Solingen’de 29 Mayıs 1993'te beş Türk vatandaşının hayatını kaybettiği ırkçı saldırının yıldönümünde, Türk ve Alman dışişleri bakanlarının birlikte anma törenine katılmaları planlanıyor.
Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinin başbakanı Armin Laschet’in daveti üzerine 29 Mayıs’ta Solingen’e gelecek olan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun, burada Alman mevkidaşı Heiko Maas ile de görüşeceği öğrenildi.
Programda son anda bir değişiklik olmaması durumunda, Maas ile Çavuşoğlu’nun, Solingen’de hayatını kaybedenler için yapılan anıtı birlikte ziyaret etmeleri, ırkçılık ve yabancı düşmanlığı ile mücadele konularında ortak mesaj vermeleri bekleniyor.
İkili görüşme gündemi
DW Türkçe’nin diplomatik kaynaklardan edindiği bilgilere göre, Maas ve Çavuşoğlu’nun Solingen’de baş başa bir görüşme de gerçekleştirmeleri, ikili ilişkiler gündeminde yer alan başlıkları gözden geçirip, ilişkilerde normalleşme çabalarını ele almaları öngörülüyor. Çavuşoğlu ve Maas’ın, son günlerde Ortadoğu’da tırmanan gerilimi, ABD’nin İran ile nükleer anlaşmadan ayrılmasının ardından yaşanabilecek gelişmeleri, Suriye’de siyasi çözüm çabalarını ve Yemen konusunu da ele alacakları belirtiliyor.
Yoğun trafiğe ‘seçim’ arası
Maas’ın Mart ayında dışişleri bakanı olmasının ardından telefonda görüşen, Nisan ayında ilk kez New York’ta bir araya gelen iki bakanın Solingen’de yapacakları görüşme, ikili ilişkiler ve fikir alışverişi açısından önemli bir buluşma olarak görülüyor. Ancak Türkiye ile Almanya arasında planlanan diğer üst düzey istişareler ve ziyaretlerin, 24 Haziran’daki erken seçim nedeniyle, bir süre daha beklemede kalacağına dikkat çekiliyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Mayıs ayında Berlin’e yapmayı öngördüğü ziyaret, erken seçim kararıyla gündemden düşmüştü. İki ülke dışişleri bakanlarının başkanlık ettiği “Stratejik Diyalog Mekanizması” toplantısının da seçim sonrasına kaldığı öğrenildi.
Çavuşoğlu, yakın diyalog içerisinde olduğu Almanya Dışişleri eski Bakanı Sigmar Gabriel ile 6 Ocak’ta yaptığı görüşmenin ardından, Stratejik Diyalog Mekanizması’nın canlandırılması konusunda mutabakata vardıklarını açıklamıştı. Alman diplomatik kaynaklar, bu konuda hazırlıkların sürdüğünü ancak konunun seçimlerden sonra karara bağlanabileceğine dikkat çektiler.
Seyahat tavsiyesi güncellendi
Öte yandan Almanya Dışişleri Bakanlığı, 24 Haziran’da yapılacak erken seçim nedeniyle, internet sitesindeki Türkiye’ye seyahat konusunda tavsiyelere yer verdiği bölümü güncelledi.
Alman vatandaşlarından siyasi gerilimler ve protestolar konusunda dikkatli olmaları istenen bölüme, şu ifadeler eklendi: “24 Haziran 2018’de Türkiye’de erken parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılacaktır. Seçim kampanyası boyunca artan siyasi gerilimler ve protestolar göz önünde bulundurulmalı. Bundan istisnai olarak Türkiye’ye seyahat eden Alman vatandaşları da etkilenebilir. Türkiye’ye seyahat edenlere siyasi etkinlikler ile kalabalıklardan kaçınmaları önerilmektedir.”
Ankara’nın, seyahat tavsiyesine geçen yıl eklenen uyarıların metinden çıkarılması yönünde yaptığı çağrılar ise Berlin nezdinde olumlu karşılık bulmadı.
Seyahat tavsiyesinde, Temmuz 2016'dan beri yürürlükte olan OHAL sürecinde Türkiye’de keyfi tutuklamaların arttığı, Alman vatandaşlarının turistik bölgeler dâhil gözaltına alınma riski bulunduğu belirtiliyor.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş, geçen aylarda Berlin’e yaptıkları ziyaretlerde, seyahat uyarısının kaldırılmasını istemiş, “Alman turistlerin gönül rahatlığıyla tatillerini Türkiye’de geçirebileceklerini” kaydetmişlerdi. Alman diplomatik kaynaklar ise Türkiye’deki koşullarda hâlen bir değişim olmadığını, bu koşullarda seyahat tavsiyelerinin değiştirilmesinin mümkün olmayacağını belirtiyorlar. Konunun, Türk ve Alman dışişleri bakanlarının bu ay sonunda Solingen’de yapacakları görüşmede de gündeme gelmesi bekleniyor.
Anma törenine geniş katılım
Solingen’deki ırkçı saldırının 25'inci yıldönümünde düzenlenecek anma törenlerinin programı ve katılımcıların isimleri de netleşmeye başladı. Törenlere federal hükümetten, Uyumdan Sorumlu Devlet Bakanı Widmann-Mauz’ın katılacağı bildirildi.
Almanya Türk Toplumu (TGD) Başkanı Gökay Sofuoğlu, geçen hafta Bakan Widmann-Mauz ile Berlin’de bir toplantıda bir araya geldiklerini ve kendisine Solingen anmasına katılması için çağrı yaptıklarını belirterek, bu çağrıya olumlu yanıt aldıklarını kaydetti. Sofuoğlu, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Sayın bakan bana ‘Çağrınıza olumlu yanıt vereceğim, Solingen’de görüşmek üzere’ yanıtını verdi” dedi.
Laschet tartışmalara nokta koydu
Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinin başbakanı Laschet’in, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nu, eyalet parlamentosunda yapılması planlanan Solingen özel gündemli oturuma davet etmesi, Alman kamuoyunda tartışmalara yol açmıştı. Eyalet meclisindeki muhalefet partileri, açıklamalarını bir seçim etkinliğine dönüştürebileceği gerekçesiyle Çavuşoğlu’nun konuşmasına itiraz etmiş, büyüyen siyasi tartışmalar sonucunda da eyalet parlamentosunda yapılması öngörülen özel oturum iptal edilmişti.
Geçtiğimiz günlerde eyalet hükümetinin tek başına anma töreni düzenleyeceğini açıklayan Eyalet Başbakanı Laschet, tartışmalara noktayı koydu. Solingen kurbanlarını anma töreninin Almanya için olduğu kadar Türkiye için de seçim malzemesine dönüştürülemeyecek, çok anlamlı bir tören olduğuna dikkat çeken Laschet, “Çavuşoğulu’nun bu anmayı bir seçim kampanyasına dönüştürmeyeceğinden eminim” açıklamasını yaptı.
Laschet, töreni eyalet hükümeti olarak düzenleme kararı aldıklarını duyururken, “Eyalet meclisindeki anlamsız siyasi tartışmalardan ötürü ortak tören yapılamayacak olunmasından dolayı üzüntü duyuyorum” ifadelerini kullandı.
Genç ailesine övgü
25 yıl önce, aşırı sağcıların Rostock- Lichtenhagen, Mölln ve Hoyerswerda’nın ardından Solingen’de düzenlediği ırkçı saldırının, o günlerde “iç savaş benzeri gelişmelere yol açabileceği endişelerine” neden olduğunu söyleyen Laschet, Mevlüde Genç'in ailesinden beş kişiyi kaybettiği saldırıdan yalnızca bir gün sonra kamuoyuna itidal ve dostluk çağrıları yaptığını hatırlattı, bunun “Almanya’da durumun sakinleşmesini sağladığını” da sözlerine ekledi.
Solingen saldırısı ve Genç’in ortaya koyduğu büyüklüğün hatırlanması gerektiğinin altını çizen Laschet, törene Türkiye’den siyasetçi davet edilmesinin de Genç’in arzusu olduğunu belirtti.
Alman haber ajansı dpa’ya konuşan Genç de hem Türkiye’yi hem Almanya’yı memleketi olarak gördüğünü ifade etmiş, her iki hükümetinden temsilcilerinin anma törenine katılmasını arzu ettiğini söylemişti. Genç, “törene siyasetin karıştırılmamasını" istediklerini de sözlerine eklemişti.
Aşırı sağcılar 29 Mayıs 1993 tarihinde Türklerin oturduğu bir binayı kundaklamış, Mevlüde Genç saldırıda iki kızını, iki torununu ve bir yeğenini kaybetmişti. Saldırıyı düzenlenen dört aşırı sağcı, 1995 yılında cinayetten hüküm giymiş, ancak bir süre sonra tahliye edilmişlerdi.
Değer Akal / Berlin
© Deutsche Welle Türkçe
