Koronavirüs salgınında ikinci dalga uyarılarına rağmen dünya borsalarında bahar rüzgarları esiyor. New York Borsası’nın S&P 500 Endeksi dün psikolojik sınır olarak değerlendirilen 3.000 seviyesini aştı. Borsa İstanbul da Çarşamba gününe yüzde 1.60’lık güçlü bir yükselişle başladı.
İşin garip yanı, borsalardaki yükselişin dünya ekonomisinin 1929 benzeri bir ekonomik buhrana yuvarlandığı, Amerika’da sadece Nisan ayında 20.5 milyon kişinin işsiz kaldığı bir konjonktürde gelmiş olması.
Kim yanılıyor, ikinci dalga uyarısı yapan bilim insanları mı, borsalar mı?
Borsaların, karantina önlemlerinin gevşetilmesine paralel olarak hızlı bir iyileşmeyi fiyatladığına kuşku yok. Salgının dünyaya yayıldığı Mart’ta yüzde 30’lar, 40’lara varan düşüşler yaşanmış; ardından Amerikan, Japon ve Avrupa Merkez Bankaları’nın açtığı trilyon dolarlık destek paketleriyle Nisan’da bir toparlanma gerçekleşmişti. Mayıs ayı dalgalı bir seyirle başladı ama aşı çalışmalarından gelen olumlu haberlerin doğurduğu iyimserlik dalgası borsaları yine ateşledi.
İyi de ortada daha fol yok, yumurta yok, aşı çalışmalarının başarıyla sonuçlanıp sonuçlanmayacağı belli değil... Almanya’nın en büyük bankası Deutsche Bank’ın CEO’su Christian Sewing dün, “Bana göre piyasalardaki yükselişin arkasındaki varsayım aşırı iyimser. Salgında ikinci ve üçüncü dalgalar şu aşamada fiyatlara tam olarak yansımış değil” diye uyardı.
Tallbacken Capital Advisors’ın CEO’su Michael Purves da aynı görüşte: “Yaşananlar olağandışı. Ekonomide V tipi bir düzelme yok ama piyasada olan bu.”
İnternet şirketlerinin etkisi
Borsalardaki şaşırtıcı yükelişin bir nedeni anlamsız ve aşırı iyimserlikse, bir başka nedeni, Koronavirüs salgınından olumlu etkilenen şirketlerin varlığı. Türkiye’de Migros, BİM gibi perakendeciler, Logo Yazılım gibi bilişim şirketlerinin hisseleri salgının ortasında güçlü yükselişler gösterdi. Ama asıl hikaye Amerika’daydı: Amazon.com, Microsoft, Apple, Facebook, Alphabet (Google) şirketlerin hisseleri, ana trendin aksine yükselişe geçti. Amazon.com Mart’tan bu yana yüzde 45, Facebook ise tam yüzde 62 artış sağladı. Saydığımız bu 5 şirket, S&P 500 Endeksi’nin neredeyse yüzde 20’sini oluşturuyor. Haliyle Endeksi olumlu etkilediler.
İyimserlik doları da düşürdü
Aşırı iyimserlikten para piyasaları da etkileniyor. Biyoteknoloji şirketi Moderna’dan sonra Novavax’ın aşı çalışmalarından da olumlu haberler gelmesi, Amerikan para biriminin altı güçlü para karşısındaki değerini izleyen Dolar Endeksi’nin hafta başında düşmesine neden oldu.
Dolar, Koronavirüs salgınında "güvenli liman" özelliğiyle öne çıktı; riskli varlıklardan çıkan yatırımcılar dolara yatırım yaptı. Bu da doların, TL'nin yanı sıra neredeyse tüm dünya paraları karşısında değer kazanmasını sağladı. Mevcut durumda salgına dair beklentiler kötüleştikçe dolar yükseliyor, iyimserlik geri dönünce Amerikan para birimi düşüyor...
