T24 - İran’a yönelik yeni yaptırımları protesto eden 400 kadar gösterici, Tahran’daki İngiliz elçiliğine saldırdı. Camları kıran, İngiliz bayrağını yakan göstericilerin elçilik çalışanlarını rehin aldığı olay, 1979’daki Amerikan rehine krizini anımsattı. İngiltere Başbakanı David Cameron, İranlı yetkililerin ülkelerindeki İngiliz yerleşimlerini koruyamamasını 'utanç verici' olarak tanımladı ve İran'ı saldırıların ortaya çıkarabileceği 'ciddi sonuçlarla' ilgili olarak uyardı.
İran’a nükleer programı yüzünden yaptırım kararı alan İngiltere’nin Tahran Büyükelçiliği dün bir grup muhafazakar öğrencinin saldırısı 1979 Amerikan elçiliği baskınını aratmadı. Geçen hafta nükleer programına fon sağladığı gerekçesiyle İran bankalarına yaptırım kararı alan İngiliz hükümetine karşılık İran parlamentosu üç gün önce İngiltere ile diplomatik ilişkileri maslahatgüzarlık seviyesine düşürdü ve İngiltere’nin Tahran Büyükelçisi’ni iki hafta içinde sınır dışı etme kararı aldı.
Dün İngiltere’nin yaptırımlarını protesto etmek için Tahran’daki İngiliz büyükelçiliği önünde toplanan 300-400 kadar muhafazakar İranlı öğrencinin eylemi bir anda saldırıya dönüştü. “İngiltere’ye ölüm” sloganları attan öğrenciler elçilik önündeki polisle çatıştıktan sonra binanın camlarını ve kapısını kırarak içeri girdi. İngiliz bayrağını ve kraliyet armasını indirerek yakan öğrenciler bu bayrağın yerine İran bayrağını astı. Elçilikten alınan Kraliçe Elizabeth’in fotoğraflarını ateşe verdi. Elçiliğin önündeki araçlar yakıldı. Ele geçirdikleri diplomatik belgeleri sokağa atan göstericiler saldırı sırasında binada bulunan 6 elçilik çalışanını da rehin aldı. İran polisi göz yaşartıcı gazla müdahale ettiği öğrencileri elçilikten çıkartarak rehineleri kurtardı. Ancak yeniden gruplaşan öğrenciler ikinci kez binaya saldırı düzenledi. İngiliz Dışişleri Bakanlığı İran’da bulunan vatandaşlarını uyararak evlerinden dışarı çıkmamalarını istedi.
Tahran: İlgimiz yok
İran güvenlik güçleri ve İngiliz yetkililer, olay sırasında içeride diplomatların olup olmadığı ile ilgili bilgi vermedi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı, Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan saldırının yarattığı öfkeyi bildirerek, “Bu saldırı kesinlikle kabul edilemez ve kınıyoruz” açıklamasında bulundu. Açıklamada, “Uluslararası hukuka göre İran hükümetinin ülkedeki diplomatları ve büyükelçilikleri koruma görevi vardır. Hükümetin, acil bir şekilde hareket ederek olayı kontrol altına almasını, büyükelçiliğimiz ile çalışanlarının güvenliğini sağlamasını bekliyoruz” ifadesi kullanıldı. İtalya, Fransa, Rusya ve ABD yönetimi de İngiliz elçiliğine yönelik saldırıyı kınayarak bunun kabul edilemez olduğunu dile getirdi.
Cameron: Utanç verici
İngiltere Başbakanı David Cameron İran'ı, Tahran'daki İngiliz büyükelçiliğine yapılan saldırıların ortaya çıkarabileceği "ciddi sonuçlarla" ilgili olarak uyardı.
Cameron İranlı yetkilierin ülkelerindeki İngiliz yerleşimlerini koruyamamasını "utanç verici" olarak tanımladı, saldırının kabul edilemez olduğunu belirtti ve saldırıya karşı atılacak adımların ilerleyen günlerde açıklanacağını söyledi.
İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague da saldırıdan tümüyle İran hükümetini sorumlu tutarken, Tahran'daki olaylar ABD ve AB tarafından da kınandı.
'Davutoğlu, Londra ve Tahran'la görüştü'
Bu arada Anadolu Ajansı'nın haberine göre Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, saldırı sonrasında Londra ile Tahran arasında artan gerilimin düşürülmesi amacıyla akşam saatlerinde iki tarafla telefon görüşmeleri yaptı.
Habere göre göre, Davutoğlu ilk olarak İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, ardından İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi aradı, son olarak yine Hague ile görüştü.
Davutoğlu'nun görüşmelerinin gündeminde Büyükelçilikte rehin alınanların ve diğerlerinin güvenliğinin sağlanmasının olduğu öğrenildi.
Bakan Davutoğlu'nun, yarın da İslam İşbirliği Teşkilatı'nın (İİT) Cidde toplantısı çerçevesinde Salihi ile konuyu yeniden ele alacağı bildirildi.
Elçilik güvenli
Olaylar ardından akşam saatlerinde İran polisinin elçilik ve çevresinin kontrolünü ele aldığı bildirilirken, tüm İngiliz görevlilerin güvende oldukları açıklandı.
İngiliz dışişleri bakanlığı yetkilileri, olaylar sırasında içeride diplomatların olup olmadığı ile ilgili bilgi vermedi.
İran'ın İngilizce yayın yapan resmi kanalı Press TV'de yayınlanan görüntülerde protestocuların elçilik binasına taş attıkları ve bir protestocunun elinde Kraliçe Elizabeth'in çerçevelenmiş bir fotoğrafını salladığı görülüyordu.
İran parlamentosu Pazar günü İngiltere ile ilişkilerin seviyesini indirme kararı aldı.
İngiltere de daha öncesinde ülkenin nükleer programına fon sağladığı gerekçesiyle İran bankalarına yaptırım uygulama kararı almıştı.
79 işgali 444 gün sürmüştü
İran’da yaşanan islam devrimi sonrasında bu ülkeden kaçan Şahı Rıza Pehlevi’nin tedavi için ABD’ye kabul edilmesine tepki olarak İranlı öğrenciler ABD elçiliğini işgal etti. İçerideki 90 elçilik görevlisini rehin aldı. Rehine krizi 444 gün sürdü. Dönemin ABD Başkanı Jimmy Carter, rehine krizini çözmek için operasyon bile düzenlemiş ama başarısız olmuştu. Rehine krizini kampanyasında çok iyi kullanarak 1980’de Başkan olan Ronald Reagan, İran’ın mal varlıklarını serbest bırakarak krizi çözdü.
(BBC - Vatan - AA)
