İthal girdili hammadelerdeki fiyat artışı nedeniyle üreticilerin maliyetlerinin arttığını kaydeden BİM İcra Kurulu Üyesi ve CFO’su Haluk Dortoğlu, kendilerinin de bu artışın bir kısmını ürünlere yansıtmak durumunda kaldıklarını, aksi taktirde tedarikçilerin üretim yapamayacaklarını söyledi.
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan'ın "Dalgalanmayı fırsat görüp stokçuluk yapanlar var, önlem alınacak" açıklamasıyla ilgili olarak iş dünyası temsilcileri değerlendirmelerde bulundu.
"Dolardaki artışın 2 katı kadar zam yapanlar var"
Dünya gazetesinde İrem Çetingöz ve Sercan Akıncı'nın haberine göre, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, esnaf kesiminde stok olmadığını fakat dolara endeksli ürünlerde fiyatların yükseldiğini belirtti. Buna karşın birtakım fırsatçıların da ortaya çıktığını anlatan Palandöken, "Dolardaki artışın 2 katı kadar fiyat artışı yapanlar var. Sanki her şey yurtdışından geliyormuş gibi birçok ürüne zam yapıldı. Tüketici bilinçli olduğu için esnaf bunu yapamaz ama tarım ürünlerinde stoklama yapılıyor. Adam tohum almış, ekmiş, biçmiş ama dolar arttı diye ürün fiyatını yükseltiyor" diye konuştu.
"Bazıları su stokluyor"
Palandöken, stokçuluğu meslek edinenler olduğuna da işaret etti. 1 koli suyun fiyatında 2 liralık artış gerçekleştiğini kaydeden Palandöken, "Fiyat daha da artacağı beklentisine giren bazı kişiler su stokluyorlar. Adamların işi su ile ilgili değil normalde. Plastik fiyatları nedeniyle şişe su fiyatlarının da artmasını bekliyorlar" dedi.
"İki taraflı düşünmek lazım..."
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkan Yardımcısı İrfan Özhamaratlı da bugün her türlü tedariğin dolar endeksli olduğunu dile getirdi. Pamuk fiyatlarının borsada dolarla belirlendiğini hatırlatan Özhamaratlı, üreticilerin TL ile satmaktansa hiç satmamanın daha iyi olduğunu düşündüklerini ifade etti. Sanayicilerin bu nedenle kendilerini korumaya aldıklarını söyleyen Özhamaratlı, şöyle devam etti:
"Fiyat artışlarına önlem alma konusunda iki taraflı düşünmek lazım. Sanayici ürünü sattıktan sonra elindeki malı yerine koymak ister. Malı 80 liraya satıp 90 liraya yerine koyarsa kaybı olur. Vadeler de fiyat artışını tetikliyor. Piyasada peşin çalışan yok. Bu beni endişelendiriyor. Tedarikçi ‘vadeli satmıyorum' dese üretim durabilir."
"Nakit sıkışıklığı var"
Perpa Başkanı Mithat Yümlü de piyasada vadeden kaçış olduğunu belirtti. Nakit sıkışıklığı yaşandığını belirten Yümlü, bu nedenle insanların malda kalmak yerine nakitte kalmayı tercih ettiğini savundu.
BİM: Tedarikçiler üretim yapamaz
İthal girdili hammadelerdeki fiyat artışı nedeniyle üreticilerin maliyetlerinin arttığını kaydeden BİM İcra Kurulu Üyesi ve CFO'su Haluk Dortoğlu ise kendilerinin de bu artışın bir kısmını ürünlere yansıtmak durumunda kaldıklarını, aksi taktirde tedarikçilerin üretim yapamayacaklarını anlattı.
"Stokçuluk daha çok küçük hacimli firmalarda var"
Halen sektörde gerçekten ciddi belirsizliğin olduğunu dile getiren Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Sektör Konseyi Başkanı Murat Akyüz, stokçuluğun genel anlamda değil de daha alt alım satım yapanlar, ana dağıtıcılarda gözlemlendiğini belirtti. Akyüz şöyle devam etti:
“İhracatçı ve üreticide bu tip şeyler yok. Üretici ve ihracatçılarda kur farkıyla maliyetlerini buna göre yapmayanlar zaten kaybettiğini kaybetti. Daha küçük iş yapan ve yurtdışı satış hacmi küçük olanlarda böyle bir durum söz konusu olabilir. Ticaret yapan her müessesenin oyunu kurallarına göre oynaması beklenir. Fiyatlarla birebir bu şekilde doğrudan zorlamaya sokmak sıkıntı çıkartabilir. Stoğun önüne geçecek önlem şu olabilir; gıda ve ete Türkiye’de yapılan dönem dönem fiyat artışıyla ithalatta getirilen vergilerde geçici indirime gidilebilir. Yurt içindeki satışı dengeleme yoluna gidilebilir.”
Daha çok bitmiş ürünlerde fiyat artışı duyduklarını aktaran Akyüz, bu durumu kozmetik ürünlerinde, ilaçlarda özellikle küçük ilaç depolarında duyduklarını kaydetti. Genel anlamda girdisi çok fazla dövize bağlı olan bitmiş ürün kalemlerinde zamları daha yoğun hissettiklerini bildiren Akyüz, ithal edilen üründen öte, hammadde ve yarı mamulü çok fazla ithale dayalı olan ürünlerde fiyatların artacağını ön gören küçük esnaf ve depolarda fiyat artırma yoluna gidilebildiğine dikkat çekti.
