Tuzla’daki Organize Deri Sanayi Bölgesi’nde nitrik asit (kezzap) üretimi yapan bir fabrikada dün sabah 20 tonluk tank delindi. Sızıntı meydana geldi. 5 saatte kontrol altına alınabilen sızıntının yaratacağı sonuçlar henüz bilinmiyor. Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu, devletin sızıntılara müdahale edecek planı olmadığını iddia etti. Doğan Haber Ajansı'ndan Erdinç Çelikkan'a konuşan Baran Bozoğlu, tehlikeli ve kimyasal madde depolayan 20 bine yakın tesis olduğunu söyledi. Bozoğlu “Kimyasal kirlilik havaya yayıldı. Bölge acilen boşaltılmalı. Kirliliğin nereye gideceği hesaplanmalı” dedi.
İstanbul Tuzla Organize Deri Sanayi Bölgesi’ndeki tek katlı işyerinde bulunan 6.5x2 metre çapında tankta dün sabah sızıntı başladı. Tanktan sızan nitrik ait, önleme havuzunda birikti. Bu arada sağlık ve polis ekipleri de bölgeye sevk edildi. Polis ekipleri güvenlik şeridi oluştururken, sızıntıyla birlikte fabrika bacasından turuncu-kahverengi dumanlar yükseldi.
5 saatte durdurulabildi
Havuza dolan tehlikeli madde Gebze’den gelen kimyasal taşıma tankerine aktarıldığı ve tahliye edilirken dozerle sızıntının olduğu alana kum taşındığı görüldü. Çalışmaların en kritik bölümü, delinen tankın bulunduğu bölümde sürdürüldü. Sızıntı ancak 5 saatlik bir çalışmanın sonunda durdurulabildi.
Polis uyarı yaptı
Polis ekipleri devriye gezerek ve sesli uyarılar yaparak, olayın yaşandığı yere 1 kilometreden fazla yaklaşılmasına izin vermedi. İstanbul Valiliği’nden yapılan açıklamada söz konusu asitin insan sağlığına zararları “tahriş edici”, “gözlere ve solunum yollarına zarar verici” olarak sıralandı. Valilik, “Söz konusu maddenin tahliyesi neticesinde bina ve çevresinde tekrar gerekli kontroller yapılacak ve alınan tedbirler kaldırılacaktır. Yaşanan olayda herhangi bir yaralanma yaşanmamıştır” açıklaması yaptı.
Bakan Işık: Testleri tam yapmamışlar
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, “Zannediyorum ki testleri tam yapılmadan tanka nitrik asit koymuşlar. Buradan da bir sızıntı olmuş. İnşallah bir problem olmadan bu kaza atlatılmış olur” dedi.
SEVESO olsaydı kaza olmayabilirdi
Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu, SEVESO’nun uygulamaya girmesiyle tehlikeli kimyasalların bulunduğu kuruluşlarda şu zorunlukların hayata geçeceğini söyledi:
- Kaza durumunda uyarı sistemi kurulacak.
- Kimyasala göre gaz maskeleri bulundurulacak. İşçilerin vücuduna kimyasal temas etmesini önleyecek yanmaz giysiler bulundurulacak.
- İtfaiye gelmeden müdahale edebilecek yangın söndürme sistemlerinin, cihazlarının bulunması gerekir.
- Tehlikeli madde kazanları dışında ikinci bir koruyucu önlem alınması lazım.
- Her tesis kimyasal özelliğine göre yapılandırılmalı.
- Tehlikeli madde kazanları dışında koruyucu önlemler alınması gerekir.
- Cihazlar, tesisatlar TSE standardında özel olarak sağlanmalıdır.
- Kazan civarına herkesin erişim yapması engellenmeli, sadece konusunda uzman kişilerin alana girmesi sağlanmalıdır.
- Isıtma, soğutma, aydınlatma sistemleri kimyasalın özelliğine göre seçilmelidir.
- Kimyasal kazanların çevresinde güvenli bölgeler yaratılmalıdır.
- Üst seviyeli kuruluşlar olası kazalara karşı öncelikle Acil Durum Planı hazırlayacak.
- Tesislerin çevresindeki halk olası kazalara dair bilgilendirilecek.
- Tesisler, tüm risklere ve olasılıklara karşı Güvenlik Raporu hazırlamalı.
- Güvenlik Yönetim Sistemi oluşturularak, kaza anındaki tüm durumlar tek tek belirtilecek.
- Kantitatif (sayısal) risk değerlendirmesi yapılacak.
- Alt seviyeli kuruluşlar ise Büyük Kaza Önleme Politikası oluşturacak.
- Tüm tesislerin bunları yapması için son tarih Haziran 2016’dır.
Türkiye’de 20 bin Tuzla var
Kimyasal sızıntının ardından çevrecilerden kritik uyarı geldi. Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu, tehlikeli ve kimyasal madde depolayan 20 bine yakın tesis olduğunu söyledi. Bozoğlu “Kimyasal kirlilik havaya yayıldı. Bölge acilen boşaltılmalı. Kirliliğin nereye gideceği hesaplanmalı” dedi.
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi Yönetmeliği’nin 2010 yılında yayınlandığını ancak yürürlük tarihinin sürekli ertelendiğine dikkat çeken Bozoğlu, şu uyarılarda bulundu: “Söz konusu yönetmelik Avrupa Birliği’nde (AB) kısaca SEVESO Direktifi olarak anılıyor. Ülkemizde bu konuya dair düzenleme AB’den 28 yıl sonra 18 Ağustos 2010 yılında yayımlandı.”
Yönetmelik hep ertelendi
“2010’da yayınlanan yönetmeliğin 2 yıl sonra yürürlüğe gireceği belirtildi. Fakat 30 Aralık 2013’te tekrar ertelendi. Tesislerin tehlike risklerini azaltmaları koşulu 2017 yılına, AFAD’ın olası kazalara dair ne gibi önlemler alacağını, neler yapması gerektiğini, güvenlik önlemlerini içeren harici acil durum planı hazırlama şartı 2017 yılına, tesislerin depoladıkları kimyasal ve tehlikeleri maddelere dair yapacakları bildirimler haricinde tüm yönetmelik maddeleri 2016 yılında yürürlüğe gireceği vurgulandı.”
Siteden beyan bekliyorlar
“Tesisler halen, depoladıkları kimyasal ve tehlikeli maddeleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın kurduğu internet sitesi üzerinden beyan ediyor. Sistem de otomatik olarak tesisi farklı yükümlülükleri olan üst seviye, alt seviye veya kapsam dışı olarak nitelendiriyor. Bu durum tesislerin yükümlülüklerden kaçmak adına düşük beyanlar yapabilme imkanı yaratıyor. Hali hazırda 20 bine yakın tesisin bu bildirimi yapması gerekirken, yaklaşık 6-7 bin tesisin bildirim yaptığı, sistem tarafından bunlardan yalnızca 350 civarında tesisin üst seviye tesis olarak tanımlandığı bilinmektedir. 6 bine yakın tesisin ise kapsam dışı olarak sistemde yer aldığı görülmektedir. Özellikle kapsam dışında yer alan tesislerin bir an önce denetlenmesi gerekmektedir.”
Gazın yönü belirsiz
“Bölgedeki kazanın ardından yetkililerin acilen kimyasal gaza karşı etkili maske dağıtması gerekiyor. Ayrıca tüm bölgenin kirlilik geçene kadar boşaltılması lazım. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın mobil hava izleme aracını acilen oraya yönlendirmeli. Oradaki kirliliğin rüzgârla nereye gideceğinin de hesaplanması elzem bir durum. Kimyasal kirlilik havaya yayıldı. Gazların gideceği bölge halkının da uyarılması gerekir. Şunu söyleyebiliriz ki SEVESO onaylanmadığı için Türkiye olası endüstriyel kazalara hazır değil.”
