Dolar kuru yıl başından bu yana yaklaşık yüzde 16 değer kazanırken ithal ürünler başta olmak üzere birçok ürüne en az yüzde 10-15 kur zammının yolda olduğu belirtildi. Cep telefonları, bilgisayarlar, beyaz eşya, akaryakıt ürünleri doların artması durumunda zamlardan öncellikli olarak etkilenecek. Asgari ücrette ise 2017 zammının en fazla 100 lira olması tahmin ediliyor. Öte yandan Türk Lirası’nın dolar karşısındaki değerinde düşüş yaşamasının reel sektör dinamiklerine de yansıdığı bu sebeple dövizin daha da yükseleceği beklentisiyle esnafların ürünleri raflardan çektiği iddia edildi. ÖTV düzenlemesi olamak üzere ithal otomobillere de zammın kapıda olduğu belirtildi.
Cumhuriyet'ten Şehriban Kıraç'ın analiz haberi şöyle:
Dolar kurunun 3.40’a çıkmasıyla yeni yıla girmeden iğneden ipliğe birçok ürüne fahiş oranlarda zamlar gelecek. 2016 başından bu yana dolar TL karşısında yüzde 16 değer kazanırken, bu oranlar aralık ayı başından itibaren ürünlere yansıtılacak. Başta cep telefonları, bilgisayarlar, beyaz eşya, akaryakıt ürünlerine zam gelecek. Kur artışıyla birlikte benzine yapılan yeni zamlarla litre fiyatı 5 liraya dayanacak. Başta yeni ÖTV düzenlemesi olamak üzere ithal otomomobillere de zam kapıda. Aralık ayında netleşecek olan yeniden değerleme oranlarıyla birlikte bazı ürünlerde zam oranı yüzde 15-20’yi bulacak. Kiradan, ekmeğe, elektriğe, suya her kaleme zam beklenirken, asgari ücretin ise yeni yılda en fazla 100 TL artması bekleniyor.
Benzin 5 TL’ye çıkıyor
Brent petrolde yaşanan sert fiyat hareketleri akaryakıt fiyatlarını günlük olarak değiştirmeye başladı. Akaryakıt dağıtım şirketleri gece yarısından geçerli olmak üzere Benzin grubuna 16 kuruş motorin grubuna da 11 kuruş zam yaptı. Buna göre yeni oluşan fiyatlara göre; benzinin litresi İstanbul’da 4.95’den Ankara da 4.97’dan İzmir de ise 4.95’dan, Motorin de ise İstanbul’da 4.31’den Ankara da 4.35’ten İzmir de ise 4.32'den satılıyor. 50 litrelik bir depo benzinde 7.5 lira, dizelde 5 lira daha pahalıya dolmuş olacak.
Ürünler depoya
Türk Lirası’nın dolar karşısındaki değerinde yaşanan sert düşüş reel sektör dinamiklerine de yansıdı. Dövizin daha da yükseleceği beklentisiyle esnaflar ürünleri raflardan çekiyor. Uzmanlara göre, döviz yükseldikçe raftaki ürünün fiyatı da yükseliyor. Esnaf, döviz daha da yükselecek diye bütün ürünleri piyasadan çekti. 30’dan fazla sektör dövizdeki yükselişi 2017 başında satış rakamlarına yansıtmayı planlıyor. Bu da stokçuluğu patlattı. Hammadde ithalatı nedeniyle girdi maliyetleri yüzde 30’a varan oranlarda artan hazır giyimciler de zam için yılbaşını bekliyor. Otomotiv ve lastik sektörü, kur artışını fiyatlara hemen yansıttı. B segment bir hatchback otomobilin eylül başında 46 bin lira olan fiyatı 48 bine çıktı. Lastik fiyatlarında da zam yüzde 25’e ulaştı.
Suyun fiyatı yükseldi
Su fiyatlarına zammın ilk adresi Sakarya oldu. Zam kararı Sakarya Büyükşehir Belediyesi Meclis toplantısında alındı. Buna göre 2017 yılında geçerli olacak şekilde ilçeler arasında değişen tarifelere göre yüzde 6-16.7 oranında zam yapıldı.
Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği yöneticileri önceki gün düzenledikleri basın toplantısında, kurdaki artışın sektördeki fiyatlara yansımasına ilişkin olarak “Üyelerimizin ağırlığı ihracat. Dolayısıyla oradaki kur artışını ihracatla dengeliyor olabilirsiniz. Ama kur artışı çok hızlı olduğu için bunun bir yansıması olacaktır. Bunun fiyatlara yansıması da şirketlere göre değişecek” açıklamasını yaptı.
2016 için yeniden değerleme oranı ise yüzde 5.58 oldu. Bakanlar Kurulu’nun bu oranı yüzde 50 arttırma ve yüzde 50 azaltma yetkisi bulunuyor.
Çok sayıda harç ve ceza yeniden değerleme oranında artırılması bekleniyor. Bakanlar Kurulu 5.58’i onaylarsa 1 Ocak 2017’den itibaren 10 yıllık pasaportun maliyeti 621 lira, kırmızı ışıkta geçmenin cezası 200 liraya çıkıyor. Fatura düzenlemede istisna sınırı 880 liradan 931 liraya yükseltilirken, özel iletişim vergisi 44 liradan 46.6 liraya, kira gelirinin vergiden istisna tutulan miktarı da 3 bin 600 liradan, 3 bin 808 liraya yükselecek.
Son 1 ay içinde dolarda yüzde 11’lik, Avro’da ise yüzde 6.5’li artış yaşandı. Kurlardaki bu hızlı artışın en çok etkilediği sektörlerden otomotivcilerin yakın azamanda en az araba fiyatlarını yüzde 5 artırması bekleniyor.
