Türkiye'de ilk kez halk tarafından seçilecek Cumhurbaşkanı için düzenlenen kampanyalarda en az 48 milyon lira harcanacağı tahmin ediliyor. Proje Yapım’ın başındaki Gökhan Şen, "Esas para gövde gösterisine harcanıyor. Yani şova. Lideri güçlü göstermek lazım. Türkiye’de insanlar hâlâ öncelikle güçlü olduğunu düşündüğü lidere oy veriyor. Bu yüzden de tüm o mitingler, reklamlar, şarkılar iş yapıyor" dedi.
Optimar Danışmanlık Genel Müdürü Hilmi Taşdemir de "En mütevazı seçim kampanyası 750 bin liradan başlar, 1 milyon liraya kadar çıkar. Bu şekilde tanınabilirsiniz" diye konuştu.
Hürriyet gazetesinden Yenal Bilgici, Köşk seçimleri için yapılan harcamaları uzmanlarına sordu. Hürriyet'te "Çankaya hayali 48 milyon TL" başlığıyla yayımlanan röportaj şöyle:
Çankaya hayali 48 milyon TL
İki yeniliği aynı anda yaşıyoruz. Cumhurbaşkanını ilk defa halk seçecek. Seçim kampanyaları da halkın adaylara yaptığı bağış üzerinden yürütülecek. Peki 10 Ağustos’ta dananın kuyruğu kaç paraya kopacak? En büyük masraf medya, sürpriz masraf vinçler, fuzuli masraf kitapçıklar... Alışık olmadığımız türdeki seçim dev bir bütçe istiyor. Kampanya uzmanları hesapladı.
Proje Yapım’ın başındaki Gökhan Şen, Türkiye’de siyasi kampanyacılığın önemli isimlerinden. 1987 yılından bu yana gerçekleşen tüm yerel ve genel seçimlerde çalışan Şen, sürpriz harcamaların bütçeyi kabartacağını söylüyor.
Etkili bir seçim kampanyasında neye para harcanır?
Esas para gövde gösterisine harcanıyor. Yani şova. Lideri güçlü göstermek lazım. Türkiye’de insanlar hâlâ öncelikle güçlü olduğunu düşündüğü lidere oy veriyor. Bu yüzden de tüm o mitingler, reklamlar, şarkılar iş yapıyor.
Ne kadar iş yapıyor?
Şov noktasında doğru yerlere harcanan para sandığa yüzde beş ila sekiz arasında yansır.
Kampanyalarda en lüzumsuz para neye harcanıyor?
Kesinlikle broşürlere. Zira kimse okumuyor. Bu şekilde basılan her şeyin yaklaşık yüzde sekseni doğrudan çöpe gidiyor, yazık. İnsanların zihninde yer etmek istiyorsanız broşürle, kitapçıkla yol alamıyorsunuz.
Ne yapmak gerekiyor?
Evlere girmek lazım. Onun birinci yolu da televizyon. Sosyal projeler de işe yarar. Seçim bitse de faydası kalıyor.
Cumhurbaşkanını ilk defa halk seçecek. Kampanyacılık açısından fark olacak mı?
Bu seçimlerde tüm harcama kalemleri bir kişi üzerinden planlanacak. Şekil itibariyle kampanya harcamaları adayın bağış hesabına yatan ve kendi bütçesinden gerçekleştireceği harcamalarla gerçekleşecek. Ama uygulamada bunun böyle olacağını sanmıyorum.Dolayısıyla parti örgütleri, genel merkezin destek kararı verdiği adaya ne ölçüde harcama yaparak destek olacak belli değil. Bu arada bireysel olarak destek verecek çok kişi ve kurum da olacaktır. Örneğin Anadolu’da birçok kişinin aday için seçim araçları kiraladığını ve partinin müzikleriyle caddelerde dolaştırdığını göreceğiz.
Parti belediyeleri destek verir mi peki harcamalara?
Muhtemelen, ama ne kadar, kestirmek güç. Bu detaylar gizli harcama kalemlerini ve görünmeyen bütçeyi oluşturacak.
Görünmeyen bütçe nedir?
Örneğin bayrak asma için yaklaşık dört milyon lira gerekli. Oysa bu, adaya destek veren belediyeler tarafından yapılırsa masrafa gerek kalmayacak ve bu harcama görülmeyecek!
Sıradan bir aday kendini 1 milyon liraya tanıtır
Yerel ve genel seçimlerde onlarca kampanyaya imza atan Optimar Danışmanlık Genel Müdürü Hilmi Taşdemir, daha yolun başında 200 bin liralık bir kamuoyu araştırması yapılması gerektiğini söylüyor.
Seçim kampanyalarında en sık yapılan yanlış nedir?
Yanlış strateji... Kampanyalarda sıklıkla görülen hata sloganla hedefin birbirini tutmaması.
Nasıl belirlenecek peki doğru strateji?
İlk önce bir kamuoyu araştırması ile söylem geliştirilir. Sonra da yapılan çalışmaların etkinliğinin ölçülmesi gerekir. Yani önümüzdeki gibi bir seçimde, bir başlangıç araştırmasıyla yola çıkmak ve en az iki adet kampanya etkinlik ölçüm araştırması yapmak gerekir.
Maliyeti nedir?
Bütçeye göre değişir ama en az 200 bin lira tutar.
Peki partiler tarafından desteklenmeyen, sıradan vatandaşın seçime girip tanınırlık sağlaması için ne kadar harcaması gerekir?
Şöyle diyelim, bu ölçekte en mütevazı seçim kampanyası 750 bin liradan başlar, 1 milyon liraya kadar çıkar. Bu şekilde tanınabilirsiniz.
2 milyon TL: 81 ilde asılacak bayrakların bedeli.
15 milyon TL: 15 gün sürecek iyi bir medya lansmanı ve bu lansman için gerekli mecraların satın alımı (12 milyon TL ulusal medya, 3 milyon TL yerel medya için).
8 milyon TL: 81 ilde açık hava mecraları ve benzer reklam alanlarını satın almak için.
4 milyon TL: Basılı materyal (broşür, kitapçık, flyer) masrafı.
1.5 milyon TL: En az iki sahne, tır, gerekli ekip, ses ve ışık donanımının bir ay süreyle hizmet vermesi bedeli.
8 milyon TL: Adayın, ekibinin ve yakın çevresinin 81 ile ulaşımı, konaklaması ve bu seyahatlerin organizasyon masrafı.
500 bin TL LED: ekranlı 2 seçim otobüsü, 2 seslendirme otobüsü ve küçük seslendirme araçları bedeli (1 ay süreyle).
5 milyon TL: 20 kişilik yakın ekip, bu ekibin yaptığı hazırlık, reklam filmleri, müzik ve diğer çalışmaların masrafı.
4 milyon TL: 81 ilde bayrak, afiş asmak ve sökmek için gerekli vinçlerin 10 günlük kiralama bedeli.
