Beyoğlu Cihangir’de Sıraselviler Caddesi’nde bulunan ikinci derece tarihi eser binanın Boğaziçi’ni gören açık cephesi bitişik binanın otele çevrilmesi için 4 kat boyunca uzanan bir yangın merdiveniyle tamamen kapatıldı. Anıtlar Kurulu'nun onaylamasıyla 140 yıllık binanın zemin dâhil dört katının tamamının gün ışığı önemli ölçüde kesilirken, büyük bir şaşkınlık yaşayan apartman sahipleri yangın merdiveninin kaldırılması için şikâyetçi oldu. Yangın merdiveni projesinin ilk olarak Beyoğlu Belediyesi tarafından onaylanarak Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'na gönderildiği, kurulun onayının ardından inşaat yapımına başlandığı öğrenildi.
İkinci derece tarihi eserlerin dış cephesinde yasa gereği değişiklik yapılamıyor. Hukukçular, Yargıtay'ın 2004 yılında verdiği içtihat kararına dikkat çekiyor. Yargıtay, iki katlı villasının deniz manzarasını kapatan inşaatı yargıya taşıyan davacıyı haklı bulmuş, inşaat yaparken "ahde vefa" ve "iyi niyet" kriterlerine de dikkat edilmesi gerektiğine işaret etmişti.
“Merdivenin çıktığı yer kör nokta”
Mülk sahibi Zeynep Hale Umul, Beyoğlu Belediyesi, Boğaziçi İmar Müdürlüğü ve Anıtlar Kurulu’na başvurarak çalışmanın durdurulmasını istedi. Umul, dilekçesinde “Yapılan yangın merdiveni söz konusu binanın herhangi bir sokak, cadde ve bunun gibi bir kaçışa imkan veren bir çıkışa bağlantısı olmayan, daha önceleri bahçe olarak kullanılan kör alanına yapılmakta. Bu bağlamdayangın merdiveninin gerçek bir yangın anında kaçış amaçlı kullanılamayacağı aşikâr” ifadelerine yer verdi. Umul, T24 ofisinin de içinde bulunduğu binayla ilgili ilk olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi Beyaz Masa birimine başvurduklarını, buradan Beyoğlu Belediyesi'ne yönlendirildiklerini, ancak aradan 15 gün geçmesine rağmen yangın merdivenine izin veren Beyoğlu Belediyesi İmar Müdürlüğü'nden hâlâ geri dönüş yapılmadığını ifade etti.
Beyoğlu Belediyesi: Kurul onaylı
T24’e bilgi veren Beyoğlu Belediyesi yetkilileri ise “20.06.2017 tarih 5552 sayılı kurul kararı ile restorasyon projeleri onaylanmış olup 29.09.2017 tarihinde belediyemizce yapı ruhsatı verilmiştir. Ekiplerimizce yerinde yapılan incelemede bahse konu yangın merdiveni yapımı kurul onaylı projesine uygun şekilde devam etmektedir” yanıtıyla yetindiler.
'Tarihi eser' kaydı izin belgesine de girmiş
Beyoğlu Belediyesi’nin verdiği izin belgesinde otel olarak kullanılacak binanın da ikinci derece tarihi eser olduğu belirtiliyor. Yangın merdiveni inşaatıyla otel yapılacak binanın dış cephesinde değişikliğe gidilmiyor, ancak bitişik nizamdaki tarihi eser binanın dış cephesi, yandaki ikinci binanın da yan cephesi tamamen kapatılıyor. Yasaya göre ikinci derece sit alanlarının dış cephelerinde değişiklik yapılmasına izin verilmiyor.
Asansöre izin verilmemiş
Öte yandan, söz konusu tarihi binanın dış cephesine tek kişilik asansör için daha önce başvuru yapıldığı, ancak Anıtlar Kurulu'nun binanın "tarihi eser" özelliği nedeniyle asansör inşaatına izin vermediği öğrenildi.
Yargıtay içtihadı 'iyi niyet'e işaret ediyor
Yangın merdiveni yapımını T24'e değerlendiren hukukçular Yargıtay 1. Hukuk Dairesi'nin 2004'te verdiği ve içtihat niteliği taşıyan karara dikkat çekti. Yargıtay, 5886 sayılı kararında kendi villasının deniz manzarasını kapatacak şekilde kat çıkan komşusunu dava eden bir kişiyi haklı bulmuş,fiili kullanma biçimi oluşan taşınmazlardaki değişiklik yaparken ilgili yasaların yanı sıra ahde vefa ve iyi niyet ölçüsünün de dikkate alınması gerektiğine dikkat çekmişti.
Yargıtay kararında şöyle denmişti:
"Tapulu taşınmazlarda harici veya fiili taksim ile payların mülkiyeti ana taşınmazdan ayrılamaz. Ne var ki̇, taşınmazın kullanma biçimi tüm paydaşlar arasında varılan bir anlaşma ile belirlenmiş, ya da fiili bir kullanma biçimi oluşmuş, uzun süre paydaşlar bu durumu benimsemişlerse, kayıtla paylı, eylemsel olarak bağımsız bu oluşumun, tapuda yapılacakresmi taksime ve şuyuun satış suretiyle giderilmesine, yahut o yerde imar uygulaması yapılmasına kadar korunması ahde vefa kuralının yanında Türk Medeni Kanunu'nun 2. maddesinde düzenlenen iyi niyet kuralının da bir gereğidir. Davalıya ait yapının, önceden paydaşlar arasında belirlenen kullanım biçimine uygun hale getirilmesi yönünde hüküm kurulması gerekir."
İşçilerin güvenliği kalasa emanet!
Öte yandan yangın merdiveni inşaatında çalışan işçilerin can güvenliği için önlem alınmaması da dikkat çekti. İşçilerin çalışırken baret takmadığı, düşme riskine karşı etkin önlem alınmadığı görüldü. İnşaatta işçilerin yürüyebilmesi için kalas kullanıldı.
Tarihi eserlerde değişiklik nasıl yapılabilir?
Tarihi eser niteliği taşıyan yapılar 3 kategoride koruma altına alınıyor. Bunlardan ilki, içinde ve dışında aynen korunması gereken yapılar, yani 1. derece tarihi eserler. 2. derece tarihi eserler aslını koruyarak küçük değişiklikler yapılabilen yapılar. 3. derece tarihi eser ise, Anıtlar Kurulu'nun kabul edebileceği birtakım değişiklikler yapılabilen yapılar.
Emlak uzmanları: Değeri yarı yarıya düşer
Emlak uzmanları, yangın merdiveninin Boğaz manzarasını kapatması nedeniyle mülk sahibinin yaşayacağı maddi kayba dikkat çekerek, mülkün fiyatının yarı yarıya düşeceğini söyledi.
