Başbakan Binali Yıldırım, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından gündeme gelen istihbarat zafiyetini önlemek için çatı örgüt kurulacağını açıkladı. "Böyle bir durum bir daha yaşanmaması için personel tahkikatıyla sınırlı bir istihbarat birimi de asker için de kurulabilir" diyen Yıldırım, "Bu da Milli Savunma kanalıyla olabilir. Bütün bunlar, orada istihbarat burada istihbarat, bunlar nasıl birbiriyle uyumlu çalışacak? Bunların tepesinde bir Milli İstihbarat Koordinasyon Başkanlığı olacak. Bir çatı örgüt olacak. Bu çatı örgüt, bunların birbirlerinin alanlarına girip rekabet etmeleri veya zafiyet oluşmaması için böyle bir düzenleme ihtiyacı var" diye konuştu.
Yıldırım, TRT'deki 'Başbakan ile Özel Yayın' programında gündeme ilişkin soruları yanıtladı.
Başbakan Yıldırım'ın açıklamalarından bazı bölümler şöyle:
İstihbarat kurumlarına ilişkin yeni düzenlemenin sorulması üzerine de Yıldırım, çalışmaların devam ettiğine işaret etti.
Türkiye'de MİT, Emniyet, Jandarma ve diğer bazı kurumların istihbarat faaliyeti yürüttüğünü, bunlara bir çekidüzen verilmesi gerektiğini söyleyen Yıldırım, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bugünün ihtiyacı iç istihbaratı tek elde toplamak. Dış istihbaratı Milli İstihbarat Teşkilatı esas itibarıyla devam ettirecek ama Milli İstihbaratın iç istihbarata da uzantısı var, ilişkisi var. Benzer şekilde iç istihbaratın dışarıyla da ilişkisi var. Bu iki yapı... Belki askere de sadece personel tahkikatı yapmak şartıyla bir istihbarat birimi kurulacak. Bu ne demek, yani gerek askere alınacak personel için gerekse askere alındıktan sonra terfi edecek veya görev yeri değiştirilecekler için personelin incelenmesi, tahkik edilmesi, herhangi bir yanlış yapılanma var mı, örgütsel bir gelişim var mı....Yani 40 yıl olmuş, Genelkurmay Başkanının, kuvvet komutanlarının neredeyse alıp verdiği nefes kadar yakın olan insanlar darbe yaptılar.
Böyle bir durum bir daha yaşanmaması için personel tahkikatıyla sınırlı bir istihbarat birimi de asker için de kurulabilir. Bu da Milli Savunma kanalıyla olabilir. Bütün bunlar, orada istihbarat burada istihbarat, bunlar nasıl birbiriyle uyumlu çalışacak? Bunların tepesinde bir Milli İstihbarat Koordinasyon Başkanlığı olacak. Bir çatı örgüt olacak. Bu çatı örgüt, bunların birbirlerinin alanlarına girip rekabet etmeleri veya zafiyet oluşmaması için böyle bir düzenleme ihtiyacı var. "
Bu konudaki çalışmaların sürdüğünü, kurumlardan da görüşlerin alındığını aktaran Binali Yıldırım, "Yakın zamanda olgunlaşacak." dedi.
"Bu kurumun başına müsteşar seviyesinde bir atama mı olacak?" sorusu üzerine ise Yıldırım, bu konunun henüz belli olmadığını kaydetti.
Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz'daki darbe girişimi hatırlatılarak, "Bu kadarını beklemedikleri için mi görmemişler yoksa 'YAŞ'ta temizleriz.' diye mi beklemişler, askerin bu konuda savunması nedir?" sorusu üzerine Yıldırım, "Tabii burada bir şaşkınlık var. Doğrusunu isterseniz bunun izahatını kimse yapamıyor. 'Asker bu konuda yetersiz, gerekli tedbirleri almadı.' demekle sorunu çözemiyoruz. Benzeri sivilde de var." ifadelerini kullandı.
Bu durumun örgütün yapılanma modelinden kaynaklandığına dikkati çeken Yıldırım, "Kapalı bir yapı ve siz hiçbir şeyi son ana kadar hissedemiyorsunuz. Size, 'Tutuklandınız komutanım' diyor. 'Ne diyorsun, 1 Nisan şakası mı bu'... Ama şaka değil bunu maalesef yaşadık. Bu, birden bire gelişen bir şey değil, 40 yılın ürünü. Benim yorumum, bu, fazla özgüvenden kaynaklanıyor. 'Kardeşim bunlar kim bize böyle ayar çekecekler.' diye aşırı bir özgüvenden de kaynaklanmış olabilir." değerlendirmesini yaptı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın FETÖ tehlikesini her platformda dile getirdiğinin hatırlatılması üzerine Yıldırım, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Cumhurbaşkanımız, 17 Aralık'tan sonra özellikle 'Kardeşim bu bir darbe girişimidir, bu bir milli güvenlik meselesidir, bu Türkiye'nin beka meselesidir. Bu işi yolsuzluk gibi bir konuya indirgemek yanlıştır.' diye avazı çıktığı kadar bağırdı. Ne kadar insan buna kulak verdi, soruyorum. Eğer o günlerde muhalefet partilerimiz de dahil herkes bu işin ciddiyetini aynı derecede kavrasaydı, aynı duruşu sergileseydi, buna Silahlı Kuvvetlerimiz ve bütün kurumlarımız dahil bugünlere gelmezdik. Bunu kesin söyleyebiliriz. Ama maalesef gel gör ki o da günlük siyasetin gürültüsüyle arada kayboldu gitti."
"Kendi içimizde bile bu durumu tam anlamıyla kavrayamadık." diyen Yıldırım, "Çok abartıyoruz." diyenlerin bile olduğunu belirtti. Yıldırım, gelinen noktada durumun söylenenlerden daha vahim olduğunu vurguladı.
"İstihbaratlar birleştiriliyor"
İstihbarattaki yeniden yapılanmaya işaret edilerek, "İç istihbarat yeni bir yapılanma mı olacak?" sorusuna Yıldırım, "Bir tarafta MİT, bir tarafta iç istihbarat. Tabii emniyet, jandarma vesaire hepsinin dahil olduğu birleştirilmiş bir istihbarat servisi haline dönüştürülüyor. Bu, muhtemelen İçişleri Bakanlığına bağlı olarak faaliyet gösterecek. Bu yapı, hepsi birlikte Cumhurbaşkanlığına bağlanabilir, Başbakanlıkta kalabilir. En uygun model neyse onu belirlemiş olacağız ama tercihen Cumhurbaşkanlığında olması daha doğru, devletin başı olarak." karşılığını verdi.
Dinlemeleri yapanları kim dinleyecek?
İstihbarat kuruluşlarıyla ilgili en önemli konunun, bütün birimleri bir yerde toplamamak olduğunu kaydeden Yıldırım, içerideki ve dışarıdaki istihbaratın aynı elde toplanmasının istihbarat zaafiyeti de oluşturabileceğini belirtti.
Bu yüzden böyle bir yapılanmaya gidilmesi gerektiğinin altını çizen Yıldırım, ikinci önemli konunun ise istihbaratta denetleme mekanizması olduğunu ifade etti.
Dinleme konusunun gelişmiş ülkelerde de tartışılan konular arasında yer aldığını vurgulayan Yıldırım, "Tamam, dinleme lazım. Suçu önlemek, ülkenin güvenliği için istihbarat toplamak lazım ama istihbarat yapanları, dinlemeleri yapanları kim dinleyecek? Bunlar doğru iş yapıyor mu yoksa bunu kötüye mi kullanıyor? İşte bu sorunun cevabı da bir koordinasyon ve kontrol mekanizmasından geçiyor." değerlendirmesini yaptı.
