Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon beklentisini yükselttiği bir dönemde, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı son verilere göre Tüketici Fiyatı Endeksi (TÜFE) temmuzda aylık bazda beklentilerin altında geldi. Aylık TÜFE, temmuzda yüzde 0.9’luk beklentinin aksine yüzde 0.55 düzeyinde açıklandı.
TÜİK verilerine göre Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) temmuzda aylık bazda yüzde 0,55, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,77 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 15,85, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 25 oldu. Temmuz ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 12, yurt içi üretici fiyatları yüzde 17,41 arttı.
Temmuz enflasyonunun beklenti altında artmasında gıda fiyatlarındaki düşüşün etkili olduğunu belirten ekonomistler, yılın geri kalanında da gıda fiyatlarının belirleyici olacağını düşünüyor. Dünya gazetesinde yer alan habere göre, uzmanlar temmuz ayı enflasyon rakamlarıyla ilgili şöyle değerlendirmelerde bulundu:
Nihan Ziya Erdem: Enflasyon görünümü için risklerin hala yüksek
Garanti Yatırım Başekonomisti Nihan Ziya Erdem, "Enflasyonun beklentimizin altında gerçekleşmesinde artış beklediğimiz gıda enflasyonunda aylık bazda düşüş olması etkili oldu. Gıda dışındaki kalemlerde TL'deki değer kaybının hem tüketici hem de üretici fiyatlarında yarattığı etkiler nedeniyle fiyat artış baskısı devam ediyor. Gıda enflasyonundaki eğilimin normalleşmesi olumlu olsa da veri, enflasyon görünümü için risklerin hâlâ yüksek olduğuna işaret ediyor" dedi.
Prof. Dr Sinan Alçın: Gıda fiyatları yavaşlama olsa da hala yüksek
İstanbul Kültür Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr Sinan Alçın, temmuzda tahminlerin altında kalan enflasyonda gıda fiyatlarındaki mevsim etkisi kaynaklı göreli yavaşlamanın etkili olduğunu söyledi. Gıda fiyatlarının yavaşlamaya karşın halen yükseldiğine dikkati çeken Alçın, dünyada ise birkaç ülke dışında gıda fiyatlarının gerilediğini kaydetti. Alçın, tarım sektöründe yerli tohum ve mülkiyet sorunu gibi yapısal konuların çok acil bir şekilde çözülmesi gerektiğini ifade etti. Sinan Alçın, enflasyonun halen yıllıkta yüzde 15 üzerinde bulunduğuna dikkat çekerek, "BDDK’nın dün yayımlanan taslaklarının enflasyonla mücadele açısından oldukça önemli olduğunu düşünüyorum. BDDK'nın kredi kartı harcamalarına ilişkin taksit sınırlamaları, bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanacak 100 günlük eylem planı ve kısa süre içinde açıklanması beklenen Orta Vadeli Program (OVP), hedefin oldukça üzerine çıkan enflasyonla mücadele açısından bir yol haritası ortaya koyacak" dedi.
Haluk Bürümcekçi: Kurlardan fiyatlara geçiş riski çok yükseldi
Ekonomist Haluk Bürümcekçi ise son verilere göre temmuzda gıda fiyatlarının enflasyonu sınırlı artırıcı yönde etkide bulunduğunu, gıda dışı diğer gruplarda ise kurlara bağlı fiyat artışlarının yüksek olmasının dikkati çektiğini kaydetti. Gıda enflasyonu işlenmemiş ve işlenmiş gıda fiyatları kaynaklı yükseldiğine değinen Bürümcekçi, "Endeks tarihindeki ortalama yıllık artışı yüzde 10 civarında olan gıda fiyatlarının 2018 yılındaki seyri, enflasyonun yılı çift hanenin ne kadar üzerinde bitireceği konusunda belirleyicilerinden biri olacaktır." dedi.
Bürümcekçi, manşet enflasyonun zirveyi henüz görmemiş olabileceğini tahmin ederek, yıl sonu enflasyon öngörüsünün yüzde 14,8 seviyesinde bulunduğunu, risklerin ise yukarı yönde kalmaya devam ettiğini ifade etti. Enflasyonun seyri açısından döviz kurlarının en önemli belirleyici olmaya devam edeceğini dile getiren Bürümcekçi, son bir yıllık dönemde Türk lirasındaki değer kaybının yüzde 44 düzeyine olmasının kurlardan fiyatlara geçiş riskinin çok yükseldiği anlamına geldiğini söyledi.
Gerçekleşen elektrik, doğal gaz, süt gibi zamların ağustos enflasyonuna 0,5-0,7 puan civarında etkisi olacağını kaydeden Bürümcekçi, son verilere karşın TL’de yeni değer kaybı baskısının TCMB’nin, maliye politikasının dengelenme sürecine vereceği katkı gibi gelişmeleri beklemesine izin vermeyebileceğini belirtti.
Banu Kıvci Tokalı: Yıllık enflasyondaki yükseliş ağustosta devam eder
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı da temmuz ayı enflasyonunun kendi beklentileri olan yüzde 0,61'in altında kaldığına işaret etti. Süt, elektrik ve doğal gaz gibi yukarı yönlü fiyat ayarlamaları ile kurda yaşanan ek değer kaybı doğrultusunda, yıllık enflasyondaki yükselişin ağustosta devam edebileceğine dikkati çeken Tokalı, şunları kaydetti:
"Gıda fiyatlarında sert bir düşüş olmadığı sürece, yıllık enflasyonun ağustos-ekim döneminde yüzde 16,5-17 bandına çıkabileceğini düşünüyoruz. Bu doğrultuda, yıl sonuna ait TÜFE enflasyon tahminimizi yüzde 14,3'ten yüzde 15,3'e, 2019 tahminimizi de yüzde 11'den yüzde 11,5'e çıkarıyoruz. TCMB'nin son enflasyon raporu tahminleri doğrultusunda, 2018 ve 2019 tahminleri sırasıyla yüzde 13,4 ve yüzde 9,3 seviyelerinde bulunuyor.
Yıllık enflasyondaki yükselişin sadece manşet değil, çekirdek ve hizmet enflasyonunda da hız kesmiş olması bir ölçüde rahatlatıcı görünmekle birlikte, mevcut yüksek seviyeler ve kur etkisi orta vadeli görünümle ilgili riskleri gündemde tutuyor. Bu durumda, TCMB’nin son açıklamalarında da altını çizdiği üzere, para politikasındaki sıkı duruşun uzun dönem korunmasını bekliyoruz."
