-Düşük kalite, hatalı inşaat: Yıkım SAKARYA (A.A) - 13.11.2011 - Sakarya Üniversitesinde (SAÜ) görevli akademisyenlerin depremin ardından Van'da yaptıkları incelemenin ardından hazırladıkları raporda, yıkımın temel nedeninin yapılarda düşük kaliteli malzemelerin kullanılması ve hatalı inşaat teknikleri olduğu bildirildi. SAÜ'den yapılan yazılı açıklamada, Van'da meydana gelen depremin ardından SAÜ İnşaat Mühendisliği Bölümünce görevlendirilen akademisyenlerden oluşan araştırma grubunun 26 Ekim ile 29 Ekim arasında bölgede araştırma yaptığı belirtildi. Depremde hasar gören betonarme, kerpiç ve taş yapıların kapsamlı olarak incelendiği kaydedilen açıklamada, 2007'de yürürlüğe giren Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik'te yer almasına rağmen binalarda C20 standardından daha düşük kalitede çimento kullanıldığının tespit edildiği bildirildi. Yapılarda kullanılan betonun şantiyede elle karılarak yapıldığı, eleme ve yıkama işleminden geçirilmeyen dere malzemesinin kullanıldığı bilgisine ulaşıldığı kaydedilen raporda, şöyle denildi: ''Betonlarda yaygın olarak dere kumu kullanıldığı, yumruk büyüklüğüne varan taşların kullanıldığı tespit edilmiştir. Betonarme yapılarda kullanılan beton malzemesinin çok kötü olmasının yanı sıra donatı uygulamalarında önemli sorunlar bulunmaktadır. Yapıların çoğunda düz donatı kullanılmış, buna karşın enine donatı (etriye) bilinçsizce ya da uygun olmayan şekilde yerleştirilmiştir. Kolonların alt uçlarıyla temel kirişi arasındaki kritik bölge olan birleşim yerinde etriye bulunmaması ve enine donatılar arasındaki mesafenin yönetmelikte belirtilen aralıktan fazla olması nedeniyle burkulma ve beton örtüde parçalanmalar oluşmuştur. Bölgede yıkılan yapıların yanı sıra ağır hasarlı olup ayakta kalmayı başarabilen birçok bina bulunmaktadır. Bu yapılar ayakta kalsalar bile yıkılmaya adaydırlar. Bölgedeki yapılarda ağır hasarın nedenlerinden biri de zemin katların ticari amaçla kullanılması sonucu oluşan zayıf ve yumuşak kattır.'' -''En çok kerpiç binalar hasar gördü''- Birbirinden yetersiz derzlerle ayrılmış ve kat düzeyleri farklı olan bitişik nizamlı yapılarda deprem sırasında oluşan çarpışmaların hasara neden olduğu ifade edilen raporda, çatılarda oluşan hasarlara da çatı kalkan duvarının yıkılmasının neden olduğu belirtildi. Kırsal kesimdeki yapıların yörede kolaylıkla bulunan taş, briket ve kerpiç malzemeler kullanılarak inşa edildiği bildirilen raporda şunlar kaydedildi: ''Bu tür malzemelerle inşa edilen yapılar arasında en çok kerpiç binaların hasar gördüğü gözlenmiştir. Bazı yapılarda kerpiç malzemesine saman katılmadığı ve içinde iri çakıl taneleri bulunduğu gözlemlenmiştir. Yığma yapı tekniğine uyulmadan yapılan binalarda kaçınılmaz olarak hasarlar ortaya çıkmaktadır. Tek katlı olarak yapılan bu yapılarda son derece kötü işçilik de ön plana çıkmaktadır. Buna karşın düzenli yapılan kerpiç binaların depremi az hasarla atlattığı da gözlemlenmiştir. Bölgede yaygın olarak kullanılan malzemelerin biri de taştır. Bu tür binalarda bağlayıcı olarak genellikle düşük dayanımlı çimento harcı veya çamur kullanılmaktadır. Hasara yol açan bu durumun sonucunda köylerde ciddi can kayıpları yaşanmıştır. Bölgede betonarme ve taş malzemeyle inşa edilmiş cami minarelerinde hasarlar ve yıkılmalar gözlemlenmiştir. Hasarların daha çok şerefe bölgesinde, kesitin zayıfladığı düzlemlerde meydana geldiği görülmektedir. Bunun yanında iyi mühendislik hizmeti görmüş cami ve minare yapılarının depremden etkilenmediği görülmektedir.'' Raporda, depremi başarıyla atlatmış betonarme yapıların deprem yönetmeliğine uygun inşa edilen binalar olduğu, bu binalarda hasarın sınırlı kaldığı da belirtildi.
