Hülya KARABAĞLI/ ANKARA
CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran, "AKP döneminde peydahlanan cari açık belasının kaynağı, borçla tüketim çılgınlığının tetiklediği ithalat patlamasıydı, şimdi ise frene basılmasıyla cari açık küçülürken, geçmişteki büyüme balonu da sönüyor” dedi. Oran'ın açıklamaları şöyle:
AKP modelinde Türkiye tüketirse ithalatın patlaadığını, rekor cari açıkla birlikte GSYH kâğıt üzerinde büyüdüğünü, tüketmezse büyüyemediğini ve cari açık küçüldüğünün ifade eden .CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran'ın açıklması şöyle:
Hormonlu büyüme ile cari açık belası
- 2002-2011 arasında Türkiye, bir hormonlu büyüme süreci yaşarken; bunun doğal bir sonucu olarak rekor boyutlarda bir cari açık belasıyla karşı karşıya kaldı. 2002’de sadece 626 milyon dolar olan cari açık hızla büyüyerek 2011 sonunda 77 milyar doları aşarak tarihi rekorunu kırdı.
- Küresel ekonomide süren olumsuzlukların da etkisiyle azalan güven, artan belirsizlikler ve hızlı borçlanmada sınıra gelinmesi gibi faktörlerin etkisiyle 2011 sonlarında belirginleşen yeni süreçte ise hem tüketim hem üretimde frene basıldı, ekonomide bir soğuma dönemi başladı.
- Hükümet de geçen yıl yüzde 8,5 olan büyümede bu yıl için yüzde 4 oranını benimseyerek bir soğuma hedefi ortaya koydu.
- Ancak uluslar arası derecelendirme kuruluşlarının uyarıları ve verdiği notta da etkili olan cari açığı küçültmeye yönelik herhangi köklü, etkili, özel bir önlem alınmadı.
- Sanayinin üretimde frene basması, önceki dönemde tamamen bağımlı hale geldiği ve dev boyutlara ulaşan hammadde ithalini; yurttaşların tüketimi kısması da tüketim malı ithalini geriletince, cari işlemler açığı da küçülme sürecine girdi.
- Geçen yıl ilk yarıda 44,8 milyar dolar olan cari işlemler açığı, bu yıl aynı dönemde 31,1 milyar dolarla bunun yüzde 30,6 altında gerçekleşti. Yıllık bazda cari açık, Haziran sonu itibariyle 63,5 milyar dolara kadar indi.
Şaibeli altın ihracatı
- Ancak bu yıl, cari açığı kâğıt üzerinde küçülten bir başka faktör daha ortaya çıktı: Şaibeli altın ihracatı. Geçen yıl ilk yarıda sadece 573 milyon dolar olan altın ihracatı bu yıl aynı dönemde yüzde 839’luk bir artışla 5,4 milyar dolara çıkmış ve ithalattan arındırıldığında ilk yarıda cari açıkta 3 milyar dolarlık bir iyileşmeye yol açmış gözüküyor. Yani cari açıkta ilk yarıdaki küçülmenin yüzde 22’si buradan gelmiş.
- İran’dan ithal edilen petrolde “altınla ödeme”nin kılıfına uydurularak parasal olmayan altın ihracatı gibi gösterildiği iddialarına hükümet ve ilgili kurumların verdiği yanıtlar tatmin edici değildir. Bu altın ihracat verileri şaibelidir.
- Genel olarak cari açıkta küçülme var, ancak bu hükümetin bir başarısı değildir. Geçmiş yıllarda kışkırtılan tüketimin yol açtığı ithalat ve cari açıktaki hızlı büyüme süreci, tüketimde basılan frenle, yerini küçülmeye bırakmıştır
