• Beklentilerinizi değerlendirin. Gerçekçi mi? Uzlaşma için istekli olun.
