Suriye'de bir devir kapandı | Esad yönetimi çöktü, HTŞ lideri "Yeni bir tarih yazılıyor" dedi: Esad ve ailesinin Moskova'ya vardığı duyuruldu

08 Aralık 2024 07:34

Güncelleme: 09 Aralık 2024 13:12

T24 Dış Haberler

Suriye'de Heyet Tahrir Şam (HTŞ) desteğindeki silahlı gruplar, gece saatlerinde aldıkları Humus'un ardından Şam'ın merkezine girdi. Suriye devlet televizyonundan açıklama yapan gruplar, Devlet Başkanı Beşar Esad'ın Şam'ı terk ettiğini duyurdu. Esad, 1970’te liderlik ettiği askerî darbeyle yönetimi ele geçiren babası Hafız Esad’ın ölümü üzerine 2000 yılında Cumhurbaşkanlığı'na getirilmişti. Böylece Esad ailesinin ülkede 54 yıldır sürdürdüğü iktidar, çökmüş oldu. Öte yandan 1963'ten bu yana devam eden Baas Partisi iktidarı da 61 yıl sonra devrildi. Rus resmî haber ajansı TASS, Esad ve ailesinin Moskova'ya ulaştı; Rusya'nın kendilerine sığınma hakkı verdiğini yazdı. ABD Başkanı Joe Biden ulusa sesleniş konuşmasında, Esad'ın devrilmesini memnuniyetle karşıladığını belirtirken önümüzdeki günlerde bölge liderleriyle konuşacağını ve Suriye'nin doğusunda istikrara yardımcı olacağını açıkladı. Biden, "Esad rejiminden uzak bir geçiş sürecinin tesis edilmesi için Birleşmiş Milletler öncülüğündeki süreç de dâhil olmak üzere tüm Suriyeli gruplarla temas halinde olacağız.” dedi. İran Dışişleri Bakanlığı, Esad'ın devrilmesinin ardından yaptığı ilk açıklamada "Suriye'nin geleceği, yıkıcı bir müdahale veya dış dayatma olmaksızın yalnızca bu ülke halkının sorumluluğundadır" dedi.

TIKLAYIN | Esad'ı deviren HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani kimdir?

HTŞ Komutanı Ebu Muhammed El Colani, tüm devlet kurumlarının resmî olarak devredilene kadar Esad yönetimi başbakanının gözetiminde kalacağını söyledi. Başbakan Muhammed Celali, geçiş döneminin yönetimini görüşmek üzere Colani ile iletişimde olduğunu açıkladı. HTŞ lideri Colani imzasıyla yayımlanan bildiride, Suriye devlet kurumlarının devredilene kadar eski Başbakan Muhammed Celali tarafından denetleneceği duyuruldu. Ayrıca Rus haber ajansı TASS, ülkedeki Rus üslerinin ve diplomatik misyonlarının güvenliği için muhalif liderlerden garanti alındığını yazdı.

TIKLAYIN | Barçın Yinanç yazdı - Esad gitti diye üzülen yok, başarı öyküsü içinse erken

İşte tüm gelişmeler...

01.00 | ABD: Suriye'deki gelişmelere ilişkin Türkiye'yle tam angajman içindeydik

00.00 | İran Dışişleri Bakanı Erakçi: Büyükelçiliğimiz ve konsolosluğumuzun güvenliği için güvence verildi

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, ülkesinin “Halep'teki büyükelçiliği ve konsolosluğunun güvenliğinin yanı sıra Suriye'deki kutsal Zeynep ve Rukayye türbelerinin güvenliği” konusunda “çeşitli taraflarla” görüştüğünü söyledi.

Erakçi, televizyonda yayınlanan bir mülakat sırasında “Bu mekânların kutsallığının korunacağına ve büyükelçiliğimize duyulan saygının sürdürüleceğine dair bize güvence verildi” dedi.

23.10 | Suriye'nin başkenti Şam'a doğru çeşitli kentlerden yola çıkan halk, yoğun araç trafiğine neden oldu

21.40 | ABD Başkanı Biden: Suriye'nin doğusunda istikrarın sağlanmasına yardımcı olacağız

Suriye'de Beşar Esad yönetiminin devrilmesine ilişkin olarak yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında "Nihayet Esad rejimi düştü" diyen ABD Başkanı Joe Biden, önümüzdeki günlerde bölge liderleriyle konuşacağını ve Suriye'nin doğusunda istikrara yardımcı olacağını açıkladı.

Biden, "Esad rejiminden uzak bir geçiş sürecinin tesis edilmesi için Birleşmiş Milletler öncülüğündeki süreç de dâhil olmak üzere tüm Suriyeli gruplarla temas halinde olacağız.” dedi.

TIKLAYIN | ABD Başkanı Biden: IŞİD herhangi bir boşluktan yararlanmaya çalışacaktır; Suriye'nin doğusunda istikrarın sağlanmasına yardımcı olacağız

21.25 | Muhalifler, Rus askerî üslerinin ve diplomatik misyonlarının güvenliğini garanti etti

Rus haber ajansları pazar günü Kremlin'den bir kaynağa dayandırdıkları haberlerinde Suriyeli muhalif liderlerin Suriye'deki Rus askeri üslerinin ve diplomatik misyonlarının güvenliğini garanti ettiklerini duyurdu.

TASS haberinde, “Rus yetkililer, liderleri Suriye topraklarındaki Rus askeri üslerinin ve diplomatik kurumlarının güvenliğini garanti eden silahlı Suriye muhalefetinin temsilcileriyle temas halinde" ifadeleri kullanıldı.

21.06 | BM Genel Sekreteri Guterres, Suriye'nin geleceği Suriyelilerin karar verebileceği bir konu

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres yaptığı açıklamada, Suriye'nin geleceğinin Suriyelilerin karar vereceği bir konu olduğunu ve özel temsilcisi Geir Pedersen'in "bu amaç doğrultusunda onlarla birlikte çalışacağını" söyledi. Guterres, "Yenilenen kurumlara düzenli bir siyasi geçiş sağlamak için yapılması gereken çok iş var. Bu hassas zamanda sakinlik ve şiddetten kaçınma çağrımı yineliyorum ve tüm Suriyelilerin haklarını koruyorum" dedi.

21.00 | Colani: Yeni bir tarih yazılıyor

HTŞ lideri Ebu Muhammed el-Colani, Şam'ın merkezindeki Ummayad Camii'nde kalabalığa seslendi.

“Dünya genelinde kaç kişi yerinden edildi? Kaç kişi çadırlarda yaşadı? Kaç kişi denizlerde boğuldu?” diye soran Colani, “Kardeşlerim, bu büyük zaferden sonra tüm bölgede yeni bir tarih yazılıyor” dedi.

HTŞ lideri Colani

20.51 | Rus ajansları, Kremlin kaynaklarına dayanarak Esad'ın Moskova'da olduğunu bildirdi

TIKLAYIN | Rus devlet ajansı TASS: Esad, Moskova'da; ailesine ve kendisine sığınma hakkı verildi

20.28 | İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri'ndeki Dürziler kutlama yapıyor

19.43 | Suudi Arabistan: Suriye halkının ve tercihlerinin yanındayız

Suudi Arabistan, Suriye halkının güvenliğini garanti altına almak için atılan "olumlu adımlardan" memnun olduğunu belirterek, bu "kritik aşamada" Suriye halkının ve tercihlerinin yanında olduğunu söyledi. Uluslararası topluma, Suriye'nin içişlerine karışmadan yanında durma çağrısı yapıldı.

19.41 | Ürdün Kralı 2.Abdullah: Kaosa yol açabilecek her türlü çatışmadan kaçınılmalı

Ürdün Kralı 2. Abdullah, Suriye'de kaosa yol açabilecek her türlü çatışmadan kaçınılması gerektiğini söyledi. Haşimi Kraliyet Mahkemesi'nden yapılan açıklamada, Kral'ın Ulusal Güvenlik Konseyi toplantısına başkanlık ettiği ve Ürdün'ün "Suriye halkının yanında olduğunu ve onların iradesine ve tercihlerine saygı duyduğunu" söylediği belirtildi. Açıklamada, "Majesteleri, Suriye'nin güvenliğini, vatandaşlarının emniyetini ve kazanımlarını güvence altına almanın, istikrarı sağlamak ve kaosa yol açabilecek her türlü çatışmayı önlemek için acilen çalışma yapmanın gerekliliğini vurguladı" denildi.

18.59 | Biden ulusal güvenlik ekibiyle görüşecek

Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre, ABD Başkanı Joe Biden, Suriye'deki duruma ilişkin bilgi almak üzere pazar sabahı ulusal güvenlik ekibiyle bir araya gelecek.

18.52 | İngiltere Başbakanı Keir Starmer: Suriye halkı Esad yönetimi altında acı çekti

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Suriye'de Beşar Esad yönetiminin yıkılmasıyla ilgili, "Suriye halkı, Esad'in barbar rejimi altında çok acı çekti. Gidişini olumlu karşılıyoruz." ifadelerini kullandı. Starmer, Suriye'de barış ve istikrarın sağlanması ile siyasi çözüme odaklandıklarını belirterek "Tüm tarafları, sivilleri ve azınlıkları korumaya, gelecek saatlerde ve günlerde ihtiyaç sahiplerine hayati yardımların ulaşmasını sağlamaya çağırıyoruz." ifadelerine yer verdi.

18.25 | İsrail Başbakanı Netanyahu: Hiçbir düşman gücün yerleşmesine izin vermeyeceğiz

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Golan Tepeleri'ndeki bir bölgeden yaptığı konuşmada, "Bu, Ortadoğu tarihinde tarihi bir gündür. Esad rejimi, İran'ın kötülük ekseninde merkezi bir halkadır. Bu rejim düştü. Bu, Esad rejiminin başlıca destekçileri olan İran ve Hizbullah'a indirdiğimiz darbelerin doğrudan bir sonucudur. Bu, Ortadoğu genelinde bir zincirleme reaksiyon yarattı. Savunma Bakanı (Israel Katz) ile birlikte ve kabinenin tam desteğiyle, dün IDF'ye (İsrail Savunma Kuvvetleri) tampon bölgeyi (İsrail ve Suriye arasında) ve ona bitişik komuta mevkilerini ele geçirmesi talimatını verdim. Sınırlarımıza hiçbir düşman gücünün yerleşmesine izin vermeyeceğiz. Aynı zamanda, iyi komşuluk ilişkileri politikası oluşturmak için çalışıyoruz" ifadelerine yer verdi.

18. 24 | Emekli ABD Deniz Kuvvetleri Generali Frank McKenzie, Suriye'de IŞİD'in yükselme potansiyeli konusunda endişeli

ABD'nin Ortadoğu'daki askeri güçlerinin eski komutanlarından emekli Deniz Piyadesi General Frank McKenzie, Suriye'nin geleceği konusunda endişeli olduğunu söyleyerek, "Keşke Suriye halkı için iyi bir haber anlamına geleceğine dair daha fazla umutlu olabilseydim. Orada bölge genelinde derin olumsuz etkileri olacak bir İslam devletinin ortaya çıkması çok mümkün" dedi.

18.15 | İsrail ordusundan Güney Suriye kasabalarındaki sakinlere evlerinde kalma uyarısı

İsrail ordusunun Suriye'nin gündeyindeki beş kasabaya uyarıda bulunduğu ve kasaba sakinlerine ikinci bir duyuruya kadar evlerinde kalmaları çağrısında bulunduğu bildirildi.

17.50 | İran'dan ilk açıklama!

İran'dan Esad'ın devrilmesinin ardından ilk açıklama geldi. İran Dışişleri Bakanlığı, "Suriye'nin geleceği, yıkıcı bir müdahale veya dış dayatma olmaksızın yalnızca bu ülke halkının sorumluluğundadır" dedi.

17.46 | Rusya'dan Esad açıklaması

Rusya, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın barışçıl bir iktidar devri için emir verdikten sonra görevden ayrıldığını ve ülkesini terk ettiğini söyledi.

Ancak şu anda nerede olduğunu veya Rus ordusunun Suriye'de kalmayı planlayıp planlamadığını söylemedi. İki üst düzey ordu subayı, Reuters'e verdiği demeçte Esad'ın bilinmeyen bir varış noktası için Şam'dan uçtuğunu söyledi.

17.30 | Netanyahu, Suriye'deki gelişmeleri "Orta Doğu için tarihi bir gün" olarak niteledi

İsrail Başbakanı Netanyahu, Esad rejiminin düşmesini "Orta Doğu için tarihi bir gün" olarak niteledi ve X hesabından şu açıklamayı yaptı:

"Bu, Orta Doğu için tarihi bir gündür. Şam'daki tiranlık olan Esad rejiminin çöküşü büyük fırsatlar sunuyor ancak aynı zamanda önemli tehlikelerle de dolu. Suriye'de sınırlarımızın ötesinde yaşayan herkese barış elimizi uzatıyoruz: Dürzilere, Kürtlere, Hıristiyanlara ve İsrail ile barış içinde yaşamak isteyen Müslümanlara."

İsrail Başbakanı Netanyahu

17.00 | Irak: Suriye'nin iç işlerine karışmayın

Irak Hükümet Sözcüsü Bassem Al-Awadi, Suriye'deki gelişmeleri yakından takip ettiğini belirterek; iç işlerine karışılmaması gerektiğini vurguladı.

Alawadi, "Suriye'nin güvenliği, toprak bütünlüğü ve bağımsızlığı son derece önemlidir" dedi.

16.00 | Esad'ın konutu yağmalanıyor

Bir grup, Esad'ın konutuna girdi ve eşyaları yağmaladı. El Ravda Başkanlık Sarayı'na giren gruplar, odadan odaya dolaşarak fotoğraf çektirdi ve bazıları mobilya ya da süs eşyası aldı.

TIKLAYIN | Esad'ın konutu yağmalanıyor: Köşkten halı, tabak, giysi alındı

14.40 | HTŞ, sokağa çıkma yasağı ilan etti

Şam'ı ele geçiren HTŞ, başkentte saat 16.00'dan sabah 05.00'e kadar sokağa çıkma yasağı ilan etti.

Esad'ın konutu

NAMIK DURUKAN YAZDI | Şam düştü, Esad dönemi sona erdi; gözler Kuzey Doğu Suriye’de

Şam’ın düşmesi ve Beşar Esad yönetimine son verilmesi ile islami gruplar yönünü PYD/DSG’nin kontrolünde bununan Kuzeydoğu Suriye’ye çevirdi. Suriye Milli Ordusu (SMO), Münbiç merkezine doğru ilerlerken Deyrizor bölgesine giren islami silahlı gruplar, şehrin merkezine ilerliyor. PYD/DSG’nin yönetim merkezi Rakka’da ise IŞİD ve islami grupların örgütlediği gruplar, kent merkezinde tekbirler getirerek gösterilere başlayıp kentteki resmi kurumlara saldırıya geçti.

i. Suriye ordusunun çekilmesi sonrası Irak ve Ürdün sınırındaki Deyrizor bölgesinin PYD/DSG kontrolüne geçmesini kabullenemeyen islami silahlı gruplar, dün ağır silah desteğinde Deyrizor bölgesine giriş yapmaya başladı. Bölgede ilerlemeye çalışan silahlı grupların nerede duracağı belirsizliğini korurken Münbiç’e SMO güçleri tarafından başlatılan saldırılar üç cephede şiddetlenerek sürüyor.

Başbakan: Hükûmeti devretme konusunda destek vereceğim

Suriye Başbakanı Muhammed Gazi El-Celali, halkın seçeceği herhangi bir yönetimle işbirliğine hazır olduğunu söyleyerek, "Evi̇mdeyi̇m, hükümeti̇ devretme konusunda destek vereceği̇m. Devlet kurumlarının korunması çağrısında bulunuyorum" dedi.

Celali, Al Arabiya'ya verdiği röportajda geçiş döneminin yönetimini görüşmek üzere Şaraa ile temas halinde olduğunu söyledi.

Suriye'nin muhalefet lideri Hadi el-Bahra, Arap haber kuruluşu Al Arabiya'ya "Esad yönetiminin düştüğünü ve Suriye tarihinde karanlık bir dönemin geride kaldığını" ifade etti. Suriye Devrimi ve Muhalefet Güçleri Ulusal Koalisyonu'na liderlik eden Bahra, halka Şam'daki durumun güvenli olduğunu vurguladı.

TIKLAYIN | Şam nasıl bu kadar çabuk düştü, şimdi ne olacak?

Bahra, X'de, "Tüm mezheplerden ve dinlerden halkımıza, başka hiçbir vatandaşa karşı silah kaldırmadığınız ve evlerinizde kaldığınız sürece güvendesiniz" diye yazdı.

Tutuklular serbest bırakıldı

Şam karşıtı gruplar, yurt dışındaki Suriyelilere seslenerek, özgür Suriye'ye geri dönmeleri çağrısı yaptı. Sednaya hapishanesinde bulunan mahkumların serbest bırakıldığı duyuruldu. Sednaya Hapishanesindeki Tutuklular ve Kayıplar Derneği, serbest bırakılan tutukluların Şam yakınlarındaki bir kasaba olan Manin'e gittiğini ifade etti.

HTŞ: "Herkesin barış ve adalet içinde yaşadığı yeni bir Suriye"

Hayat Tahrir el-Şam komutanı Ebu Muhammed el-Colani, Humus'un ele geçirilmesini tarihi bir an olarak nitelendirerek, silahlarını bırakanlara zarar verilmeyeceği çağrısında bulundu.

Bir mahallede, Beşar Esad'ın babası, merhum Cumhurbaşkanı Hafız Esad'ın heykeli devrilip parçalandı.

Suriye savunma bakanlığı yetkililerinin Şam'daki karargahlarından çekildiği bildirildi.

"Ülkede serbest seçim yapılmalı"

Suriye Başbakanı Muhammed Gazi el-Celali, ülkede serbest seçimlerin yapılması gerektiğini söyleyerek, geçiş süreciyle ilgili olarak HTŞ komutanı Ebu Muhammed el-Colani ile temas halinde olduğunu da aktardı.

DSG Genel Komutanı Abdi'den açıklama

Demokratik Suriye Güçleri (DSG) Genel Komutanı Mazlum Abdi, Suriye'nin başkenti Şam’ın Heyet Tahrir Şam (HTŞ) liderliğindeki gruplara geçmesini "tarihî bir gün" olarak niteleyerek, “Şam'daki otoriter rejimin çöküşüne tanık olduğumuz Suriye'de tarihî anları yaşıyoruz” dedi.

TIKLAYIN | DSG Genel Komutanı Abdi: Şam'daki otoriter rejimin çöküşüne tanık olduğumuz Suriye'de tarihî anları yaşıyoruz, bu bir fırsattır

Abdi, "Bu değişiklik, tüm Suriyelilerin haklarını garanti altına alan, demokrasi ve adalete dayalı yeni bir Suriye'nin inşası için bir fırsattır" ifadelerini kullandı.

İran'ın Şam Büyükelçiliği'ne saldırı düzenlendi

İran medyası, İran'ın Şam Büyükelçiliği'ne saldırı düzenlendiğini bildirdi. Arap haber kuruluşu Al Arabiya'nın paylaştığı videoda, binanın dış cephesinde kırık pencereler de dahil olmak üzere hasar olduğu, odaların dağınık olduğu görüldü.

BAE, Suriye'de kaos yaşanması ihtimalinden endişeli

Birleşik Arap Emirlikleri, Suriye'nin toprak bütünlüğüne yönelik tehditlerden ve ülkenin aşırılıkçılık ve terörizme yenik düşme riskinden endişeli olduklarını belirtti. BAE Başkanı'nın diplomatik danışmanı Anwar Gargash, "Suriye hala tehlikeden kurtulmuş değil. Suriyelilerin birlikte çalışmasını umuyoruz, yaklaşan kaosun bir başka bölümünü görmeyelim" dedi.

"Suriye tarihinde bir dönüm noktası"

Birleşmiş Milletler'in Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen, bu sabah yaptığı açıklamada, bugünün "Suriye tarihinde bir dönüm noktası" olduğunu söyleyerek, ülkenin yaklaşık 14 yıldır süren bir iç savaş yaşadığını, "acımasız acılar ve tarifsiz kayıplarla" karşı karşıya olduğunu ifade etti. Pedersen, "Bu karanlık sayfa derin yaralar bıraktı, ancak bugün ihtiyatlı bir umutla yeni bir sayfanın açılmasını bekliyoruz; tüm Suriyeliler için barış, uzlaşı, onur ve kapsayıcılık içeren bir sayfa" açıklamasında bulundu.