Ekonomi

Devletin dağıttığı kömür, AKP'ye yarıyor

Kış boyunca 2 milyon 84 bin 741 aileye 1 milyon 743 bin ton kömür dağıtılacağını belirten yazar Güngör Uras, halkın devlet tarafından karşılanan bu yardımı, AKP'

08 Kasım 2008 02:00

Kış boyunca 2 milyonu aşkın aileye 1 milyon 743 bin ton kömür dağıtılacağını belirten yazar Güngör Uras, halkın devlet tarafından karşılanan bu yardımı, AKP'nin icraatı sandığını yazdı. Uras'ın Milliyet gazetesinde bugün (8 Kasım Cumartesi) yayınlanan yazısı şöyle:

Bu kış 2 milyon 84 bin 741 aileye 1 milyon 743 bin ton kömür dağıtılacak. Kömür dağıtımına yaz aylarından başlandı. Eylül ayı sonuna kadar 932 bin ton kömür dağıtıldı. Ekim-aralık aylarında dağıtılan 811 bin ton kömürle bu yılın dağıtımı tamamlanacak.
Kömür dağıtımını AKP hükümeti 2003’te başlattı. 5 yılda 6.7 milyon ton kömür dağıtıldı.
Çok kişi bu kömürlerin parasını AKP tarafından veya partililer tarafından ödendiğini sanıyor. Çok kişi bu kömürlerin AKP’nin oy karşılığı dağıttığını düşüyor. Halbuki kömürlerin parası devlet tarafından, devlet bütçesinden (halkın vergi gelirlerinden) karşılanıyor. Şanı, şerefi AKP’ye gidiyor. Çünkü uygulama, AKP döneminde başlatıldı. Ve de AKP hükümetleri bu işi ciddiye aldı.
Kömür paraları önceleri Sosyal Yardımlaşma ve Teşvik Fonu’ndan karşılanıyordu. 30 Aralık 2007 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan bir Bakanlar Kurulu kararıyla, kömür dağıtımı için yeni bir düzenleme getirildi.

Dağıtımdan valiler sorumlu
Yeni düzenleme çerçevesinde, valiliklere ulaştırılacak ihtiyaç listelerine dayalı olarak fakir ailelere (düzenli olarak ) her yıl en az 500 kg kömür bedelsiz olarak dağıtılıyor. Açık anlatımıyla, bu dağıtım bir yıllık dağıtım değil.
Kömür, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu ve Türkiye Taş İşletmeleri Kurumu’ndan temin ediliyor. Dağıtım bölgelerine kömürleri bu kurumlar ulaştırılıyor. Dağıtımı valiler organize ediyor.
Bu kömürleri veren ve kömürleri ihtiyaç bölgelerine ulaştıran kamu kuruluşlarının görev zararları 2009 bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak. 2009 yılı bütçesi çıkıncaya kadar 2008 yılı için ilgili kuruluşlara avans verilecek.
5 yılda dağıtılan kömürü temin eden Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu’nun 2007 yılı faaliyet raporunda yer alan bilgilere göre, 2007 yılında 31.5 milyon ton linyit kömürü satışını gerçekleştiren kurumun en büyük müşterisi termik santrallar.
Kömürün yüzde 79’unu (25 milyon ton) santrallar satın almış. Kalan 6.5 milyon ton linyitin 3 milyon tonu sanayi kuruluşlarına gitmiş.

Aile başı 100-125 YTL’lik yardım
2007 yılında Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu’nun üretiminden ısınma için ayırılan 3.5 milyon ton kömürün 1 milyon 473 bin tonu, ücreti devlet tarafından ödenerek fakir halka dağıtılmış.
Dağıtılan kömürün perakende satış fiyatını öğrenemedim. Türkiye Kömür İşletmeleri’nin fiyat listelerine göre, yıkanmış, torbalanmış Seyitömer linyitinin tonu 107 YTL, Tunçbilek linyitinin 185 YTL ve Kısrakdere linyitinin 203 YTL.
Kömür yardımı için devlet bütçesinden bu yıl ayırılacak para 445 milyon YTL. Buna göre, dağıtımı yapılan kömürün ihtiyaç sahibinin kapısındaki maliyeti ton başına 250 YTL demektir. En az 500 kg kömür alabilen aile 100-125 YTL’lik bir devlet desteğinden yararlanmış oluyor.
Fakir ailelere kömür yardımı kamuoyunda farklı şekillerde değerlendiriliyor. Kimi eleştirilere göre, ihtiyacı olmayana kömür dağıtılıyor. Kimi eleştirilere göre, alanlar kömürü kullanmıyor, satıyor. Kimi eleştirilere göre, kömürün kalitesi bozuk.
Ama unutulan, 2008 yılında hâlâ çok sayıda ailenin tezekle ısındığı fakir yörelerdeki insanlar için bu yardımın önemi. Çok aile bu yardım sayesinde kışı (göreceli olarak) rahat geçirebiliyor. Bunu fark eden AKP hükümeti, parası devlet kesesinden alkış toplamayı beceriyor.