T24 - Başbakan Erdoğan, yurtdışındaki 2.5 milyon seçmenin oy kullanamayacak olmasına haklı olarak tepki gösterdi ama YSK’nın bu kararında Dışişleri’nin 13 Aralık 2010 tarihli yazısının neden olduğu ortaya çıktı.
Başbakan Erdoğan YSK'ya hitaben 'Arkadaş sen beni sabote mi ediyorsun' dedi. Vatan gazetesinde yer alan haber şöyle:
Yurtdışına sandık için yanlış adrese sitem
Seçimlerin Temel Hükümleri Hakkında Kanun’a 2008 yılında eklenen bir hükümle yurtdışındaki seçmenlerin “sandık, gümrük kapılarında oy kullanma veya elektronik (internet) oylama” yöntemlerinden hangisine göre oy kullanacağına yabancı ülkenin durumuna göre Dışişleri Bakanlığı’nın görüşünü alarak Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) karar vereceği hükme bağlandı. YSK da genel seçimde hangi yöntemin kullanılacağına karar vermek üzere bir komisyon oluşturdu. Komisyonun 25 Şubat’ta YSK’ya sunduğu raporda Bakanlıkla yapılan yazışmalara yer verildi.
Dışişleri’nin ilk yazısı
Dışişleri Bakanlığı Yurtdışında Yaşayan Vatandaşlar Daire Başkanlığı’nca YSK’ya gönderilen 13 Aralık 2010 tarihli yazıda Almanya’da yaşayan vatandaşların 2011 genel seçimlerinde oy kullanmasına ilişkin olarak Devlet Bakanı Faruk Çelik’le ve Almanya’nın Ankara Büyükelçisi Eckart Cuntz’un yaptığı görüşmeye ilişkin bilgi verildi. Yazıda yurtdışında sandık kurulması halinde “terör örgütlerinin” sandık bölgelerinde olay çıkartabilecekleri belirtildi.
Almanya’nın Türk vatandaşlarının oy kullanmasını kolaylaştırıcı bir tutumu olmadığı belirtilen yazıda, Almanya’daki 1,9 milyon seçmen için ihtiyaç duyulan 10 bin seçim sandığının bir günde kurulmasının mümkün olmadığı, kanuna göre 38 gün boyunca sandıklarda oy kullanılmasının ise yer ve güvenlik sorunu yaratacağı belirtildi. Bakanlık ayrıca Almanya’daki vatandaşlar için sandık kurulması ve diğer ülkelerde yaşayan vatandaşların gümrük kapılarında oy kullanması halinde Anayasal eşitlik ilkesinin ihlal edileceğini belirtti. Yazıda, seçim yasaklarının ihlal edenlere yönelik cezai işlemler konusunda da bir belirsizlik yaşanacağı ifade edildi. Bakanlık bu yüzden AYM’nin iptal ettiği “mektupla oy verilmesi” konusunda iptal gerekçeleri dikkate alınırak yeni bir çözüm yolu bulunabileceğini savundu.
Bakanlık görüş değiştirdi
Ancak Dışişleri Bakanlığı, bu yazısının üzerinden 2 ay geçmeden Konsolosluk İşleri Genel Müdür Yardımcılığı aracılığıyla YSK’ya 7 Şubat 2011 tarihli bir yazı gönderdi.
Bu yazıda Alman makamlarının, Türk vatandaşlarının Almanya’da açılacak sandıklarda doğrudan oy kullanmalarına yönelik olarak sergiledikleri katı tutumu yumuşatmaya başladıkları ifade edildi. Yazıda internet yoluyla oy vermenin teknik altyapısının hazırlanmasının zaman alacağı dikkate alınarak, sandıklarda oy kullanmaları önerildi.
Bakanlık bunun için oy pusulaları ve seçim malzemelerinin dış temsilciliklere Bakanlığın diplomatik kargo yollama olanaklarından istifade edilerek yollanabileceğini, seçim evrakının kripto cihazı, pasaport ve nüfus cüzdanı gibi değerli belge ve teçhizatın muhafaza edildiği kombinezon şifreli “strongroom”larda güvenli bir şekilde tutulabileceklerini bildirdi.
YSK’dan Dışişleri’ne sorular
YSK bu yazı üzerine Bakanlığa bir yazı yazarak şu soruları yöneltti:
* Alman Hükümeti’nden kesin izin veya onay alındı mı?
* Dış temsilciliklerin fiziki şartları sandık kurmaya elverişli mi? Güvenlik hususları, görevlendirilecek personel ile seçim evraklarının güvenli ve süratli geliş ve gidişinin sağlanması konuları çözüldü mü?
Dışişleri’nden YSK’ya yanıtlar
Bakanlığın bu sorulara yanıtı ise şöyle oldu:
* YSK yurtdışında sandık kurulması ile ilgili karar almadığı için hiçbir ülkeden resmi bir talepte bulunmadık.
* Başkonsolosluklarda seçim sandığı kurulması için gerekli alan tahsis edilebilir. Daha büyük mekan gerekirse kiralama yoluna gidilebilir.
* Sandıkların güvenliği dış temsilcilikler nezdinde görevli Emniyet Genel Müdürlüğü mensubu
Güvenlik Ataşeleri tarafından sağlanabilir. Bina dışı güvenlik konusunda yerel makamlarla görüşülebilir veya özel güvenlik firmalarından hizmet alınabilir.
* Yurtdışı temsilciliklerinin tümünde, güvenlikli hatlar üzerinden Bakanlık ile elektronik ortamda iletişim ağları vardır. Seçim sandıkları kurulduktan sonra, data merkezleri ile çevrimiçi bağlantı kurulması mümkündür.
YSK eksikliği şöyle sıraladı
Yazışmalar üzerine YSK, komisyonun raporunun dışında, Kurul Başdanışmanı Prof. Ali Saatçi’den de görüş yazısı istedi.
Saatçi, eksikliklerin 12 Haziran’daki seçime yetişmesinin mümkün olmadığını bildirdi. YSK’ya bağlı Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğü de 16 Şubat’ta verdiği bilgi notunda 4 Şubat itibariyle yurt dışı seçmen kütüğünde 2 milyon 546 bin 182 seçmenden sadece 626 bin 698 ’inin adresinin dolu, kalan 1 milyon 919 bin seçmenin ise adresinin boş olduğunu bildirdi ve seçmen kütüğünün oluşturulmasının seçime kadar mümkün olmadığını bildirdi.
Bunun üzerine YSK, şu gerekçelerle yurtdışında yaşayan seçmenlerin sadece gümrük kapılarında oy kullanmalarına karar verdi:
* Teknik altyapı çalışmalarının tamamlanamamıştır.
* Yabancıların kendi ülkelerindeki seçimlerde oy kullanmalarını izne tabi tutan bazı ülkelerin izin koşullarının belirsizdir ve hangi süre içerisinde bu durumun netleştirileceği belli değildir. Seçim takvimi belirsizlikler üzerinden oluşturulamaz.
* Daha önce Dışişleri Bakanlığınca yurt dışında sandık konulmasında en büyük engel olarak gösterilen güvenlik konusunun ortadan kaldırıldığı net olarak ortaya konulamamıştır.
* İlk defa uygulanacak olan bu yöntemin planlamasında ve uygulanmasında yaşanacak ve önlenemeyecek sorunlar seçim sonuçlarını tartışmalı hale getirecektir.
2 üye yeterli gördü
Karar 2’ye karşı 10 oyla alındı. Üyeler, Halim Aşaner ve Zeki Çelebioğlu ise Bakanlığın sağladığı güvencelerin yeterli olduğu görüşüyle yurt dışında sandık kurularak oy kullanılmasına karar verilmesi gerektiğini savundular.
Erdoğan, 'Arkadaş sen beni sabote mi ediyorsun?’ demişti
Başbakan’dan YSK’ya: 'Arkadaş sen beni sabote mi ediyorsun?’
Başbakan Erdoğan, 27 Şubat’ta Almanya’da Türk vatandaşlarına “oy kullanabilmeniz için gerekli yasal düzenlemeler tamam” dediği gün, YSK, yurt dışında yaşayan Türkler’in bu seçimlerde de sadece gümrük kapılarında oy kullanabileceğini, Almanya ve Fransa gibi ülkelerde oy verilmesinin yetişmeyeceğini açıkladı. YSK’nın “altyapı eksiklerini” gerekçe göstererek, yurt dışındaki vatandaşların bulundukları ülkede oy kullanmasına izin vermemesi Başbakan’ın tepkisini çekti. YSK’ya sert çıkan Erdoğan, YSK’nın aldığı kararın, yurtdışındaki vatandaşların seçme ve seçilme özgürlüğüne bir tokat attığını söyledi. Başbakan, “Almanya Başbakanı ‘Bizden yana engel yok’ diyor, bizim YSK ben orada konuşurken karar alıyor. Arkadaş beni sabote mi ediyorsun?” diye sordu.
