İşçiler atılmasın diye maaşlar indirildi

Krizden ağır bir darbe alan ve siparişleri durduğu için 'ölüm sarmalı'na giren Erdemir ve İsdemir'de örnek bir dayanışma yaşandı. 1400 işçinin çıkartılmaması karşılığında en üst düzey yöneticiler dahil 12 bin 587 çalışanın ücretlerinde 16 ay süreyle yüzde 35 indirim yapılacak.

Radikal ve Referans gazetelerinin haberine göre; Ereğli ilçesindeki Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları (Erdemir) ve İskenderun’daki İskenderun Demir Çelik Fabrikaları’nda (İsdemir) küresel ekonomik kriz nedeniyle tasarruf yapıp işçi çıkarmayı önlemek amacıyla 12 bin 587 işçinin ücretlerinde 16 ay süreyle yüzde 35 oranında indirime gidiliyor. Ücretlerde indirim kararının 1400 işçinin ekonomik krize kurban edilmemesi için alındığı önü sürüldü.

Erdemir ve İsdemir’de işçi ücretlerinde yüzde 35 gibi önemli oranda indirime gidilme kararı bazı işçiler tarafından tepkiyle karşılandı. Kararın önceki akşam saatlerinde Ereğli’de duyulmasının ardından sendika şubesi önünde toplanan kimilerine göre 200, kimilerine göre de 1000 kişilik işçi grubu protesto gösterisinde bulundu.

İşçileri temsil eden Türk Metal Sendikası, Oyak ve işveren sendikası Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) yöneticilerinin önceki gün İstanbul’da yaptıkları toplantıdan işçi çıkarma yerine, aylık ücretlerde indirime gitme kararı çıktı. Şirkete yakın kaynaklar ücretlerdeki yüzde 35’lik indirimin işten çıkarılması planlanan 1400 kişinin 16 aylık giydirilmiş maliyetine (vergi dahil) denk geldiğini söyledi.

Sendikanın açıklaması

Erdemir’deki 5 bin 220’si sendikalı olmak üzere toplam 6 bin 975 çalışan ile İskenderun Demir Çelik İşletmeleri’ndeki 5 bin 612 kişiyi de kapsayan ücret indirimi kararı, Türk Metal Sendikası Ereğli Şubesi Yönetim Kurulu’nun yaptığı yazılı açıklamayla duyuruldu.
Her iki şirketin de Türk demir çelik sektöründe ekonomik kriz nedeniyle görülen daralmanın sıkıntısını çektiğinin belirtildiği sendikanın açıklaması şöyle:

“Türk sanayisinin en önemli kuruluşlarından biri olan Erdemir ve İskenderun Demir Çelik İşletmeleri, bu daralmanın etkisi altındadır. Sendika olarak ekonomi ve sanayi dalında uzmanlaşmış bilim adamlarıyla yapmış olduğumuz görüşmeler, daralma tespitini doğrulamıştır.
Dolayısıyla Türk Metal Sendikası olarak içinde bulunduğumuz süreçte, özellikle çalışanların istihdamına gelmesi muhtemel zararları önlemek amacıyla neler yapılabileceği konusunda Erdemir A.Ş. yetkilileriyle görüşerek bir karar aşamasına gelmiş bulunmaktayız. Varılan noktada halen yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinin tarafı olan sendikamız ile Erdemir işvereni (OYAK A.Ş.) arasında, yürürlükteki toplusözleşmenin maddelerinde, bir sonraki sürecin başlangıcı olan 31 Ağustos 2010’a kadar, yani 16 aylık süre için tadilat yapılması konusunda mutabakata varılmıştır. Varılan mutabakat çerçevesinde Erdemir’de çalışan üst düzey yöneticiler dahil, beyaz yakalılar ve sendikamız üyesi metal işçileri 31 Ağustos 2010 tarihine kadar ücretlerini yüzde 35 oranında bir azalmayla alacaklar. Bu mutabakat, Ereğli ve İskenderun Demir Çelik İşletmeleri’nde çalışan ve işten çıkarılmaları söz konusu olan 1400 metal işçisinin ekonomik daralmaya kurban edilmemesi içindir.”

Herkese uygulanacak

Bu arada Erdemir’den İMKB’ye gönderilen açıklamada’ Türkiye’de bu büyüklükte ilk kez uygulanan anlaşmayla ücretler ve ücrete bağlı diğer hakların, yüzde 35 oranında indirileceği, ancak nakdi ve gayri nakdi sosyal yardımların bundan etkilenmeyeceği’ belirtildi.

Açıklamada ‘Anlaşmanın bütün şartları, en üst düzeydeki yöneticiler dahil olmak üzere hiçbir istisna yapılmaksızın, toplu iş sözleşmesi kapsamında olmayan diğer tüm personele de aynen uygulanacaktır. Uygulama, şartlara ve kalıcı iyileşmelerin tespitine bağlı olarak yeniden gözden geçirilebilecektir” denildi.

Esnaf indirime tepki gösterdi

Ücretlerinde indirime gidilmesine ilçe esnafı da tepki gösterdi. Erdemir ve İsdemir’de maaşların düşürülmesi kararının kendilerini de olumsuz etkileyeceğini belirten bir grup esnaf, ilçe merkezine ‘Erdemir işçisine haklı mücadelesinde destek veriyoruz’ yazılı pankart astı.

15 yıldan bu yana esnaflık yapan Mülazım Küçükarslan, Erdemir’in ilçenin ‘kalbi’ olduğunu belirterek, “Ereğli’nin bütün gelirleri Erdemir’e ve işçisine endeksli. Bankalar, esnaf, herkes Erdemir işçisinin geliriyle geçiniyor. Esnaf yatırımlarını Erdemir’e göre yapıyor. Erdemir işçilerinin aylıklarından yüzde 35 kesinti yapması, Ereğli’nin gerilemesi, ilçedeki işsiz sayısının artması demektir. Bu açıklamalardan sonra satışlarımız düştü” dedi. Beyaz eşya satışı yapan Murat Yağmuroğlu ise, işçi çıkarılacağı söylentilerinin başlamasından bu yana satışlarının önemli oranda düştüğünü belirterek şöyle dedi:

“Yüzde 35’lik kesinti işçileri nasıl etkilerse, biz esnafı da o kadar etkiler. Erdemir işçisinin aylıklarındaki düşüş beklenmedik bir olay. 5 günden bu yana yapılan söylentiler yüzünden satışlarımız düştü. Günde 10 bin TL’lik ciro yapıyorken, şimdi 1500 TL’lik ciroyu zor yapıyoruz. Bu ne demektir? 5 çamaşır makinesi satarken, 1 çamaşır makinesi satar olduk. Belki maaş kesintisi yüzde 10 olsaydı bizi ve işçiyi çok fazla etkilemeyecekti. İnşallah bu uygulamadan Erdemir yönetimi vazgeçer.”

Zarar rekoru Erdemir'de

Geçen yılın son çeyreğinden itibaren şiddetini artırarak dünyayı etkisi altına alan küresel kriz Türkiye'de tüm ekonomik verileri yerle bir etti. Krizi en fazla hisseden şirketlerin başında ise Erdemir yer aldı. Erdemir'in 2007'de 679.4 milyon lira olan net kârı, geçen yıl yüzde 69 oranında azalarak 211.4 milyon liraya indi. 2008'in ilk dokuz ayını 1 milyar 400 milyon lira net kârla tamamlayan Erdemir, yılın son çeyreğinde 1 milyar 188 milyon liralık rekor zararla karşılaştı. Erdemir'in finansal giderleri 118 milyon liradan 1 milyar liraya sıçrarken, kur farkı giderleri ise 5.7 milyon liradan 809.6 milyon liraya çıktı. Erdemir 2008 sonu itibari ile 2.7 milyar lira tutarında döviz açık pozisyonu taşıyor. Erdemir'in faaliyet kârı da geçen yıl yüzde 28,7 oranında azalarak 516 milyon liraya düştü.

'Ölüm vadisi'ne girdi

Erdemir Genel Müdürü Oğuz Özgen, mart ayında düzenlediği basın toplantısında, mart ayı için ellerinde 396 bin ton sipariş bulunduğuna dikkat çekip, "İlave sipariş toplayamazsak 1 ay sonra fabrikada hatlar duracak" demişti. Türkiye'de çelik tüketiminin dibe vurduğunu kaydeden Özgen, yaşadıkları bu kriz nedeniyle fabrikada çalışan 200- 250 kişiyi, gönüllü ayrılma teşvik programı kapsamında işten çıkaracaklarını açıklamıştı. Krizi, "ölüm sarmalı" olarak tanımladıkları periyotlarla gördüklerinin altını çizen Özgen, "Nedir bu ölüm sarmalı? Mayıs 1995'de 475 dolar olan sıcak rulo fiyatları, Şubat 1996'da 256 dolara düşmüş. Sonra Nisan 1997'de tekrar 345 dolara yükselmiş ve sonra ölüm sarmalına yakalanmış fiyatlar. Buna ölüm vadisi de deniyor. Aralık 1998'de 185 dolara düşen fiyatlar devam etmiş ve 2003'e gelinmiş. Temmuz 2008'de sıcak rulo fiyatları bin 100 dolarda zirve yapmış. Şu anda fiyatlar 400 dolar bandını da kırdı" açıklamasında bulunmuştu. Özgen, siparişlerin de yüzde 75 oranında düştüğüne dikkat çekmişti. 

260 milyon lira tasarruf sağlanacak
 
İş Yatırım tarafından hazırlanan raporda çalışanların yüzde 10'unun işine son verilmesi de dahil birkaç opsiyonu değerlendiren şirketin çalışan sayısını azaltmadan ücretlerde indirime gitmesi maliyetler açısından olumlu olarak nitelendi. Erdemir'in 2008 yılında maaş ödemeleri için 829 milyon lira harcadığı belirtilen raporda, ikinci çeyrekten itibaren yapılacak yüzde 35'lik indirimin 2009 yılında 218 ile 260 milyon lira civarında maliyet avantajı getirmesinin beklendiği ifade edildi. 

Anlaşma 1400 işçinin işinden olmasını önledi

Erdemir'deki 5 bin 220'si sendikalı olmak üzere toplam 7 bin 25 çalışan ile İskenderun Demir Çelik İşletmeleri'nde çalışanları da kapsayan ücret indirimi kararı, Türk Metal Sendikası Ereğli Şubesi Yönetim Kurulu'nun yaptığı yazılı açıklama ile duyuruldu.

Türk demir çelik sektöründe ekonomik kriz nedeniyle görülen anan daralmanın sıkıntısını çektiğinin belirtildiği açıklamada, Türk sanayisinin en önemli kuruluşlarından biri olan Erdemir ve İskenderun Demir Çelik'in bu daralmanın etkisi altında olduğuna dikkat çekildi. Açıklamada şöyle denildi: "Sendika olarak ekonomi ve sanayi dalında uzmanlaşmış bilim adamlarıyla yapmış olduğumuz görüşmeler, daralma tespitini doğrulamıştır. Dolayısıyla Türk Metal Sendikası olarak içinde bulunduğumuz süreçte, özellikle çalışanların istihdamına gelmesi muhtemel zararları önlemek amacıyla neler yapılabileceği konusunda Erdemir yetkilileriyle görüşerek bir karar aşamasına gelmiş bulunmaktayız. Varılan noktada halen yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinin tarafı olan sendikamız ile Erdemir işvereni OYAK AŞ arasında, yürürlükteki toplu sözleşmenin maddelerinde, bir sonraki sürecin başlangıcı olan 31 Ağustos 2010 tarihine kadar, yani 16 aylık süre için tadilat yapılması konusunda mutabakata varılmıştır."

2010'a kadar geçirli olacak

Açıklamada varılan bu mutabakat çerçevesinde Erdemir'de çalışan üst düzey yöneticiler de dahil, beyaz yakalılar ve sendika üyesi metal işçilerinin 31 Ağustos 2010 tarihine kadar ücretlerini yüzde 35 oranında bir azalma ile alacakları belirtildi. Sendika açıklamasında, "Bu mutabakat, Ereğli ve İskenderun Demir Çelik İşletmeleri'nde çalışan ve işten çıkarılmaları söz konusu olan 1400 metal işçisinin ekonomik daralmaya kurban edilmemesi içindir" görüşünü dile getirdi.

Kriz Erdemir’i niçin vurdu

• Yurtiçi ve yurtdışı siparişlerin kesilmesi.
• Ürün fiyatlarındaki yüzde 70'lik düşüş.
• Yüksek fiyattan temin edinen hammadeler.
• Fiyat düşüşünden doğan stok değer düşüş karşılığı.
• Döviz açık pozisyonundan kaynaklanan kur farkı giderleri.