Etiyopya'daki uçak kazası sonrası Türkiye'de dahil dünya genelinde Boeing 737 Max uçak modelinin kullanımının durdurulması radara da yansıdı.
Boeing 737 Max 8 ve Max 9 modellerinin Türkiye saati ile 00:10'da dünya genelinde yaptığı uçuşlardaki azalma radar görüntüsünde de dikkat çekti.Radar ekranlarında özellikle Boeing'in Max tipi uçaklarının ABD'de daha çok uçtuğu görüldü. Türk Hava Yolları da, filosunda bulunan 12 adet Boeing 737 Max tipi yolcu uçağının ticari operasyonlarının, 13 Mart itibarıyle ikinci bir karara kadar durdurulduğunu açıklamıştı.
Etiyopya Havayollarına ait Boeing 737 MAX 8 tipi yolcu uçağının geçtiğimiz pazar 149 yolcusu ve sekiz mürettebatı ile birlikte yere çakılmasının ardından bu model uçakların güvenliği tartışılmaya başladı.
Tartışmaların odağındaki Boeing 737 MAX 8, 29 Ekim 2018'de de Jakarta açıklarında yine kalkıştan hemen sonra yere çakılmış ve bu uçakta da 189 kişi hayatını kaybetmişti. İlk uçuşunu 2017 yılında yapan uçağın iki yıl içinde yüzlerce ölümlü iki kazaya yol açması uçağın tasarımında bir hata olduğu yönündeki endişeleri artırdı. 25 havayolu ile Avustralya, Arjantin, Singapur, Çin ve Endonezya devletleri, Boeing 737 MAX 8'in uçuşlarını durdurdu.
Jakarta'daki kazayı araştıran ekipte bulunan Endonezya'nın Ulusal Taşımacılık Güvenlik Komitesi Başkanı Soerjanto Tjahjono, uçağın yaptığı kazanın hava hızıyla alakalı olduğunu belirtmişti. Tjahjono yaptığı basın açıklamasında uçağın çakıldığı uçuştaki hız ve yükseklik verilerinin son derece düzensiz olduğunu söylemişti. Uzmanlar ayrıca kara kutudaki verilere göre uçağın hava hızı göstergesinin son 4 uçuşunda da arıza yaptığını ifade etmişti.
Söz konusu modelle ilgili önlem alınan ülkeler şöyle:
Avustralya
Etiyopya'da geçen Pazar günü 157 kişinin ölümüyle sonuçlanan kazanın ardından Avustralya da Boeing 737 MAX tipi uçaklarla ilgili karar aldı. Alınan kararla, Avustralya'dan ya da Avustralya'ya bu modelle yapılacak uçuşlar geçici olarak durduruldu. Avustralya Sivil Havacılık Kurumu'ndan yapılan açıklamada, şu aşamada, Boeing 737 MAX ile ilgili "güvenlik risklerinin yeniden gözden geçirilmesinin ardından elde edilecek bilgilerin bekleneceği" belirtildi.
Avustralya merkezli şirketlerin Boeing 737 MAX tipi uçağı yok. Ancak Avustralya'nın aldığı karar, bu ülkeye uçuş gerçekleştiren Singapurlu SilkAir ve Fiji Havayolları'nı etkileyecek.
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık Sivil Havacılık Kurumu, Boeing 737 MAX 8 tipi uçakların uçuşunu askıya aldı. Kurumdan yapılan açıklamada söz konusu model uçakların Birleşik Krallık hava sahasına girişinin geçici olarak yasaklandığı duyuruldu.
Brezilya
GOL Havayolları, filosundaki 121 adet Boeing 737 MAX 8'in kullanımını askıya aldı. MAX 8'lerle ilgili soruşturmayı yakından takip ettiğini duyuran şirket, en kısa sürede bu uçakları yeniden kullanmayı ümit ettiğini belirtti. GOL Havayolları, geçen hazirandan beri kullandığı bu uçaklarla "tam güvenlik ve randımanla" yaklaşık 3 bin uçuş gerçekleştirdiğini hatırlattı.
Çin
Çin'deki havayolu şirketlerine ait 96 adet Boeing 737 MAX 8 uçak bulunuyor. Çin Sivil Havacılık Kurumu, bu uçakların kullanımını "güvenlik risklerine sıfır tolerans yönetim prensibi doğrultusunda" durdurdu. Etiyopya'da düşen yolcu uçağında sekiz Çin vatandaşı bulunuyordu.
Çin Sivil Havacılık Kurumu, söz konusu modelin tamamen yasaklanıp yasaklanmayacağına, Amerikan Federal Havacılık İdaresi ve Boeing ile yapacağı istişarelerin ardından karar vereceğini açıkladı.
Arjantin
Arjantin devletine bağlı havayolu şirketi Aerolineas Argentinas, Etiyopya'da düşen uçakla ilgili soruşturmalar sonuçlanana dek Boeing 737 MAX 8'lerin kullanımını askıya aldı. Filosunda bu modelden beş uçak bulunan şirket, "Aerolineas Argentinas için en önemli değer güvenliktir" açıklamasında bulundu.
Malezya
Malezya Sivil Havacılık Kurumu, Boeing 737 MAX tipi uçakların uçuşunu askıya aldı. Kurumdan yapılan açıklamada, ikinci bir bildiriye kadar, söz konusu model uçakların Malezya hava sahasına girişinin yasaklandığı duyuruldu.
Endonezya
Endonezya, Etiyopya'daki kazanın ardından ülkedeki Boeing 737 MAX 8 tipi 11 uçağı incelemeye alacağını duyurdu. Bu nedenle Lion Havayolları'nın 10 uçağı ve Endonezya devletine bağlı Garuda havayollarına ait bir uçak geçici olarak kullanılmayacak. Endonezya'da 29 Ekim 2018'de Lion Havayolları'na ait Boeing 737 MAX 8 tipi bir uçağın düşmesi sonucu 189 kişi hayatını kaybetmişti. Söz konusu uçak da benzer şekilde, kalkıştan kısa süre sonra düşmüştü.
Hindistan
Mumbai merkezli Jet Havayolları, beş adet Boeing 737 MAX 8 uçağının kullanımını askıya aldı. Şirket, uçaklarla ilgili Boeing ile "temasta olduğunu" duyurdu.
Singapur
Singapur, Boeing 737 MAX tipi uçakların ülkeye giriş çıkışını geçici olarak yasakladı. Singapur Havayolları'na ait SilkAir'in filosunda altı adet Boeing 737 MAX 8 bulunuyor.
Meksika
Havayolu şirketi Aeromexico, filosundaki uçakların güvenliğine inancı "tam" olsa da "müşterilerin huzuru için" Boeing 737 MAX 8'lerin kullanımını durdurduğunu açıkladı. Şirketin filosunda bu uçaktan altı adet bulunuyor.
Güney Kore
Eastar Jet havayolu şirketi, filosundaki iki Boeing 737 MAX 8 tipi uçağın uçuşlarını, müşterilerin endişelerini gidermek amacıyla geçici olarak askıya aldığını duyurdu.
Bir şirket yetkilisi, hükümetin güvenlik değerlendirmesi tamamlanana dek uçakların kullanılmayacağını açıkladı.
Etiyopya
Düşen uçağın ait olduğu Etiyopya Havayolları, kazanın ardından filosundaki diğer dört Boeing 737 Max 8'in kullanımını durdurdu. Daha önceden verdiği 25 uçağın da siparişini bekleyen şirketten yapılan açıklamada, "Kazanın nedenini henüz bilmesek de ekstra bir güvenlik önlemi olarak bu filomuzu kullanmama kararı aldık" denildi.
Güney Afrika
Güney Afrika merkezli şirket Comair, Boeing 737 MAX'leri uçuş programından çıkarma kararı aldığını duyurdu. Şirket, sekiz adet sipariş ettiği uçaklardan ilkini geçen ay teslim almıştı.
Vietnam
Vietnam Sivil Havacılık İdaresi, Etiyopya'daki kazanın nedeni belli olana dek yerel havayolu şirketlerine Boeing 737 MAX tipi uçakların kullanımı için lisans vermeyeceğini duyurdu.
Cayman Adaları
Cayman Havayolları da filosundaki iki Boeing 737 MAX 8 tipi uçağını, "yolcularının ve mürettebatının güvenliğini ön plana koyduğunu" belirterek geçici olarak kullanmama kararı aldı.
ABD
Amerikan Federal Havacılık İdaresi (FAA) ise Boeing'e söz konusu modelin perdövites (stall) yazılımını ve uçuş kumanda sistemini geliştirmesi için talimat verdi. FAA, ABD merkezli şirkete nisan ayının sonuna kadar süre tanıdı. Ancak FAA şu an için Boeing 737 MAX 8'lerin uçuşlarının durdurulmasını gerektirecek bir durum olmadığını belirtti. Konuyla ilgili incelemelere başlandığını ifade eden kurumdan yapılan açıklamada, "FAA, güvenliği etkileyen bir sorun tespit ettiği takdirde, derhal uygun olan eylemde bulunacak" denildi.
Türkiye
Türk Hava Yolları (THY), filosunda bulunan Boeing 737 Max 8'leri yere indirme kararı aldı. THY Genel Müdürü Bilal Ekşi, yaptığı açıklamada "Uçaklarımız 13 Mart itibariyle ticari seferlerden çekilmiştir” dedi.
Avrupa’daki tüm Boeing 737 Max’ların uçuşları askıya alındı
Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı da, yolcuların güvenliği gerekçesiyle Avrupa’daki tüm Boeing 737-8 MAX ve 737-9 MAX uçaklarının tüm uçuşlarını durdurdu. EASA, Max modelleri için AB içinde veya dışında saat 19:00 UTC’den itibaren geçerli olan bir Güvenlik Yönergesi yayınladı.
Boeing’den açıklama
ABD havacılık şirketi Boeing’den yapılan açıklamada, şirketin bazı ülkelerin aldığı hava sahalarını Boeing 737-8 MAX modeline kapatma kararını anlayışla karşıladığı ancak ABD Federal Havacılık İdaresi’nin (FAA) kurallarına göre ek bir işlem yapması gerekmediğinden, şirketin müşterileri ve operatörlerine güncellenmiş teknik rehberlik hizmeti verilmeyeceğini duyurdu. Öte yandan Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı da (EASA), Avrupa’daki tüm Boeing 737 Max uçuşlarını askıya aldı.
Boeing’in açıklamasında, Düzenleyici kurumların ve müşterilerin iç pazarlarını korumak için bazı kararlar almak zorunda olduklarını anlayışla karşılıyoruz. Kendi filolarını güvenli bir şekilde taşımak veya hizmet verebilmek için ihtiyaç duydukları desteği sağlamak adına tüm düzenleyici kurumlar ve müşterilerle birlikte çalışmaya devam edeceğiz. Federal Havacılık İdaresi kurallarına göre şu anda başka bir işlem yapma zorunluluğu olmaması sebebiyle güncellenmiş bir teknik rehberlik hizmeti verilmeyecek" denildi. Birleşik Krallık, Singapur, Çin ve Avustralya ardından bu modeli hava sahasından yasaklayan son ülke oldu. Pazar günü, Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa’dan Nairobi seferini yapan Etiyopya Havayolları’na ait3 Boeing 737-8 MAX’in kalkıştan kısa bir süre sonra düşmesiyle 157 kişi hayatını kaybetmişti.
