Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) konusu gündemdeki sıcaklığını korurken, EYT için 5 adımlı yol haritasının belirlendiği ifade ediliyor. Önümüzdeki süreçte meclise gelmesi için hazırlıkları yapılan EYT için başta Almanya ve Finlandiya modeli olmak üzere diğer formüller de konuşuluyor.
Sabah gazetesinin haberine göre EYT için hükümetin masasında 5 formül yer alıyor.
1- Kısmi emeklilik formülü
Buna göre ilk formül, kısmi emeklilik formülü. Bu formüle göre; Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 10 yıl prim ödeyerek emekli olabiliyor. Buna kısmi emeklilik deniliyor. Böylece 3600 günü tamamlayanlar kadınsa 50 erkekse 55 yaşını da doldurmak şartıyla emekli solabiliyorlar. Emeklilik yaşını 3600 günü ya da 50-55 yaş şartını tamamladığı tarih belirliyor. Ancak EYT kapsamında 3600 günü olanlar için kadınsa 50 erkekse 55 yaşını tamamlayanların emekli edilmeleri bir formül olarak duruyor.
2- Emeklilik için yaş yerine sigorta ve sigorta süresine bakılması formülü
Bu formülde ise 99 öncesindeki emeklilik şartları dikkate alınıyor. Yani kadınlarda 20 yıllık (7200 gün) erkeklerde ise 25 yıllık (9 bin gün) sigortalılık süresini tamamlayanların yaş şartına bakılmadan emekli olması durumu ortaya çıkıyor.
3- Kademeli emeklilik formülü (Almanya modeli)
Almanya'da daha önce uygulanan formüle göre sigortalıya bir teklif sunuluyor. Emeklilik için kaç yıl kalmışsa her yıl için belli oranda kesinti yapılıyor. Burada kesinti oranı yıllık yüzde 2 oluyor. Yani emekliliğine 4 yıl kalmış birisinden yüzde 8 kesinti yapılıyor. Böylece daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor.
4- Prim tamamlayarak emekli olma
Buna göre; 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ile 5975 gün arasında prim gerekiyor. Burada primini tamamlayanların yaşına bakmadan hak sahibi olması durumu ortaya çıkıyor.
5- Emekliliğe kadar maaş kesintisi, emeklilik şartları tamamlandığı maaş kesintisiz devam edilmesi (Finlandiya modeli)
EYT'de bu modelde Almanya'da uygulanan sisteminde olduğu gibi belli oranda kesinti belirleniyor ve sigortalı kesintiyle erken emekli oluyor. Ancak yasanın söylediği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca kesinti ortadan kalkıyor.
