T24- Diyarbakır Cezaevi Gerçeğini Araştırma ve Adalet Komisyonu, dünyanın en kötü 10 cezaevi arasına giren Diyarbakır Cezaevi’ndeki işkencelerle ilgili sorumlu ve suçlu olduğu iddia edilen kişilere ilişkin olarak dosya hazırladı.
"İşkenceci Doktor Mengele kimdir?" Enis Berberoğlu'nun yazısı için TIKLAYIN
"Cop sokup yürütürlerken bağırıtıyorlardı: Ne mutlu Türk'üm diyene!" Doğan Akın'ın yazısı için TIKLAYIN
Diyarbakır Cezaevi’nde 1980-1984 yılları arasında kalan mahkûmlara işkence yaptığı öne sürülen ve kod adı kullanan dönemin görevlilerinin pek çoğunun kimliği belirlendi.
4 yıldır sürdürdüğü çalışmaları tamamlayarak rapor haline getiren Diyarbakır Cezaevi Gerçeğini Araştırma ve Adalet Komisyonu, açıkladığı raporda Diyarbakır Cezaevi’ndeki işkencelerden sorumlu olduğu iddia edilen çok sayıda görevlinin ismini ilk kez gün yüzüne çıkardı.
Dünyanın en kötü 10 cezaevinden biri olarak literatüre giren Diyarbakır Cezaevi’nde işkence yaptıkları öne sürülenlerin isimleri ilk kez bir araya geldi.
'Mengele' şimdi hastane sahibi
O dönem cezaevinde görev yapan ve deşifre olmamak için “Schumacher”, “Mekansız Kazım”, “Faydalı”, “Azman”, “Mengele”, “Komutan” gibi kod adı kullananların kimliğine ise dört yıldır çalışmalarını sürdüren Diyarbakır Cezaevi Gerçeğini Araştırma ve Adalet Komisyonu ulaştı.
12 Eylül döneminde cezaevinde kalan 450 tutukluyla görüşen komisyonun çalışmalarıyla ilgili Star Gazetesi’ne bilgi veren 1978'liler Girişimi Sözcüsü Celalettin Can, “Kimi zaman kod adından, kimi zaman ise cezavindekilerin tiplerinin tarif edilmesinden yola çıkarak sorumluların gerçek kimliğine ulaştık. Bazılarına ise fotoğraf göstererek, ‘İşkence yapan bu muydu?’ diye sorduk. Örneğin tutuklular arasında ‘Mengele’ diye bilinen kişiyi araştırdık. Yıllar sonra bir hastane açtığını (Sevgi Hastanesi'nin sahibi Dr. Orhan Özcanlı) öğrendik. Çalışmalarımız kapsamında ayrıca o dönem cezaevinde görev yapanlara da ulaşıp ‘itiraf eder misiniz?’ diye soracağız” dedi.
Hükümet destek vermeli
Elde ettikleri bilgi ve belgelerle 3 Mayıs’ta Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığ’na yeni bir suç duyurusunda bulunacaklarını da kaydeden Can, “Hükümet de bu davanın arkasında olmalı. O dönemin sorumlularından bir kısmının hayatta olmaması bir şeyi değiştirmemeli. Bu acılarla, işkencelerle yüzleşilmeli” diye konuştu.
Raporu hazırlayan komisyon adına konuşan Doç.Dr. Murat Paker de, o dönem cezaevinde yatan 5 bin mahkûmdan 450’sine ulaştıklarını yaklaşık 8 bin sayfa işkence ifadesi okuduklarını belirterek o tanıklıkları kayıt altına aldıklarını söyledi.
Savcı ifadeye çağrıldı
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, 5 No’lu Askeri Cezaevinde 12 Eylül döneminde yaşanan işkence iddialarıyla ilgili olarak tanıkların ifadelerine başvuracak. 78’liler Girişimi Sözcüsü Celalettin Can’ın, 12 Eylül döneminde Diyarbakır Sıkıyönetim Mahkemesi’nde görevli bir savcının, kendilerine tanıklık yapabileceğini söylemesi üzerine, soruşturmayı yürüten Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı konuyla ilgili olarak harekete geçti. Savcılığın aralarında o dönemde görev yaptığı belirtilen o savcının da bulunduğu bazı kişilerin bilgisine başvuracağı bildirildi. Soruşturma kapsamında, mağdurların ifadelerinden yola çıkan savcılığın bazı cezaevi görevlilerinin isimlerini de belirlediği ve ‘’şüpheli’’ sıfatıyla haklarında işlem başlattığı öğrenildi.
Paşalar olağan şüpheli
Komisyon raporunda Diyarbakır Cezaevi'nde 12 Eylül 1980 darbesinden sonra işlenen insanlık suçuyla ilgili olarak sorumlu ve suçlu olduğu iddia edilen isimler şöyle:
Org. Kenan Evren, Org. Nurettin Ersin, Org.Tahsin Şahinkaya, Org. Nejat Tümer, Org. Sedat Celasun, Org. Kemal Yamak (7. Kol.Kom. sonra Cumhurbaşkanlığı/ başdanışmanı), Yüzbaşı Esat Oktay Yıldıran (Cezaevi İç Güvenlik amiri, öldürüldü), Başçavuş Mevlüt ... (Cezaevi İç Güvenlik amiri), Yüzbaşı Abdurrahman Kahraman (Cezaevi İç Güvenlik amiri), Dr. Orhan Özcanlı (Tutuklular arasında “Mengele” lakabıyla “ünlü”, Ankara Sevgi Hastanesi'nin sahibi / Sevgi Holding Yön. Kur. Bşk.), Binbaşı Lütfi Bayar (Cezaevi müd.), Binbaşı Birol Şen (Cezaevi müd.), Hâkim Binbaşı Ahmet Beyazıt (7. Kol. Adli Müş.), Hâkim Yüzbaşı Turgut Arıbol (7. Kol. Adli Müş.), Hâkim Binbaşı Emrullan Kaya (Mahkeme başkanı, Ankara'da avukat), Askeri Savcı Bülent Cahit Aydoğan (Avukat), Askeri Savcı Yüzbaşı Turgay Çağlar, Hâkim Yüzbaşı Oktay Yüksel, Sivil Hâkim Niyazi Erdoğan, Hâkim Binbaşı Kamil Kavi (Mahkeme baş.), Hâkim Nihat Beyhan Özyurt, Hâkim Yüzbaşı Celalettin Çelik.
