Dört siyasi partinin gurup başkanvekilleri yarın Meclis’in anayasası olarak nitelendirilen iç tüzük değişikliği için masaya oturacak. Uzlaşma zemini için 10 günlük bir maraton düşünülüyor. 24 Temmuz’a kadar bir mutabakat sağlanırsa partilerin mutabakatı olarak Genel Kurula indirilecek. Uzlaşma olmadığı takdirde AKP’nin değişikliği tek başına Meclis’ten geçirmek istediği belirtiliyor. İç tüzük değişiklikleri Genel Kurul’a kanun teklifi olarak getirebiliyor. Oylamada basit çoğunluk yeterli oluyor. Kabul edilmesi halinde karar oluyor ve Cumhurbaşkanlığına götürülmüyor. Resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra hayata geçiyor.
Grup önerileri her gün değil haftanın bir gününe
AKP, daha önce kurulan ve 6 maddede uzlaşma sağlanamayan hükümleri getirerek yeniden uzlaşma arayacak. Muhalefetin haftanın her günü verdiği gurup önerilerinin belli bir güne alınması düşünülüyor. Ayrıca bir saatlik bir zaman dilimine kapsayan gündem dışı uygulamasının da sona erebileceği belirtiliyor. CHP, 7/24 Meclis yayınında ise ısrarlı. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, iktidarın milletvekili maaşı gibi gezden kaçırmak istediği düzenlemeleri TBMM TV'nin 19.00'da biten yayınının ardından getirdiğini söyledi.
Bir önceki iç tüzük komisyonunda uzlaşma çıkmayan ancak yeniden getirilmesi düşünülen 6 madde şöyle:
MADDE 19– Danışma Kurulu, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanının başkanlığında siyasî parti grup başkanları veya vekillerinden birisi veya onların yazılı olarak görevlendirdiği birer milletvekilinden kurulur.
Bu Kurul, İçtüzükte kendisine verilen görevleri yerine getirir ve Başkanın istemi üzerine danışma niteliğinde görüş bildirir.
Gerektiğinde bir Hükümet temsilcisi veya Meclis başkanvekilleri de Danışma Kuruluna çağrılabilir.
Danışma Kurulu, Başkanın gerekli görmesi veya bir siyasî parti grubu başkanlığının istemi üzerine en geç yirmidört saat içinde Başkan tarafından toplantıya çağrılır.
İçtüzükte Danışma Kurulunun tespitine, teklifine veya görüş bildirmesine bağlanmış olan bütün hallerde, Danışma Kurulu, yapılan ilk çağrıda toplanamaz, oybirliğiyle tespit, teklif yapamaz veya görüş bildiremezse, Meclis Başkanı veya siyasî parti grupları ayrı ayrı, istemlerini doğrudan Genel Kurula sunabilirler. Bu durumda istemin oylanması ilk birleşimin gündemindeki Başkanlık sunuşlarında yer alır ve Genel Kurul işaret oyuyla karar verir.
Yoklama
MADDE 57 – Başkan birleşimi açtıktan sonra tereddüde düşerse yoklama yapar.
Görüşmeler sırasında işaretle oylamaya geçilirken, yirmi milletvekili ayağa kalkmak veya önerge vermek suretiyle yoklama yapılmasını isteyebilir.
Yoklama, elektronik oy düğmelerine basmak veya Başkan lüzum gördüğü zaman ad okunmak suretiyle yapılır.
Yoklama sonucunda, üye tamsayısının en az üçte birinin mevcut olmadığı anlaşılırsa, oturum en geç bir saat sonrasına ertelenebilir. Bu oturumda da toplantı yeter sayısı yoksa, birleşim kapatılır.
Gündem dışı konuşma
MADDE 59 – Meclis Genel Kuruluna duyurulmasında zaruret görülen olağanüstü acele hallerde beşer dakikayı geçmemek üzere, Başkanın takdiriyle en çok üç kişiye gündem dışı söz verilebilir. Hükümet bu konuşmalara cevap verebilir.
Hükümet, olağanüstü acele hallerde gündem dışı söz isterse, Başkan, bu istemi yerine getirir. Hükümetin açıklamasından sonra, siyasî parti grupları birer defa ve onar dakikayı aşmamak üzere, konuşma hakkına sahiptirler. Grubu bulunmayan milletvekillerinden birine de beş dakikayı geçmemek üzere söz verilir.
Söz alma, konuşmalar ve yazılı konuşmalar
MADDE 60– Adını önceden kaydettirmeyen veya oturum sırasında Başkandan söz almayan hiç kimse konuşamaz.
Gündemde bulunan veya belli bir günde görüşme konusu olacağı Anayasa, Kanun veya İçtüzük gereğince bilinen konular dışında, kâtip üyeler, söz alma istemi kaydedemezler.
Konuşma, Başkanlığa ve Genel Kurula hitap edilerek kürsüden yapılır.
Pek kısa bir sözü olduğunu belirten üyeye Başkan, yerinden konuşma izni verebilir.
Yazılı bir konuşmanın, kürsüden okunması veya Başkanın izni ile bir kâtip üyeye okutturulması mümkündür.
Görüşme sırasında Hükümetten veya komisyondan soru sormak isteyenler, sorularını yerlerinden sorarlar.
Sorular, konuşmalar bittikten sonra sıra ile sorulur.
İçtüzükte başka bir süre belirtilmemiş veya aksi, Danışma Kurulunun teklifiyle Genel Kurulca kararlaştırılmamışsa siyasî parti grupları, komisyon ve Hükümet adına yapılan konuşmalar yirmi, üyeler tarafından yapılan konuşmalar on dakika ile sınırlıdır. İkinci defa yapılacak konuşmalarda süre bunun yarısı kadardır
Usul hakkında konuşma
MADDE 63 – Görüşmeye yer olup olmaması, Başkanı gündeme veya Türkiye Büyük Millet Meclisinin çalışma usullerine uymaya davet, bir konuyu öne alma veya geriye bırakma gibi usule ait konular, diğer işlerden önce konuşulur.
Bu yolda bir istemde bulunulursa, onar dakikadan fazla sürmemek şartıyla, lehte ve aleyhte en çok ikişer kişiye söz verilir.
Bu görüşme sonucunda oya başvurmak gerekirse, oylama işaretle yapılır.
Genel görüşmenin açılması
MADDE 102– Genel görüşme açılması, Hükümet, siyasî parti grupları veya en az yirmi milletvekili tarafından Başkanlıktan bir önergeyle istenebilir.Bu istem derhal gelen kâğıtlar listesine alınır, Genel Kurula ve Hükümete duyurulur.
Verilen önergenin metni beşyüz kelimeden fazla ise istek sahipleri beşyüz kelimeyi geçmemek üzere önergenin özetini eklemek zorundadırlar. Genel Kurulda bu özet okunur.
Genel görüşme açılıp açılmamasına Genel Kurul karar verir.
Genel Kurulda bu konudaki görüşmede Hükümet, siyasî parti grupları ve istemde bulunan milletvekillerinden birinci imza sahibi veya onun göstereceği bir diğer imza sahibi konuşabilir. Genel Kurul genel görüşme açılıp açılmamasına işaretle oylama suretiyle karar verir.
