Koronavirüs (Covid-19) salgını sürecinde istihdamda önemli daralma yaşandı. Çalışma çağındaki nüfus mayıs ayı itibarıyla son bir yılda 1 milyon 79 bin kişi artmasına rağmen, işgücü 2 milyon 742 bin kişi daraldı.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, aynı dönemde kamuda çalışanların sayısı 197 bin kişi arttı. Geçen yıl toplam istihdamın yüzde 16’sı seviyesinde olan kamuda çalışanların sayısı, bu yıl yüzde 18’in üzerine çıktı. İstihdamdaki her beş kişiden biri kamudaki çalışanlardan oluşuyor.
Türkiye İstatistik Kurumu ( TÜİK) verilerine göre, toplam işgücü 32.4 milyondan 29.7 milyon kişiye geriledi. TÜİK’e göre, toplam istihdam ise 2 milyon 411 bin kişi azalarak 28.7 milyondan 25.9 milyon kişiye geriledi.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın verilerine göre ise haziran ayı itibarıyla kamudaki toplam çalışan sayısı son bir yılda 197 bin kişi artarak 4.47 milyondan 4.767 milyona yükseldi. Kamudaki kadrolu personel sayısı 43 bin kişi artarak 2 milyon 944 bine, sözleşmeli personel sayısı 105 bin kişi artarak 497 bine, sürekli işçi sayısı 51 bin kişi artarak 1 milyon 161 bine, diğer kamu çalışanlarının sayısı 2 bin kişi artarak 105 bine yükselirken, geçici işçi sayısı 2.4 bin kişi azalarak 59 bin kişi oldu.
Bir yıllık dönemde en fazla personel artışı, 158 bin kişiyle genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde yaşandı. Kamu bankaları ve KİT’lerde çalışanlar 19 bin, üniversitelerde çalışanlar 8 bin kişi arttı. Belediyeler ve bağlı kuruluşlarındaki çalışan sayısı bin 700 kişi, il özel idarelerindeki çalışan sayısı da 863 kişi azalırken, belediye şirketlerindeki çalışan sayısı 16 bin kişi arttı.
Kamu istihdamı sırtladı
Bir yıllık dönemde toplam istihdam azalırken, kamuda çalışanların sayısında yaşanan artış, kamu çalışanlarının toplam istihdamdaki payını artırdı. Geçen yılın ikinci çeyreğinde toplam istihdamdaki her 100 kişiden 16’sı kamuda çalışırken, bu yılın aynı döneminde bu rakam 18’i aştı. Türkiye’de çalışan her beş kişiden biri kamuda çalışanlardan oluşuyor.
TÜİK’in istihdam verileri sigortalı ve sigortasız tüm çalışanları kapsıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ( SGK) verileri ise sigortalı çalışan sayısını gösteriyor. Buna göre, çalışmasından dolayı zorunlu sigortalı olan kişi sayısı mayıs ayı itibarıyla 19 milyon 843 bin düzeyinde. Kamudaki çalışanların sigortalı çalışanlara oranı ise yüzde 24’e ulaşıyor. Türkiye’deki her dört sigortalı çalışandan birini kamu çalışanları oluşturuyor.
Sigortalı çalışan azaldı
Pandemi süreci SGK’nın gelirlerini iki yönlü etkiledi. Birincisi sigortalı sayısındaki azalma, ikincisi de kısa çalışma ve ücretsiz izin uygulamaları dolayısıyla işverenin prim ödememesi oldu. Çalışmasından dolayı zorunlu sigortalı olan kişi sayısı ilk üç ay, geçen yılın aynı aylarına göre artış kaydetti. Ancak mart ve nisan aylarında sigortalı çalışan sayısı azaldı. İşten çıkarma yasağı 17 Nisan’da başladı. Ancak işveren, işten çıkarma yasağı döneminde ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık gerekçesiyle iş akdini feshedebiliyor. Pandemi etkisiyle sigortalı çalışan sayısı geçen yılın aynı ayına göre nisanda 286 bin, mayıs ayında da 375 bin kişi azaldı.
Kısa çalışma uygulaması sırasında işveren, kapsamdaki işçiler için sigorta primi ödemiyor. Nisan ve mayıs aylarında 3.2 milyon, haziranda 2.5 milyon, temmuz ayında da 1.7 milyon kişi kısa çalışma uygulamasına tabi tutuldu. Nisan-temmuz döneminde 1.9 milyon kişi de ücretsiz izne çıkartıldı. Ücretsiz izindeki işçiler için de sigorta primi ödenmedi.
