T24 - 1997’de 31 eser, 2007’de iki bronz heykel çalınan Devlet Resim ve Heykel Müzesi’ndeki ressam Hoca Ali Rıza’ya ait 13 adet karakelem eskizinin sahteleriyle değiştirildiği ortaya çıktı.
Devlet Resim ve Heykel müzesi, 2007’de yapılan tadilat sırasında bahçesinden gündüz vakti iki bronz heykelin, 1997’de de 31 eserin çalınması sonrası bir hırsızlık olayına daha sahne oldu.
Müzede, Türk ressamı Hoca Ali Rıza’ya ait 13 adet karakelem eskizinin sahteleriyle değiştirildiği, içinde hangi sanatçılara ait olduğu bilinmeyen 5 eserin de karton paspartularının da boş olduğu ortaya çıktı.
Müzede, 1997’den bu yana çok sayıda hırsızlık olayı yaşanmasına karşın, standart önlemler dışında tedbir alınmaması bir soyguna daha neden oldu.
İhbar üzerine incelendi
Deposunda ve sergi alanlarında paha biçilemez birçok eseri barındıran Devlet Resim Heykel Müzesi’nde yaşanan hırsızlık, 2009 Sayım Komisyonu’nun müze deposunda yaptığı çalışma sırasında belirlendi.
Komisyon, sayım çalışmaları sırasında ünlü Türk ressamı Hoca Ali Rıza’ya ait olduğu tespit edilen 13 adet karakalem eskizinin durumundan şüphelenerek sahte olduğuna karar verdi.
Komisyon, içinde hangi sanatçılara ait olduğu bilinmeyen 5 adet eserin karton paspartularının da boş olduğunu saptadı. Müze Müdürü Ömer Osman Gündoğdu, önceki gün Altındağ İlçe Emniyet Müdürlüğü’ne giderek şikâyetçi oldu. Gündoğdu’nun ihbarı üzerine polis ekipleri müzede inceleme yaptı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da “2009 Sayım Komisyonu’nun müze deposunda yaptığı çalışma sırasında Hoca Ali Rıza’ya ait olduğu tespit edilen karakalem eskizlerinin 13 tanesinin durumundan şüphelenilip sahte olduğuna karar verilmiştir” denildi.
Parmak izleri alınıyor
ANKA’nın haberine göre ise müze çalışanlarının alınan ifadelerine göre, hırsızlık olayının 4 yıllık süreç içinde yapıldığı sanılıyor.
Müzenin bir bekçisinin geçen yıl bir başka tarihi eser hırsızlığında gözaltına alındığı ve zanlı olarak sorgulandığı ifade edildi. Polis, eski ve yeni müze çalışanlarının ifadelerini ve parmak izlerini almaya başladı.
“Çalıntı diyemeyiz”
Milliyet’e konuşan Gündoğdu da söz konusu 18 eserin müzenin “bulunamayanlar” listesinde olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Bu şimdi değil, yıllar öncesine dayanan bir olay. Bu eserler bulunamayan eserler arasındaydı. Eserlerin bulunmasının ardından, olayı görevim gereği Teftiş Kurulu’na ve emniyet yetkililerine haber verdim. Yapılan incelemenin ardından durum ortaya çıkacak, onun için şimdilik çalıntı diyemiyoruz. Buradan daha önce de birçok kuruma eser verilmiş” dedi. İçleri boş olarak bulunan 5 adet paspartu kartonunda hangi sanatçılara ait eserler olduğunun belirlenemediğini ifade eden Gündoğdu “Soruşturma sürüyor, bu eserler burada da, çalınmış da olabilir.”
Gündoğdu müzede herhangi bir güvenlik zafiyeti bulunmadığını söylerken, güvenlik kameralarının kısa süre öncesine kadar çalışmadığı iddia edildi.
İlk hırsızlık değil
Uzun yıllar ziyarete kapalı olan Devlet Resim ve Heykel Müzesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Altındağ Belediyesi işbirliğiyle 2007-2008 arasında yapılan tadilatın ardından hizmete açılmıştı. 2007’de müze bahçesine “bir kamyonla” giren hırsızlar, gündüz vakti işçilerin gözü önünde bahçedeki iki bronz heykeli çalmıştı. Heykellerin tarihi değerinin olmadığı açıklanmıştı. 2009’da ise müzede çalışan bir güvenlik görevlisi, İbrahim Çallı’nın bir yağlı boya portresi ve Şevket Dağ’ın iki tablosunu çalmış, ancak eserleri satamayınca 3 gün sonra tekrar müze bahçesine bırakmıştı. Müzeden 1997’de çalınan 31 eser ise hâlâ bulunamadı.
Hoca Ali Rıza kimdir?
Hoca Ali Rıza, 1858’de İstanbul’da dünyaya geldi. Üsküdarlı olması nedeniyle Üsküdarlı Hoca Ali Rıza olarak tanınır. Küçük yaşlardan itibaren resim yeteneğiyle dikkati çeken Rıza, Osman Nuri Paşa ve Süleyman Seyyid Bey gibi ressamlardan ders aldı. Hoca Ali Rıza, İkinci Meşrutiyet’ten sonra kurulan Osmanlı Ressamlar Cemiyeti’nde başkanlık yaptı. Rıza 1930’da yaşamını yitirdi. “Kurşunkalem çalışmalarında kurallar koymuş bir üstat” olarak bilinen Hoca Ali Rıza, Türk resim tarihinde eşine rastlanmayan bir değer olarak kabul ediliyor. Yağlıboya tablolarının değerinin 70 bin - 500 bin, çalınan karakalem eserlerinin de 5 bin - 20 bin TL arasında olduğu tahmin ediliyor.
