Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün talimatlarıyla kurulan “Savunma Reformu Çalışma Grubu” çalışmalarını tamamladı. “Her alanda köklü reformlar yapan Türkiye'nin savunma alanında böyle bir gayret içerisinde olmamasını ciddi bir noksanlık” olarak değerlendiren Gül, “Karmaşıklığı ve belirsizliği giderek artan uluslararası güvenlik ortamıyla, bilhassa güncel, bölgesel gelişmeler ışığında, uzun yıllardır gerçekleştiremediğimiz kapsamlı savunma reformunu daha fazla erteleyemeyeceğimiz aşikârdır” ifadelerini kullandı.
Değişken uluslararası güvenlik ortamı ile bölgesel gelişmeler de dikkate alınarak, Türkiye’nin uzun yıllardır ihtiyacı olan kapsamlı savunma reformunu başlatmaya yönelik bir rapor hazırlamak üzere Cumhurbaşkanı Gül’ün talimatlarıyla kurulan Savunma Reformu Çalışma Grubu çalışmalarını tamamladı.
13 Ağustos’ta Çankaya Köşkü’nde yapılan Millî Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısında kurul üyelerine takdim edilen raporun gizlilik derecesi taşımayan “Yönetici Özeti” ve “Sonuç ve Uygulama Esasları” başlıklı bölümleri ile Cumhurbaşkanı Gül’ün kaleme aldığı Önsöz kamuoyunun bilgisine sunuldu.
Milli Güvenlik Kurulu'nun ağustos ayı olağan toplantısında üyelere sunulan Savunma Reformu Çalışma Grubu'nun 220 sayfalık raporunun bir bölümü, Cumhurbaşkanlığının internet sitesinde yayınlandı.
Hangi konuları kapsıyor?
Sekiz bölüm ve sonuçtan oluşan raporun, "Soğuk Savaş Sonrası Siyasi Askeri Dönüşüm" başlıklı ilk bölümünde, "Küresel ve Bölgesel Dönüşüm, Türkiye'nin Değişen Güvenlik Ortamı, Önümüzdeki 20 Yıla İlişkin Genel Tahminler, Güvenlik ve Savunmada Dönüşüm, Yeni Savaşlar, Soğuk Savaş Sonrasında Dünyada Savunma Reformları, Soğuk Savaş Sonrası TSK'nın Modernizasyon Süreci" konuları irdelendi. İkinci bölüm olan "TSK'nın Görevleri ve Gerekli Yetenekler" başlığında "TSK'nın Görevleri, Geliştirilmekte olan ve Geliştirilmesi Gereken Yetenekler, Değerlendirmeler ve Öneriler" ele alınırken, "Savunma Yönetimi" başlıklı üçüncü bölümde, "Tarihsel Süreç ve Mevcut Durum, Milli Savunma, Planlama Faaliyetleri, Müttefik Faaliyetleri, Müttefik Ülkelerdeki Durum, Sivil-Asker İşbirliği, Milli Güvenlik Kurulu, Sivil-Asker İşbirliği ile İlgili Değerlendirmeler, Değerlendirmeler ve Öneriler" konuları yer aldı.
"Savunma Sistem Tedarik ve Lojistiği" başlıklı dördüncü bölümde, "Planlama, Programlama ve Bütçeleme Sistemi, Türkiye'de Tedarik ve Lojistik, Gelişmiş Ülkelerde Tedarik ve Lojistik, Türk Savunma Sanayi, Askeri Bakım, İkmal Merkezleri ve Tersaneler, Özel Sektör Firmaları, Değerlendirmeler ve Öneriler" konuları incelendi. Raporun beşinci bölümünde "Zorunlu ve Profesyonel Askerlik" konusu altında tarihsel gelişim ve mevcut durum anlatıldı. "Askeri Okullarda Eğitim ve Öğretim" başlıklı altıncı maddede genel durum, TSK'nın askeri okulları ve gelişmiş ülkelerdeki eğitim ve öğretim üzerinde duruldu. Raporun, "Savunma Harcamalarına Kaynak Tahsisi" bölümünde, "Savunma Harcamalarının Tanımı, Savunma Harcamalarının Ekonomiye Etkileri, Milli Savunma Planlama Faaliyetleri, MSB Bütçesi, NATO Üyesi Ülkelerin Savunma Harcamaları, Kaynak Tahsisinde Sorunlar, Savunma Sanayi Destekleme Fonu, Değerlendirme ve Öneriler" alt başlıkları yer aldı.
Raporun, sekizinci ve son maddesinde, savunma harcamalarının denetimi, "Savunma Harcamalarının Denetiminde Mevcut Durum, Gelişmiş Müttefik Ülkelerde Savunma Harcamalarının Denetimi" alt başlıklarıyla çalışıldı.
Raporda, sonuç ve uygulama esaslarına ilişkin değerlendirmelerde de bulunuldu.
‘Savunma reformu konusunda gayret gösterilmemesi ciddi noksanlık’
Cumhurbaşkanı Gül, rapora yazdığı önsözde, TSK'nın bugün güçlü ekonomi sayesinde üstün imkân ve kabiliyetlere sahip olduğunun altını çizerek, "Bölgesel ve küresel risk ve tehditlere karşı koyacak güçtedir. Şanlı geçmişi, disiplini, giderek millileşen silah sistemleri ve caydırıcı gücüyle ordumuz hepimiz için gurur kaynağıdır" ifadesini kullandı.
TSK'nın görevlerini daha etkin, güçlü ve verimli bir şekilde icra etmesine engel teşkil eden bazı yapısal sorunların giderilmesine yönelik gecikmiş bir ihtiyaç bulunduğuna işaret eden Gül, tüm dünyada silahlı kuvvetlerin ekonomik açıdan en verimli, askeri açıdan en etkin yapıya kavuşturulması yönünde ciddi reformlar yapıldığını anımsattı. Her alanda köklü reformlar yapan Türkiye'nin savunma alanında böyle bir gayret içerisinde olmamasını "ciddi bir noksanlık" olarak değerlendiren Gül, "Karmaşıklığı ve belirsizliği giderek artan uluslararası güvenlik ortamıyla, bilhassa güncel, bölgesel gelişmeler ışığında, uzun yıllardır gerçekleştiremediğimiz kapsamlı savunma reformunu daha fazla erteleyemeyeceğimiz aşikardır" değerlendirmesini yaptı.
Gül, konuya ilişkin görüşlerini 5 Nisan 2012'de Harp Akademileri Komutanlığında yaptığı konuşmada dile getirdiğini hatırlatarak, Nisan 2013'te savunma reformuna yönelik çalışma grubu kurulması talimatı verdiğini belirtti. Grubun başkanlığını Prof. Dr. Ali Karaosmanoğlu'nun üstlendiğini kaydeden Gül, çalışma grubunun MGK eski Genel Sekreteri Büyükelçi Tahsin Burcuoğlu, Savunma Sanayi Müsteşar Yardımcısı Dr. Faruk Özlü, Kara Harp Okulu Dekanı Tuğgeneral Murat Yetgin, Hava Kuvvetleri Komutanlığı Eğitim Daire Başkanı Hava Pilot Tuğgeneral Recep Ünal ile emekli Tuğamiral Doğan Bozkurt'tan oluştuğunu bildirdi.
Grubun çalışmalarını yakından takip ettiğini vurgulayan Gül, önsözde şu noktalara dikkati çekti:
"Bir yılı aşkın bir süre içerisinde, büyük bir emek ve titizlikle hazırlanan bu raporun önemli bir özelliğinin de cumhuriyet tarihimizde ilk defa sivil ve asker uzmanların beraberce Türkiye'nin ihtiyaçlarını karşılayacak askeri yapı ve savunma yönetimine ilişkin bir rapor hazırlamaları olduğu kanaatindeyim.
Bu çalışmanın amacıyla ilgili en ufak bir şüphe veya tereddüt duyulmaması gerektiğini özellikle vurgulamak isterim. Nihai hedefimiz geleceğin etkili, daha güçlü ve daha verimli TSK'sına sahip olmak ve savunma sektörümüzün tüm unsurlarında çağın gereklerine uygun dönüşümü hayata geçirmektir. Rapor, bu hedefe ulaşmak için yapmamız gerekenlere dair siyasi mülahazalar veya ideolojik yaklaşımlardan tamamen uzak, objektif bir incelemenin ve son derece titiz bir çalışmanın ürünüdür."
‘Reformun başarısı sahiplenilmesine bağlı’
Savunma alanındaki reform çalışmalarında bazı ilkelere dikkat edilmesi gerekliliğine vurgu yapan Cumhurbaşkanı Gül, savunma reformunun kapsamlı bir süreç olduğunu, başarılı bir reforma giden şartların olgunlaşması için sivil kapasite eksikliği gibi sorunların giderilmesinin zaman alacağını belirtti. Bu nedenle kararlı, gerçekçi ve sabırlı bir yaklaşım içinde olunması tavsiyesinde bulunan Gül, şu ifadeleri kullandı:
"Ayrıca bu denli kapsamlı bir reformun başarısı, sürecin siyasi otorite, silahlı kuvvetler ve toplum tarafından sahiplenilmesine bağlıdır. Bu çalışma Cumhurbaşkanı olarak verdiğim bir talimatın neticesinde ortaya çıkmıştır. Bu yönüyle bundan sonra savunma politikaları alanında yürütülecek reform atılımlarına yönelik istikameti gösteren bir rehber olarak okunmalıdır. İlgili kurumlarımız tarafından ivedilikle değerlendirmeye alınmalı, uygulamaya konulmalı ve reformun sürekliliği temin edilmelidir.
Büyük milletlerin sorumlulukları da büyük olur. Büyük sorumlulukları taşımak hiç şüphesiz büyük güç ister. Askeri güç olmaksızın da büyük güç olunmaz."
Cumhurbaşkanı Gül, önsözün sonunda, savunma reformu çalışma grubu üyelerine teşekkür etti ve raporda yer alan görüş ve önerilerin değerlendirmeye alınarak en kısa sürede hayata geçirileceğine olan inancını yineledi.
Raporun tamamına ulaşmak için tıklayınız.
