Ağrı dinlenmeyle geçmiyor, halsizlik, sabahları tutukluk, kilo kaybıyla birlikte ateş yapıyor ve bacağa vuruyorsa hemen doktora gidilmeli. Ciddi bel ağrılarından kamburluk yapanı bile var.
Öksürürken dikkat: Beliniz sakatlanabilir
Bilgisayar belden vuruyorBeldeki rahatsızlıkların çoğu iyi huylu olsa da ciddi sonuçlara yol açanlar da var. Bunlardan ankilozan spondilit adı verilen hastalık tedavi edilmediğinde kamburluğa neden oluyor. Osteoporoz ise tek başına ağrı yapmasa bile eğer kireçlenme ve omur kırığı oluşmuşsa beli ağrıtıp boyu kısaltıyor. İstanbul Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Kas İskelet Hastalıkları ve Ergonomi Birimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emel Özcan Radikal gazetesine bel ağrısıyla ilgili bilinmeyenleri anlattı.
Bel ağrısının ciddiyeti neye bağlı? Bel ağrısın yüzde 5 gibi çok az bir kısmı diğer bazı hastalıkların belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Genellikle seyri iyi olmayan, tedavi edilmediklerinde ciddi sonuçlar doğurabilen bu hastalıklarda tanı erken konmalı ve tedavi planlanmalı.
Eğer ağrı, hareket edildiğinde ortaya çıkıyor ama istirahat halinde geçiyorsa bu iyi huylu bir ağrıdır. Ama ağrı iyileşmiyorsa, tekrarlıyorsa, istirahat sırasında ağrı varsa, gece ağrısı varsa, sabah tutukluk, ateş, kilo kaybı, halsizlik gibi şikâyetlere yol açıyorsa mutlaka doktora başvurulmalı ve nedeni araştırılmalı. Eğer kuvvetsizlik ve güçsüzlük varsa bu bacağa da vuruyorsa sinirler de etkilenmiş demektir. Bu ciddi hastalıklardan bazıları şöyle:
Ankilozan spondilit: Leğen kemiğiyle kuyruk sokumu kemiği arasında bulunan ‘sakroiliyak’ eklemlerden başlar. Öncelikle sırtı, beli ve daha sonra tüm omurgayı etkileyebilir. Tedavi edilmediğinde omurgada şekil bozukluğu, kamburluk ve hareket kısıtlanmasıyla seyrederek sakatlığa bile neden olabilir. İltihaplı bir romatizmal hastalık ve nedeni tam olarak bilinmiyor. Omurganın yanı sıra kalça ve diz gibi diğer eklemleri ve göz, kalp gibi diğer organları da etkileyebilir. En sık genç erkeklerde görülen bu hastalıkta, istirahatle ve gece artan ağrı, sabah sertliği, omurga hareketlerinde kısıtlılık, yorgunluk, ateşlenme gibi yakınmalar görülür. Tanı için muayene, kan testleri ve röntgen tetkikleri gerekir. Hastalığın tedavisinde ilaç ve fizik tedavi yararlıdır. Sakatlık gelişiminden korunmada, hastalık hakkında bilgilendirme, doğru duruş, vücudu doğru kullanma ve egzersizleri kapsayan eğitim programları çok önemli yer tutuyor.
İnfeksiyon: Tüberküloz gibi bazı enfeksiyonlarda disk veya diğer kısımlar etkilenerek bel ağrısı oluşur.
Fibromiyalji: Boyun, omuzlar ve sırtta daha fazla olmak üzere yaygın vücut ağrıları, tutukluk, halsizlik, uykusuzluk ve depresyonla birlikte olan bir hastalık. Kadınlarda daha sık görülür. Tedavide ilaç, fizik tedavi ve egzersiz yanında bilgilendirme de gerekir.
Osteoporoz: Kemik kitlesinde azalma, kemikte zayıflama ve erime, kemik kırılganlığında artışla birlikte gözlenen bir hastalık. Genellikle menopozdaki kadınlarda görülen bu kemik hastalığına erkeklerde de rastlanıyor. Osteoporoz boy kısalması ve kamburluğa yol açabilir, ileri dönemde omur kırığına neden olabilir. Osteoporoz genellikle tek başına ağrı yapmaz. Fakat birlikte kireçlenme varsa ve omur kırığı oluşmuşsa bel ağrısına yol açabilir.
Tanı, röntgen, kemik yoğunluğu ölçümü ve kan tetkikleriyle konur. Tedavide ilaç ve egzersiz yararlıdır.
Tümörler: Belde herhangi bir sorun olmaksızın karın ve leğen kemiği boşluğunda bulunan organların hastalıklarında, yansımayla bel ağrısı hissedilebilir. Sindirim sistemi, böbrek, mesane ve üreme organlarıyla ilgili bir yakınma varsa değerlendirilmeli.
Basit ağrılarla nasıl baş edilebilir? Bel ağrısında doktora ne kadar erken gidilirse tedavi şansı da o kadar artar. Diyelim ki cereyanda kaldınız ve ağrınız var. Birkaç gün bekleyebilirsiniz. Bu arada sıcak uygulama, ağrı kesici alınabilir. Birkaç günde ağrı geçmiyorsa doktora başvurulmalı. Beldeki sorun dışkılamayı da etkiliyorsa ciddiye alınmalı. Hastanın kendi kendine yapabileceği şeyler var. Tutulma ve iyi huylu ağrılarda birkaç gün yatak istirahati olabilir. Uzun süreli yatak istirahatleri önermiyoruz. Üç-beş gün uygun pozisyonda yatılabilir.
Bel ağrılarında tedavi nasıl yapılıyor? Tedavinin amacı ağrıyı azaltmak, aktif yaşama ve işe dönüşü sağlamaktır. Ağrıyı azaltmak için çok sayıda yönteme başvurulabilir. Sorunu temelde çözmeyen, ağrıyı azaltan bu yöntemler arasında etkinlik yönünden belirgin bir farklılık yok. Tedavide kalıcı etkinliği beli ve vücudu doğru kullanma ve egzersizler sağlar.
Belinizi doğru kullanmayı öğrenin Beli korumak için yapılabilecekler var:
Düzgün oturma: Oturduğunuz yer ne çok sert ne de yumuşak olmalı, kol koyma yerlerinin oturma yerinin ve arkalığının yüksekliği ve eğimi size uygun olmalı. Belinizi destekleyen, oturma yeriyle arkalığı arasında 90-110 derece açı bulunan ve arkalığı omuzlara kadar yükselen sandalyeler doğru oturma için uygundur. Otururken şunlara dikkat edin:
• Omurganızın kavislerini koruyun.
• Bel kavisinizi yastıkla destekleyin.
• Kalçalarınızı oturma yerinin arkasına dayayın.
• Diz ve kalçalarınızı dik açıda tutun.
• Kollarınızı kolluğa dirsekleriniz dik açıda oluşturacak şekilde koyun.
• Ayak tabanlarınızı yerle tam temas ettirin.
Öne eğilme: Sık sık ve aşırı öne eğilme, bel kavisinin tersine dönmesi beli en çok zorlayan hareket. Bu hareket, kasları ve özellikle diskleri zorlar ve bel fıtığının oluşmasının en sık nedenidir.
Öne eğilme, dönmeyle birlikte yapıldığında çok daha zararlıdır. Öne eğilme yerine dizleri bükerek çömelmek gerekir.
