- Hülya Karabağlı
Ankara
Türkiye’nin kanayan yarası Çocuk Gelinler yeniden gündeme oturdu. Uçan Süpürge editörü Selen Doğan, Medeni Kanunun 17 yaş doldurulmadıkça evlilik ehliyeti vermemesine ilişkin yasa hükmünün sözde kaldığına dikkat çekiyor. “16 yaş için hakim onayı ve ebeveyn rızasıyla evlilik yapılabiliyor” diyen Doğan, gazetelerde hemen hemen her gün bir çocuk gelin haberi okunduğuna dikkat çekiyor.
Yaz tatilinde ikna edilen çocuklar
Yüzlerce kız çocuğunun bu nedenle hayatına son verdiğine dikkat çeken Doğan, “Yaz tatili boyunca kim bilir kaç kız çocuk gezme-tozma bahanesiyle başka bir kente ve ülkeye götürülecek, belki hiç tanımadığı biriyle evlenmeye ikna edilecek, veya zorla birinin karısı yapılacak”.
Kamuoyunda sonuçlarıyla büyük yankı uyandıran ‘Çocuk Gelinler’ Projesi Koordinatörü Selen Doğan, erken yaş evliliklerin toplumsal duyarlılıkla önlenebileceğini hatırlatıyor. Doğan’a göre, herkesin yapabileceği basit ama sonuç alınabilecek adımlar var. Doğan’ın 6 basamakta topladığı erken evlilikleri önleme rehberi şöyle:
‘Evlilik herkesin vazgeçilmezi değil’
-Evliliğin insanlar için olmazsa olmaz olduğu fikrini aklınızdan çıkarın. Evlilik yaşam döngüsünün bir parçasıdır ama kişiler evlenmemeyi de seçebilir.
‘Kocan hizmetçi tutar ütü yaparsın’ diye şartlamayın’
- Kız çocuklarla konuşurken “Tatile mi gitmek istiyorsun, evlenince kocanla gidersin”, “Ütüden şikayet mi ediyorsun, evlenince kocan sana hizmetçi tutar, ütü yapmazsın” gibi şartlamaları dilinizden söküp atın. Bunlar kız çocuklar için tek geleceğin evlilikte olduğu algısını güçlendiriyor.
En mutlu gün ‘nikah’ yerine ‘nobel’ ödülüdür
-Bir düğün töreninden söz ederken “Kızımızın en mutlu günü” demekten vazgeçin. Onun en mutlu günü belki de Nobel ödülünü kazanacağı veya arkadaşlarıyla tatile gideceği gün olacaktır, nereden biliyorsunuz?
‘Cinsellik evlilikte gerçekleşebilir’ sözünden uzak tutun’
- Cinsel ilişkinin yalnızca evlilik içinde gerçekleşebileceği gibi muhafazakar öğütleri kız çocuklardan uzak tutun. Cinselliğini keşfeden çocuk bunu yaşamak için daha reşit bile olmadan evlenmeyi, bu yasal olmadığı için de evden kaçmayı seçebilir.
‘Hak ihlali konusunda hükümetleri uyarın’
Yasaların çocuk hakları ihlaline izin vermemesi için hükümetleri uyarın. Bunun için sivil toplum örgütlerinden, milletvekillerinden, çocuk/kadın/insan hakları aktivistleri ve akademisyenlerinden destek alın.
‘Çocuk gelinlerin düğününe gitmeyin’
Yaz aylarında sıklaşan düğünlere davet edildiğinizde, evlendirilen kadının yaşı küçükse o düğüne gitmeyin, niçin gitmediğinizi de anlatın ki mahalle baskısı yaratılabilsin, çocuğunu göz göre göre evlendiren ebeveyn utansın.
