Drone olarak da bilinen uzaktan kumandalı ticari İnsansız Hava Araçları (İHA) Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) ve diğer grupların savaş biçimini değiştirdi. Farklı ülkelerin orduları da bu alanda yarışıyor.
Küçük bir drone havalanıyor. Operatör ekranda kuşbakışı görüntüyü kontrol ediyor ve aracı şehrin üstünde dolaştırmaya başlıyor.
Bu manzara ile dünyanın her yerinde karşılaşmak mümkün. Küçük bir kamerası olan İHA'ların satış rakamı 2010'da birkaç binle sınırlıyken şimdi milyonlara ulaştı. Fakat sivil müşteriler için yapılan bu tür küçük İHA'lar Irak gibi ülkelerde savaşta kullanılan bir silah haline geldi aynı zamanda.
IŞİD de 2014'ten beri bu İHA'ları kullanıyor. Başlangıçta propaganda videoları için havadan çekim yaparken kullandılar. Daha sonra casusluk ve keşif amacıyla. IŞİD Suriye'deki bir askeri üste intihar saldırıları yapmadan önce İHA ile keşif uçuşları yapıp video çekmişti.
Zırhlı araçlara yüklenmiş bombaları da İHA'lardan gelen görüntülere göre hedeflerine sürüyorlardı. ABD askeri kaynaklarına göre, IŞİD bugün Musul'da havan toplarının nereye düştüğünü İHA ile görüntüleyip daha iyi vuracak şekilde hedef belirliyor.
İHA'ları kullanan sadece IŞİD değil. Irak ve Suriye'de Hizbullah da dahil birçok grup bu araçlardan yararlanıyor. Irak ordusu bile Musul taarruzunda İHA'ları kullanarak bomba yüklü araçları tespit ediyor, taktiksel yeniliklere gidiyor.
Fakat bu araçlar artık casusluktan öte amaçlar için kullanılıyor. IŞİD bunlara patlayıcı füzeler yerleştirerek öldürücü silah haline getiriyor. Onlarla savaşan ordular ise kendi donanımlarını bu gelişmelere uyarlamaya çalışıyor.
Sivil müşteriler için satılan ve IŞİD'in kullandığı İHA'lar 1000 dolara satılıyor. Bunların uçuş süresi yarım saati buluyor ve üç km'den fazla mesafeyi yüksek çözünürlüklü görüntüleyebiliyor. Orduların kullandığı askeri İHA'lar ise 100 bin doları buluyor.
Bu İHA'lara silah yerleştirmek teknik bilgi gerektiriyor. Ağustos'ta Hizbullah'ın yayınladığı bir videoda bu araçlardan küçük bombalar atıldığı görülüyordu.
ABD ordusunun çıkardığı bir kılavuzda İHA'ları gözetlemek için en az bir askerin sürekli gözetleme yapmasına ve çok sayıda İHA'nın savunmayı zayıflatacağına dikkat çekiliyor.
radyo dalgalarıyla devre dışı bırakıyorİHA üreticileri ürünlerinin yasa dışı kullanımını engellemek için havaalanı gibi tehlikeli bölgelerde uçmasını önleyecek programlar geliştiriyor.
Fakat geçen yıl Şubat ayında IŞİD'in Ramadi'den çıkarılması sonrasında bölgede bulunan bir atölyede sıfırdan İHA yapımı tespit edilmişti. Buradaki elektronik parçalar Kore, Japon ve Türk şirketlerinden tedarik edilmişti.
Burada bulunan Sovyet yapımı karadan havaya Strela füzesi parçalarının İHA'lara monte edilmesinin planlandığı sanılıyor. Hizbullah'ın ise İHA'larla helikopterlere saldırmayı düşündüğü belirtiliyor.
İHA'ların bu kadar yayılması orduları da şaşırttı. Irak'ta bombaları patlatmak için cep telefonlarının kullanılmasını önlemek üzere yeni taktik ve teknoloji geliştirildiği gibi, aynı ihtiyaç drone alanında da kendisini dayatıyor.
Ayrıca İHA'ların ticari sektörde kısa sürede ve ucuza yeni donanımlarla üretilmesi gibi bir sorunla karşı karşıya olan ordular, bu cihazların askeri versiyonunu çok daha uzun sürede ve çok daha pahalıya imal ediyor.
ABD bu sorunu gidermek için askeri İHA üretiminde ticari cihazlar için kullanılan parçaların ve programların kullanılması üzerinde duruyor.
Bu savunma sanayiinde önemli bir adım olacağa benziyor. Fakat günümüz çatışmalarında kullanılan İHA'lara yetişmek için de böyle bir adım gerekiyor.
