Sadece geçen ay Libya kıyılarından İtalya’ya geçmeye çalışan sığınmacıların sayısı onbinlerle ölçülüyor. Bu zorlu yolculuk sırasında hayatını kaybedenlerin sayısı ise yüzlerle. Avrupa Birliği Akdeniz’den geçişleri engellemek amacıyla insan kaçakçıları ile mücadeleye ağırlık vermeyi hedefliyor. Bu amaçla oluşturulan AB Akdeniz Deniz Gücü (EUNAVFOR MED) adlı askerî misyona Alman ordusu da katılıyor. Şu ana kadar denizde tehlikede olan sığınmacıların kurtarılmasına yoğunlaşan misyonun ikinci etabında ise, insan kaçakçılarıyla daha faal bir biçimde mücadele edilmesi öngörülüyor.
Alman hükümetinden onay
AB misyonunun ikinci etabı, uluslararası sularda seyreden ve sığınmacı taşıyan teknelerdeki insan kaçakçılarının ele geçirilmesine odaklanıyor. Askerî misyon kapsamında yedi savaş gemisi, bir uçak gemisi, denizaltılar, insansız hava araçları, helikopterler ve uçaklar görev yapacak. Misyona hangi ülkelerin katılacağı henüz kesinleşmedi, ancak Alman hükümeti Alman ordusunun operasyonların yeni etabına katılmasını onayladı. Hükümet, AB misyonunda görev yapan Alman askerlerinin sayısının da 350’den 950’ye çıkarılmasını öngörüyor.
İnsan kaçakçılarının nasıl tespit edileceği, teknelerin nasıl durdurulacağı ve kaçakçılar ile doğrudan karşı karşıya gelindiğinde nasıl bir tavır izleneceği henüz kesinleşmiş değil. Misyonun ikinci etabında uyulması gereken askerî kuralların AB tarafından 24 Eylül tarihine kadar hazırlanması öngörülüyor.
Teknelerin dümeninde sığınmacılar duruyor
Ancak pratikte kaçakçılar ile mücadelenin birçok sorunlu yanı var. Kaçakçılar teknede olsa bile, kimliklerini tespit etmek çok zor. Silahlı çatışma çıktığı takdirde ise, sığınmacıları tehlikeye atmadan çatışmak neredeyse imkansız. Ayrıca uluslararası sulara giren bir teknenin dümeninde çoğunlukla bir kaçakçı değil, sığınmacılardan biri bulunuyor. AB’nin misyonunun ikinci etabının da uluslararası sular ile sınırlı olacağı bilgisi, insan kaçakçıları arasında çoktan yayıldı bile. Misyona ait gemilerin Libya karasularına girebilmesi için Birleşmiş Milletler kararı veya Libya’nın onayı gerekiyor, ancak ikisi de mevcut değil.
Caydırıcı etki
Alman Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier ve Savunma Bakanı Ursula von der Leyen, kabinenin kararından sonra Federal Meclis’teki grup başkanlarına yazdıkları mektupta, misyonun caydırıcı etkisi olacağını vurguladılar. Misyonun ikinci etabından yana olan isimlerden Hristiyan Demokrat Birlik federal milletvekili Roderich Kiesewetter, “Bu epey işe yarayacak. Öncelikle bu kaçakçı sisteminin gelişmesi engellenecek. Ayrıca Avrupa’ya geçmek için iki milyon insanın bekleyişte olduğu Libya’ya yakınlaşmamızı sağlayacak. Bu önümüzdeki yıllarda AB’nin Libya’da üstlenmesi beklenen misyona bir hazırlık niteliğinde” şeklinde konuşuyor.
Muhalefet partileri ikinci etaba karşı
Federal Meclis Savunma Komisyonu üyesi Yeşiller Milletvekili Agnieszka Brugger ise, işte tam bu yüzden endişeli. Deutsche Welle'ye verdiği demeçte “Libya’daki iki hükümetin de bu böyle bir misyona yeşil ışık yakabileceğine dair işaretler artıyor. Bu takdirde hızla çok kaygan bir zemine geçebilir, misyonun riskli, tehlikeli ve tamamıyla yanlış bir etabında bulabiliriz kendimizi” şeklinde uyarıda bulunan Yeşiller partili politikacı misyonun genişletilme kararının bile çok riskli olduğunu belirtiyor ve insan kaçakçılarına karşı askerlerle mücadele edilmesinin Akdeniz'de yaşanan sığınmacı dramına yanlış çözüm olacağına dikkat çekiyor. Brugger, “Kesin olan bir nokta var: Kaçakçılarla askerî yoldan mücadele ederek işlerini bozamazsınız. O zaman muhtemelen daha da tehlikeli güzergah arayışına girecekler ve Avrupa’ya gelmek isteyen sığınmacıları daha büyük tehlikelere atacaklar. Bu yüzden kanımca doğru çözüm, yasal ve güvenli göç yollarının oluşturulmasıdır” diyor.
Alman askerlerinin AB'nin askerî misyonunun ikinci etabına katılabilmesi için Federal Meclis'in onayı gerekiyor. Yeşiller ve Sol Parti buna karşı çıkarken, Büyük Koalisyon'un çoğunluğuyla meclisten onay çıkmasına kesin gözüyle bakılıyor.
