Türkiye'de araç muayene istasyonları 20 yıllığına özelleştirilirken, geçiş sürecinde bazı kusurlar hafif kusur kapsamında değerlendirilerek, bu araçların trafiğe çıkmasına izin veriliyor. Bu anlamda, cam çatlağı da Türkiye'de muayene sürecine ilk geçiş döneminde hafif kusur kapsamına alındı.
Hafif kusurlu araçların muayenesi tamamlanacak ve muayene raporu verilecek ancak bu kusurları kendi emniyeti açısından gidermesi istenecek. Ağır kusur olan bir durumda ise aracın sahibine bir ay süre verilecek ve kendisinden bu sorunu çözerek ücretsiz muayene tekrarına gelmesi rica edilecek.
Geçerli süre içinde ağır kusur giderilmiş ise kendisine onay ve plaka etiketi verilecek. Emniyetsiz olarak tespit edilecek araçlar ise Trafik Zabıtası'na bildirilecek. Bu araçların da muayene tekrarı için geri gelmesi gerekiyor. Ücretsiz muayene tekrarı da bir kereye mahsus. Bir ay süreyi geçiren veya muayene tekrarında da onay alamayan araç sahipleri, yeni bir muayane için ikinci kez ücret ödemek durumunda kalacak.
TÜVTURK istasyonlarında, elle tutulabilen gözle görülebilen ve ulaşılabilen aksamlar muayene ediliyor. Kapalı kutular içinde veya kaplamalar altında ulaşılamayan aksamlar kontrol edilmiyor. Gerekirse, bu aksamların fonksiyon kontrolü yapılıyor. İxte araçlarda bakılan noktalar:
1-Fren Tertibatı: Araç muayenesi ana başlıklarından biri olan ve ilk sırada yer alan fren tertibatının test edilmesi; trafikte seyreden her türlü araç ve yayalar için hayati önem taşır. Fren tertibatının periyodik aralıklarda kontrol edilmesi ve aşınan parçaların değiştirilmesi gerekir. Araç muayenesi açısından değerlendirildiği zaman önde fren pedalından başlayarak; mekanik, hareketli, sürtünen ve esneyen her aksam elle veya gözle kontrol edilir. İlgili mevzuat ve yönetmelikler çerçevesinde, fren test cihazı ile aynı aks üzerinde bulunan tekerleklerin fren kuvveti sapma yüzdesi ile toplam araç ağırlığına göre fren verim yüzdesi hesaplanır.
2-Direksiyon Sistemi: Araçların yol ve seyir kontrolüyle istenilen yöne yönlendirmesini sağlayan direksiyon sisteminin kontrollerinde; direksiyon simidinden başlayarak sırasıyla; direksiyon mili, direksiyon kutusu ve bağlantı elemanlarıyla sistemi tekerleklere bağlayan direksiyon rot kollarının boşluk ve sağlamlıkları; elle, gözle ve boşluk test cihazlarıyla kapsamlı olarak kontrolden geçirilir.
3-Görüş Şartları: Temiz ve yeterli görüş, araç kullanıcıları için maksimum yol ve sürüş güvenliği sağlar. Bu sebeple aracın tüm dış camları, cam yıkama tertibatları, cam silecekleri, iç ve dış görüş aynaları titizlikle kontrol edilir.
4-Aydınlatma Sistemi: Araçların gece ve kötü yol şartlarında güvenle seyredebilmeleri için aydınlatma sistemlerinin faal olması ve ayarlarının trafikte seyreden diğer araç sürücülerini rahatsız etmeyecek şekilde yapılmış olması gerekmektedir. Bu sebeple tüm iç-dış aydınlatma, fren, gösterge, sinyal, geri vites, plaka ve sınır lambaları titizlikle kontrol edilir. Uzun-kısa ve sis farlarının yükseklik ayarları cihazlar vasıtasıyla test edilir.
5-Aks, Jant, Lastik ve Süspansiyon Sistemi: Araçların yol tutuşunda ve güvenli seyrinde yürüyen aksam ve süspansiyon elemanları özel bir göreve sahiptir. Yay, amortisör gibi süspansiyon elemanlarının, aracın jant, aks ve lastikleriyle tam uyumlu çalışması sürüş güvenliği açısından son derece önemlidir.
6-Şase ve Şase Bağlantı Parçaları: Araç gövdesinin sağlamlığı hem sürüş anında hem de olası bir kaza durumunda yolcular açısından büyük öneme sahiptir. Bunun yanında şaseye bağlanmış bir çok parçanın da sağlam ve çalışır durumda olması gerekmektedir. Bunlar; sürücü kabini ve araç gövdesi, bağlantıları, merdiven basamakları, koltuklar, alt taban, egzoz boruları, susturucular, yakıt tankı ve boruları, stepne ve taşıyıcısı, kapılar ve kapı kilitleri, yan ilave korumalar, çekici römork ve treyler çeki kaplini ile kaplin mekanizmalarının kontrolünü kapsar.
7-Diğer Donanımlar: Pasif güvenlik sistemlerinin en önemlilerinden biri emniyet kemeridir. Bir kaza esnasında emniyet kemeri takılı olan yolcunun diğer yolculara göre hayatta kalma şansı her zaman daha yüksektir. Bu sebeple ön ve arka emniyet kemerleri ve kilit karşılıklarının fonksiyonelliği titizlikle kontrol edilir. Bunların yanısıra yangın söndürme tüpü, üçgen ikaz reflektörü ve ilk yardım çantası da kontrol edilir.
8-Çevreye Zarar Verme: Trafikteki araçların oluşturduğu çevresel gürültüler ile yaydıkları egzoz gazları insan sağlığı açısından son derece zararlıdır. Bu sebeple İstasyonlarımızda gürültü seviyesi kontrolleri ile egzoz emisyon kontrolü gerçekleştirilecektir.
9-Yolcu Taşıyan Araçlar İçin: Toplu taşıma araçlarına yönelik olarak; koltuk düzenleri, iç aydınlatma lambaları, ısıtma sistemleri ve havalandırma sistemlerinin seyahat eden yolcuların gereksinimlerini karşılayacak şekilde olup olmadığı kontrol edilir.
10-Araç Tanımları: Trafikte seyreden araçların üzerinde taşıdıkları plaka, tanıtım numaraları ile ruhsat üzerindeki tescil ve trafik bilgileri birebir aynı olmak zorundadır.
MUAYENE SONUÇLARI
Kusursuz: Muayene edilen araçta herhangi bir eksikliğin bulunmaması halidir.
• Bu durumda aracın ön plakasına ve muayene raporuna muayenenin geçerlilik süresini içeren etiket yapıştırılır.
• Ruhsat onaylanır, hologram yapıştırılır ve bir sonraki muayene tarihi yazılır.
• Yetkili kişi tarafından detaylı muayene raporu verilir.
• Raporun muayene geçerlilik süresi boyunca saklanması gerekmektedir.
• Bir sonraki muayeneye raporla gelinmesi gerekmektedir.
Hafif Kusur: Aracın yapılan muayenesi sonrasında, yeniden muayenesine gerek duyulmayan bir eksikliğin bulunması halidir.
• Bu durumda araç muayeneden geçmiş sayılır. Aracın ön plakasına ve muayene raporuna muayenenin geçerlilik süresini içeren etiket yapıştırılır.
• Ruhsat onaylanır, hologram yapıştırılır ve bir sonraki muayene tarihi yazılır.
• Yetkili kişi tarafından detaylı muayene raporu verilir. Raporun muayene geçerlilik süresi boyunca saklanması gerekmektedir.
• Bir sonraki muayeneye raporla gelinmesi gerekmektedir.
• Raporda belirtilen eksikliklerin tamamlanması gerekmektedir.
Ağır Kusur: Aracın muayenesi sonucunda, tamirine ihtiyaç duyulacak derecede eksiklikler tespit edilmesi halidir. Bu eksikliklerin giderilerek bir ay içinde aracın yeniden muayeneye gelmesi gerekmektedir.
• Aracın muayene raporuna geçici kusurlu araç etiketi yapıştırılır.
• Bir ay içinde raporda bulunan kusurlar tamir ettirilir ve raporla birlikte aynı istasyona gelinir.
• Bir ay içinde gelen araçlarda bir muayene tekrarı ücretsizdir.
Emniyetsiz: Aracın; can ve mal emniyeti ile trafik güvenliği açısından tehlikeli olacak derecede kusurlarının, eksikliklerinin tespiti halidir.
• Aracın durumu en yakın trafik zabıtasına bildirilir.
• Aracın emniyetsiz olduğuna dair rapor verilir.
• Bir ay içinde raporda bulunan kusurlar tamir ettirilir ve raporla birlikte aynı istasyona gelinir.
• Bir ay içinde gelen araçlarda bir muayene tekrarı ücretsizdir.
