Dünya borsaları yine göçtü

Dow Jones 777.68 puanlık düşüşle ve yüzde 6.98’lik değer kaybıyla bugüne kadar bir günde yaşadığı en büyük düşüşü yaşadı. Nasdaq yüzde 9.14, Standart&Poors yüzde 8.15 düştü. ABD borsalarında 'Kara Pazartesi' yaşandı. Bugün de Asya borsalarında büyük düşüşler oldu. Tokyo Menkul Kıymetler Borsası düşüşle kapandı.Nikkei Endeksi, yüzde 4,12 oranında değer kaybederek, 11.259,86 puandan kapandı. Türkiye'de piyasaların bayram nedeni ile tatil olması krizin İMKB'yi etkilemesini engelledi.

New York borsası çakıldı

ABD borsalarında tarihi düşüş

Avrupa borsalarında da kriz dalgası

ABD'deki kriz Avrupa ya da sıçradı. Fortis'in kısmen kamulaştırılması ve İngiltere'deki Bradford and Bingley'in devletleştirileceğinin açıklanmasının ardından bugün de Belçika, Fortis'in ardından Dexia'yı da kurtaracağını duyurdu. Dün Londra Borsası'nda %5.3'lük, Almanya DAX Endeksi'nde de yüzde 4.23'lük düşüş yaşanmıştı. Bugün de Avrupa borsalarında ortalama yüzde 2 düşüş yaşanıyor. Moskova Menkul Kıymetler Borsası'ndaki işlemler geçici olarak durduruldu. İşlemlerin, yerel saatle 12.30'a kadar durdurulduğu kaydedildi. Dünyanın en canlı borsalarından biri olan Moskova Borsası, Gürcistan'da yaşanan çatışmanın ardından toparlanamazken, ardından gelen küresel finansal kriz borsadaki sıkıntıları derinleştirdi.

Petrol 94 doların altında

Öte yandan ABD hafif petrolünün varili de 2.50 dolar gerileyerek 93.87 dolardan işlem görüyor. Londra Brent tipinin de varili 2.50 dolar düşeek 91.48 dolar seviyesinde bulunuyor.

Altına yoğun ilgi

Dün 925 dolara kadar çıkan altın bugün Singapur piyasasında 910 dolardan işlem gördü.

Dolarda yükseliş

Dolar, Euro karşısında yükselmeye devam ediyor. Dolar- Euro paritesi 1.4394'e çıktı.

Ne olacak?

ABD'de ekonomik kurtarma planının Temsilciler Meclisi'nden çıkarılmasının başarısızlığa uğraması üzerine Meclis'teki her iki partinin liderleri, ''bir kurtarma planının çıkması için çalışmaya devam'' kararı aldılar. Temsilciler meclisi çoğunluk lideri Demokrat Partili Steny Hoyer, Temsilciler Meclisi azınlık lider yardımcısı Cumhuriyetçi Roy Blunt ile bir telefon görüşmesi yaptığını, ''bir uzlaşma için çalışmaya devam edilmesi üzerinde mutabakata vardıklarını'' belirtti. Hoyer, görüşmelerin telefonla süreceğini, ilerleme halinde bir araya geleceklerini kaydetti. Hoyer, ''Elbette ki sorumluluğumuzu unutmayacağız'' dedi.

Her şey batan konut kredileriyle başladı

*ABD'de, 14 ay önce konut piyasasında kullanılan kredilerin geri dönmemesiyle başlayan ve daha sonra bütün dünyayı etkilemeye başlayan küresel kriz, dünyanın en büyük ekonomisi olan dünyanın dev bankalarını tarihe gömdü.

*ABD'de faiz oranlarının yüzde 1'den yüzde 5,35'e yükseldiği 2004 ve 2006 yılları arasındaki iki yıllık süreden sonra, konut fiyatlarının düşmesi ve konut kredilerini ödeyemeyenlerin sayısının artmasıyla ABD'de konut sektöründe sorunlar baş göstermeye başladı.

*2007'de ABD'li yüksek riskli (sub-prime) mortgage kuruluşu New Century Financial iflas başvurusunda bulundu ve çalışma gücünün yarısını azalttı. Yüksek riskli mortgage piyasasındaki çöküş dünyada diğer bankaları etkilemeye başladı. ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Ben Bernanke, ABD'de yüksek riskli kredi krizinin maliyetinin 100 milyar doları bulabileceğini açıkladı. 9 Ağustos 2007'de yatırım bankası BNP Paribas, yatırımcılara, fonlarının ikisinden para alamayacaklarını bildirdi. Bu, bankaların birbirleriyle iş yapmayı reddettiğinin açık bir işaretiydi.

Avrupa Merkez Bankası (AMB), likiditeyi düzeltmek amacıyla bankacılık piyasasına önce 95 milyar avro, daha sonra 108,7 milyar avro para pompaladı. Fed, Kanada Merkez Bankası ve Japonya Merkez Bankası da müdahaleye başladı. Avrupa'da krizin ilk kurbanı yüksek riskli mortgage piyasasına yatırım yapan Alman bankası Sachsen Landesbank oldu.
Eylül 2007'de İngiliz Northern Rock, İngiltere Merkez Bankasından acil yardım istedi. Northern Rock bankası daha sonra kamulaştırıldı.

*16 Mart: JPMorgan Chase bankası, hisse senetlerinin değeri hızla düşen ve iflas eden Bear Stearns'ı, Fed'in de desteğiyle yaklaşık 1 milyar dolara satın aldı. Bear Stearns'ın bir yıl önceki değeri yaklaşık 32 milyar dolardı.

*11 Temmuz: ABD'nin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu olarak kabul edilen ''Federal Deposit Insurance Corp'' (FDIC), konut sektöründeki kredi krizinden etkilenen ve varlıkları 32 milyar dolar, toplam mevduatı 19 milyar dolar olan IndyMac bankasına el koydu.

*7 Eylül: ABD yönetimi, konut piyasasını istikrara kavuşturma adına, konut sektöründe kullanılan kredilerin yarısını elinde bulunduran zordaki konut kredisi şirketleri Fannie Mae ve Freddie Mac'e el koydu. Bu iki şirket yaklaşık 5 trilyon dolar değerindeki krediye sahip ya da garantörü durumunda bulunuyor.

*10 Eylül: ABD'nin dördüncü büyük yatırım bankası durumundaki Lehman Brothers, 4 milyar dolarlık zarar açıkladıktan sonra kendini satılığa çıkardı.

*14 Eylül: Lehman Brothers'ı kurtarmak için yapılan görüşmelerde ABD yönetimi bankayı kurtarmak için mali destek vermeyeceğini açıklayınca, Lehman Brothers'ın çökeceği endişeleri üzerine Merrill Lynch çareyi Bank of America tarafından satın alınmakta buldu. Bank of America Merrill Lynch'i 50 milyar dolara satın aldı.

*15 Eylül: Lehman Brothers iflasını açıkladı. ABD yönetimi Lehman Brothers'a destek vermeyeceğini duyurdu.

*16 Eylül: ABD'nin dev sigorta şirketi American International Group'un (AIG) batmasının küresel krizi daha da derinleştirmesi endişeleri üzerine ABD Merkez Bankası (FED), şirkete acil 85 milyar dolar para aktarmayı ve karşılığında firmanın hisselerinin yüzde 80'ini denetimi altına almayı kararlaştırdı.

*17 Eylül: İngiltere'nin en büyük konut kredisi sağlayıcısı durumundaki konut kredisi sektöründe faaliyet gösteren HBOS grubu, rakip şirket Lloyds ile birleşme görüşmelerine başladığını doğruladı.
Halifax şirketinin yanı sıra, Bank of scotland'ın da sahibi olan HBOS grubu, Lloyds ile görüşmelerde ilerleme olduğunu bildirdi.
Zor durumdaki Halifax'ın da, mevcut küresel krizden olumsuz etkilenebileceği belirtiliyordu.

*22 Eylül: Japon şirketler batan ve iflasın eşiğinde olan Amerikan finans kuruluşlarıyla ilgili harekete geçti. Önce Japonya'nın en büyük aracı kurumu olan Nomura Holdings'in, geçen hafta başında iflasını açıklayan ve global piyasaları sarsan Lehman Brothers'ın Asya operasyonlarını satın almak için görüştüğü bildirildi.MITSUBISHI UFJ Financial Group, Morgan Stanley'in yüzde 10 ila 20'sini almak için anlaşmaya vardığını bildirdi. FED, ABD'nin en büyük iki yatırım bankası Goldman Sachs ve Morgan Stanley'yi desteklemek için her iki bankanın da statüsünü değiştirdi.

*25 Eylül: Japonya'nın en büyük üçüncü bankası Sumitomo Mitsui'nin, finans kuruluşu Goldman Sachs'a yatırım yapmayı planladığı belirtiliyor.ABD'li ünlü yatırımcı Warren Buffet, Goldman Sachs'tan 5 milyar dolarlık hisse alacağını açıkladı.

*26 Eylül: ABD hükümeti, ülkenin 119 yıllık en büyük mevduat ve kredi bankası Washington Mutual'a (WaMu) el koydu.
Hollanda-Belçika bankası Fortis'in, aralarında Türkiye'nin de dahil olduğu varlıklarını satabileceği açıklandı.

*28 Eylül: Dünyanın önde gelen finans kuruluşlarından Citigroup'un, ABD Hükümeti tarafından el konulan Wachovia finans grubunun bankacılık kesimini satın alacağı bildirildi.

*29 Eylül: ABD'nin 700 milyar dolalık kurtarma paketi, Temsilciler Meclisi'nde reddedildi. Dow Jones 777.68 puan kaybetti. Latin Amerika, Avrupa ve Asya borsalarında ciddi düşüşler yaşandı. Benelüks ülkeleri Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, mali sıkıntı içindeki Fortis'i kısmen kamulaştırarak iflastan kurtarma kararı aldı.İngiltere Hükümeti, zor durumdaki Bradford & Bingley (B&B) bankasını el koyacağını resmen açıkladı.İzlanda Hükümeti, sıkıntıdaki ülkenin üçüncü büyük bankası Glitnir Bankasını devletleştirdi. ABD Merkez Bankası (FED) öncülüğündeki dünya merkez bankaları, piyasalara, öncekinin neredeyse iki katı miktar olan 620 milyar dolar verecek.

*30 Eylül: Belçika, Fortis'in ardından Dexia'yı da kurtaracağını duyurdu.
Mali güçlük içinde bulunan Fortis tarafından daha önce satın alınmış olan ABN Amro Bankası, gazetelere verdiği tam sayfa ilanla mevduat sahiplerini sakin olmaya çağırdı. İrlanda Hükümeti, küresel finansal krizin etkilerinden korunmak için tüm banka mevduatlarına geçici olarak devlet garantisi getiriyor.

Finans dünyasında onlarca banka battı veya el kondu

*2 Şubat 2007- Metropolitan Savings Bank
*28 Eylül 2007- Net Bank
*4 Ekim 2007- Miami Valley Bank
*25 Ocak 2008- Douglass National Bank
*22 Şubat 2008- Northern Rock
*7 Mart 2008- Hume Bank
*9 Mayıs 2008- ANB Financial
*30 Mayıs 2008- First Integrity Bank
*30 Mayıs 2008- Bear Stearns
*11 Haziran 2008- IndyMac Bank
*25 Temmuz 2008- First National Bank of Nevada
*1 Ağustos 2008- First Priority Bank
*22 Ağustos 2008- The Colombian Bank and Trust Company
*29 Ağuston 2008- Integrity Bank
*5 Eylül 2008- Silver State Bank
*14 Eylül 2008- Merrill Lynch
*15 Eylül 2008- Lehman Brothers
*18 Eylül 2008 AmeriBank
*18 Eylül 2008- HBOS
*25 Eylül 2008-Washington Mutual
*28 Eylül 2008- Fortis
*28 Eylül 2008- Bradford&Bingley
*29 Eylül 2008- Wachovia