Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Nazım Ekren’in, işsizlik sigortasından yararlanma şartlarını iyileştirip daha fazla işsize maaş vereceklerini açıklaması, sokaktaki milyonlarca işsizle, her an işini kaybetme korkusu yaşayan yüz binlerce çalışanı heyecanlandırdı. Türkiye işsizlik fonunda AB'nin çok gerisindeÇalışma Bakanlığı ile İş Kur Genel Müdürlüğü raflarında 3 yıldır bekletilen iyileştirme yasasının çıkması halinde yıl sonunda birçok kişinin daha işsizlik maaşı almaya hak kazanması bekleniyor.
Edinilen bilgilere göre, düzenleme üç kritik maddede yapılacak.
Prim ödeme süresi 3 ay düşecek: Mevcut yasaya göre işten atılanların işsizlik maaşı alabilmesi için son 3 yıl içerisinde en az 600 gün prim ödemiş olması gerekiyor. İşte bu madde işsiz kalanların maaş almasını önleyen en kritik koşul. Yeni düzenlemeyle bu asgari prim ödeme süresi 600 günden 510 güne çekilecek. Böylece 510 gün prim ödeyenler işsiz kaldıklarında 6 ay süreyle işsizlik maaşı almaya hak kazanacaklar. Ayrıca 8 ay maaş alabilmek için gereken prim ödeme gün sayısı 900’den 810’a; 10 ay maaş almak için gereken süre de bin 80 günden bin 20 güne çekilecek. Hükümet’in önünde 600 günü 450 güne indirme seçeneği de bulunuyor. Bu seçeneğin yasaya dönüşmesi halinde maaşa kavuşacak işsiz sayısı daha da artacak.
Son bir yılda 120 gün kesintisiz prim ödenmesi yetecek: İşsizlerin işsizlik ödeneği almasını engelleyen ikinci sorun ise, sigorta priminin son dört 4 ay (120 gün) kesintisiz ödenmiş olması şartından kaynaklanıyor. Yeni düzenlemeyle bu şart, “bir yıl içerisinde 120 gün” şeklinde hafifletilecek. Böylece işsizlerin önündeki büyük bir engel de kalkacak.
İşsizlik maaşına yüzde 25 zam: İşsizlik paketinin içerisinde işsizlik maaşının artırılması maddesi de bulunuyor. Halen günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı olarak uygulanıyor. Ancak işsizlik ödeneği miktarı asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini aşamıyor. Bugün 666 TL olan asgari ücrete göre aylık işsizlik ödeneği en az 266 TL, en fazla 532 TL olarak veriliyor. Yeni düzenlemeyle işsizlik ödeneğinin üst sınırının brüt asgari ücrete eşitlenmesi, alt sınıra da yüzde 25 oranında zam yapılması planlanıyor.
En az 200 bin kişiye maaş Bugün gazetesinde yer alan habere göre, söz konusu prim ödeme şartları nedeniyle kriz düşünülmediğinde dahi ayda en az 15 bin kişi işsiz kaldığı halde maaş alamıyor. Yapılan hesaplamalar, bu sayının krizle birlikte 2- 3 katına çıkarak 45 binlere kadar ulaştığını gösteriyor. Özellikle aralık-şubat dönemindeki 3 ayda işsiz kalan en az 100 bin kişinin yasal kısıtlara takıldığı belirtiliyor. Yeni düzenlemeyle birlikte, işten atılmaların da azalacağı hesabıyla ayda 25 bin, yıl sonuna kadar da en az 200 bin kişinin düzenleme sayesinde maaşa kavuşması bekleniyor.
Yürürlük tarihi esas Yetkililer, yasanın yayını itibariyle yürürlüğe gireceği için, iyileşmelerden, bu tarihten sonra işsiz kalanların yararlanabileceğini söylediler. Bununla birlikte, küresel kriz göz önüne alınarak yasanın uygulama başlangıcının yıl başına kadar çekilebileceği ancak bunun için “siyasi karar”a ihtiyaç olduğu belirtildi.
Paket bakanlar kurulunda Bakanlar Kurulu’nun yarın yapılacak toplantısında işsizlik konusu masaya yatırılacak. Toplantıda Bakan Ekren’in gündeme getirdiği İşsizlik Fonu’ndaki yapılacak esneklik de tartışılacak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, pazartesi günü Bakanlar Kurulu’nda, işsizlik tablosunu enine boyuna, bütün ayrıntılarıyla sunacağını belirterek, “‘Konu tartışılıp, önümüzdeki süreçle ilgili almamız gereken önlemler tüm boyutlarıyla konuşulacak” açıklamasını yapmıştı.
