Kültür-Sanat

Bugün Aziz Nesin'in ölümünün 23. yılı: Ne kadar kalmak istesek de bazen gitmek zorunda kalırız

Eserleri toplamda 8 milyondan fazla baskı yaptı

06 Temmuz 2018 14:55

Türk edebiyatı önemli yazar ve şairlerden Aziz Nesin 23 yıl önce bugün geçirdiği kalp krizi nedeniyle hayatını kaybetti.

Roman, öykü, şiir, deneme ve makale konularında sayısız eser üreten, yazdıkları yabancı dillere en çok çevrilen Türk yazarlar arasında olan Aziz Nesin'in, eserleri toplamda 8 milyondan fazla baskı yaptı.

TIKLAYIN   Aziz Nesin'in ölümünden önceki son konuşması

20 Aralık 1915'te İstanbul Heybeliada'da doğan Nesin bahçıvanlık yaparak geçimini sağladı. 1935'te Kuleli Askeri Lisesi'ni, 1937'de Ankara'da Harp Okulu'nu bitirip teğmen oldu. Ankara Harp Okulu'nu bitirmesinin ardından asteğmen rütbesiyle orduya katıldı. 1944 Zonguldak'ta uçaksavar top mevzileri yaptırmakla da görevlendirildikten sonra üsteğmen rütbesindeyken “görev ve yetkisini kötüye kullandığı” suçlamasıyla askerlikten uzaklaştırıldı.

Tutuklamalar, soruşturmalar, Madımak...

Aziz Nesin, Sabahattin Ali'yle beraber 1946'da ünlü hiciv ve mizah dergisi Marko Paşa'yı çıkardı. Dergide yazdığı bir yazı nedeniyle Nesin, 10 ay ağır hapis ve 3 ay 10 gün de Bursa'da "emniyet-i umumiye nezareti" altında bulundurulma cezasına çarptırıldı. 

İkinci kitabı Azizname'yi 1948'de çıkaran Aziz Nesin'e bu kitap için İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde dava açıldı. Bu dava sonunda Nesin 6 ay hapse mahkûm edildi.

1955'te 6-7 Eylül faciası olarak tarihimize geçen İstanbul'daki azınlıkların ev ve dükkânlarının yıkımında suçlu olduğu ifade edilen 100 kişi arasında Aziz Nesin de vardı. Aziz Nesin 9 ay cezaevinde yattı.

Hint asıllı İngiliz yazar Salman Rüşdi’nin “Şeytan Ayetleri” isimli romanı İslam ülkelerinde tartışma yaratınca Türkiye, Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile kitabın yasaklanmasına karar verdi.

Bu gelişme üzerine kitabın yayınlanmasını üstlenen Nesin 28 Mayıs 1993 günü köşesinden hükümet yetkililerine ‘Açık Mektup’ başlığıyla şu uyarıları yaptı: “Türkiye’de insan hakları geçerliyse, Türkiye’de düşün ve inanç özgürlüğü varsa, sizin Diyanet İşleri Başkanlığı’nın tavsiye kararına ve Riyad İslam Ülkeleri Toplantısı kararına uyarak Şeytan Ayetleri adlı romanın Türkiye’ye sokulmaması için kararname çıkarmaya ne hakkınız var? Bu ülkenin 9 ilinde bir gazetenin dağıtımı durdurulursa, bundan en başta hükümet sorumludur. Lütfen, ya görevinizi yapın, ya da gülegüle çekip gidin”

19 Mart 1990'da Ankara Sanat Kurumu'nda 75. yaşını kutlayan Nesin, 2 Temmuz 1993'te Pir Sultan Abdal etkinliklerine katılmak üzere Sivas'a gitti. 37 kişinin yaşamını yitirdiği Madımak Oteli katliamından sağ kurtuldu.

1973'te Nesin Vakfı'nı kurdu. Burada kimsesiz çocukları barındıran Nesin, bütün gelirini ve mal varlığını da vakfa bağışladı.

Müjdat Gezen: Aziz Ağabey'i ben gömdüm

Aziz Nesin'in yakın arkadaşı, ünlü tiyatrocu Müjdat Gezen geçmiş yıllarda yayınlanan röportajında mezar yerinin bilinmesini istemeyen Aziz Nesin'in son yolculuğuyla ilgili konuştu.

''Ağabey'i ben gömdüm'' diyen Gezen, ''Yattığı yeri sadece 5 kişi biliyor. Ali, Ahmet, kızı. vakfın müdürü ve ben. Bir de çok ısrar ettiği için Adalet Ablaya (Ağaoğlu) göstermiştim. Başka kimse bilmiyor'' ifadesini kullandı.

Gezen, Aziz Nesin'in nerede yattığını şöyle açıkladı:

''Aziz Nesin Vakfı'nın bahçesinde, dere kenarında, sonradan diktiğimiz minicik bir ağacın altında yatıyor. Greyder 7 tane çukur kazdı. Ali Nesin'le birlikteydik. Helikopter üstümüzde uçuyordu. Ali Nesin ön kapıda basınla konuşurken ben çukurlardan birine gömdüm. 7 çukuru aynı anda kapadık. Yukarıda helikopter çekim yapmaya başladı ama hangi çukur olduğunu anlayamadı''

''Vefa göstermek adına mezarı çevrelemeyi düşünüyor musunuz?'' sorusu üzerine Müjdat Gezen:

''Hayır, çünkü Aziz Nesin'in kendisi mezarının yerinin bilinmesini istemiyordu, istediğini yaptık. "Üstümde çocuklar oynasın" dedi ama o bölgeye pek çocuk gitmiyor, çünkü dere kenarı. Taşkın ve sel de oldu büyük yağmurda, ama ben gidip baktım orada bir şey yoktu. Çok derin kazmıştık çukurları'' dedi.