BALIKESİR'DE MADENDE GRİZU PATLAMASI

Balıkesir'in Dursunbey İlçesi'nde bağlı Odaköy'de bulunan Şentaş Madencilik'e ait kömür ocağında meydana gelen grizu patlamasında ölen 13 madencinin, daha iyi bir hayat için yerin metrelerce altında soğuk ve karanlık galerilerde son bulan hayat hikayeleri yürekleri dağladı.

Maden ocağında dün akşam meydana gelen facianın ardından, cenazeleri Dursunbey Soğuk Hava Deposu'na konan ölen madencilerin yaşam hikayeleri yürekleri burkuyor. Ölenlerden bazılarının iki ay önce Bursa'nın Mustafakemalpaşa İlçesi'ndeki ocakta meydana gelen patlamadan kurtulanlar olduğu ortaya çıktı.

Kazada hayatını kaybedenlerden Vardiya Mühendisi Özgür Seçkin'in (33) aslen Manisa Somalı olduğu bugün ikindide ailesinin oturduğu Denizli’nin Serinhisar İlçesi’nde toprağa verileceği bildirildi. Diğer ölen madenciler İbrahim Saygılı (25), Mustafa Demirel (25), Bünyamin Tuncay (35) ve Süleyman Duman'ın (30) Dursunbey İlçesi'nde; Muammer Karaca (40) ve Engin Tanrıkulu (26) Bursa'nın Mustafakemalpaşa İlçesi'ne bağlı Yaylaçayır Köyünde; Ali Yaren (32), Serkan Aydın (21) ve İsmail Görlen (38) Dursunbey'e bağlı Kavacık'ta; Önder Kartepe (27) Dursunbey'e bağlı Göbül Köyü'nde; Celal Karakafa (39) Odaköy'de; Mehmet Özel'in (23) ise Dursunbey'e bağlı Mıcırlar'da toprağa verileceği öğrenildi.


Gaz kaçağı var iddiası

Grizu patlamasında ölen işçilerden İbrahim Saygılı'nın ise asıl mesleğinin elektrikçilik olduğunu belirten ağabeyi Mustafa Saygılı, kardeşinin doğru dürüst para kazanamadığı için madende çalışmaya başladığını söyledi. Mustafa Saygılı, “Kardeşim son beş gündür ‘Ağabey, madende gaz kaçağı var. Çin malı malzemeler kullanıyorlar' diyordu” iddiasında bulundu.


Bana Yasin okuyun

Vefat eden işçilerden Süleyman Duman ise dün işe gitmeden önce ailesiyle helalleştiği ortaya çıktı. Yakınları Dursun'un ailesine “Hakkınızı helal edin. Benim için yasin okuyun” diyerek evden çıktığını anlattı.


Kardeşi nişana gidince kurtuldu

Ölen işçilerden 2 çocuk babası Bünyamin Tuncay, yaklaşık iki yıldır kardeşi Ahmet Tuncay ile madende çalışıyordu. Aynı vardiyada çalışan iki kardeşten Bünyamin patlamada yaşamını yitirirken, nişan için Erzurum'a giden Ahmet faciadan kurtuldu.

Amcasını da grizuya kurban verdi

Ölen işçi Serkan Aydın ise amcası Muzaffer Aydın ile aynı kaderi paylaştı. Amca Muzaffer Aydın 2006 yılında aynı ocakta meydana gelen patlamada vefat ettiği öğrenildi. Evlilik hazırlığı yapan ve üç ay sonra düğünü olduğu belirtilen Serkan Aydın daha iyi bir gelecek umuduyla girdiği karanlık galeriden bir daha çıkamadı.

Faciada yaşamını yitiren Maden mühendisi Özgür Seçkin'in üç yıllık evli ve iki yaşında Emre adında bir oğlu olduğu bildirildi. Yine patlamada yaşamını yitiren Mustafa Demirel'in iki ay önce baba olmanın sevincini yaşadığı, kız babası olduğu öğrenildi.

Ölenlerden Muammer Karaca ise iki ay önce Mustafakemalpaşa'daki maden faciasında azraile çalım atarken, bu kez kurtulamadı. Hayatını kaybeden işçilerden Mehmet Özer'in de 26 Mart'a düğün tarihi için gün aldığı belirtildi.

Balıkesir’in Dursunbey İlçesi’ne bağlı Odaköy’deki maden ocağında yaşanan grizu patlamasında ağır yaralanan işçilerden Ahmet Karaca (35), Denizli Devlet Hastanesi'ne getirildi. Kömür madeninden çıkarıldıktan sonra ambulansla Denizli Devlet Hastanesi Yanık Ünitesi'ne kaldırılan işçi Ahmet Karaca'nın sağlık durumunun ciddiyetini koruduğu öğrenildi. Grizu patlaması sonucu vücudunun yüzde 70'inde yanık meydana gelen Karaca'nın yanık ünitesindeki tedavisi sürüyor.

İbrahim Saygılı, Muammer Karaca, Mustafa Demirel, Ali Yaran, Önder Kartefe, Celal Karakafa, Serkan Aydın, İsmail Görlen, Bünyamin Tuncay, Süleyman Duman, Mehmet Özel, Engin Tanrıkulu ile maden mühendisi Özgür Seçkin.

Balıkesir Valisi Selahattin Hatipoğlu da yine NTV'ye yaptığı açıklamada, "Patlama, Dursunbey'e yakın bir kömür ocağında meydana geldi. 46 işçinin çalıştığı bir vardiyaydı. Çalışanların önemli bir kısmı olay yerine uzak oldukları için kendi imkanlarıyla çıkmış. Şirketin kendi çalışanları da çalışmaları yapmış.

Hastaneye intikal eden işçilerden 5 tanesinin vefat ettiği haberi geldi. Son olarak da 12 kişinin cesedi çıkarıldı. Toplamda 13 kişiyi kaybettik. Yaralılardan ciddi olanlar Balıkesir'e sevk edilirken, diğer yaralılar Dursunbey Devlet Hastanesi'nde tedavi altında" ifadelerini kullandı.

Öte yandan patlamanın olduğu maden ocağına giden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, Balıkesir Valisi Yılmaz Arslan'dan olayla ilgili bilgi aldı.

Madencinin kabusu: Grizu

Kömür madenlerindeki galerilerde bulunabilen metan gazının belirli şartlar oluştuğunda patlaması durumunda ortamın genişliğine göre sıcaklık 1850-2650 santigrat dereceye ulaşabiliyor.


Zonguldak'ta taş kömürü üretiminin başladığı yıl olarak kabul edilen 1848'den bugüne kadar ocaklarda yaşanan kazalarda 4 bini aşkın madencinin öldüğü havzada, işçilerin hayatını kaybetmesine en fazla göçük ve grizu neden oluyor.

Jeolojik devirlerde kömür oluşumu sırasında meydana gelen, havayla yüzde 4-15 oranında karışmasıyla da patlama riski bulunan metan gazının, 1983 ve 1992'de infilakıyla 366 işçinin hayatını kaybettiği Türkiye Taşkömürü Kurumu’nda, bilgisayarlı izleme ve kontrol sistemleriyle ocak atmosferi izlenerek, ani gaz konsantrasyonu yükselmelerinin kazalara yol açmaması için gerekli önlemler alınıyor.

Maden ocaklarındaki bilgisayarlı gaz izleme ve kontrol sistemleriyle, ani gaz boşalmaları dışında patlamaların önüne geçilebiliyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nün ''Madenlerde Grizu Tehlikesi'' başlığıyla hazırladığı broşürde, madenlerde kaza sonucu en fazla ölümün grizu patlamalarında oluştuğu belirtildi.

Grizu patlaması sırasında ortamın genişliğine göre sıcaklığın 1850-2650 santigrat dereceye ulaşabildiği anlatılan broşürde, şu bilgilere yer verildi:

''Metan zehirli olmamakla birlikte, maden havzasında oksijen oranını yüzde 12'nin altına düşürecek kadar yoğunsa boğucu özellik göstermektedir. Grizu patlaması, madende yüzde 4-15 metan bulunduğu durumlarda gerçekleşebilir. Metan patlaması yeterli miktarda oksijenin ve patlayıcı gazın bir araya gelerek tutuşturucu kaynakla teması sonrası gerçekleşir. Tutuşturma kaynakları açık ateş, fazla ısınan yüzeyler, sürtünme ve elektrikle oluşan kıvılcımlar olabilir.''

Broşürde, metan birikiminin önlenmesi için yapılması gerekenler şöyle sıralandı:

Grizulu madenlerde doğal havalandırma yerine mekanik havalandırma yapılmalı.

Ortamdaki metanın tahliyesini sağlamaya yeterli havanın geçişine imkan verecek kesitte taban, tavan yolları oluşturulmalıdır.

Çalışma alanında havalandırma doğal havalandırmayla aynı yönde yapılmalı ve ters havalandırmadan kaçınılmalıdır.

Maden, içerideki havanın dışarıya çıkacağı şekilde emici fanla havalandırılmalıdır.
Üretim panoları ana havalandırma sistemine bağlanmalıdır.

Havalandırma kapıları düzgün ve sağlam kurulmalıdır.

Hava kaçakları minimum seviyeye indirilmelidir.

Sistematik ölçümlerle havalandırma ve gaz emisyonu takip edilmelidir.

TTK İş Güvenliği Uzmanı Maden Mühendisi Erdinç Günay'ın ''Yeraltı Maden İşletmeciliğinde Tahlisiyecilik'' konulu araştırmasına göre de ocaklarda kömür ve gaz degajı (uzaklaştırılması), grizu, kömür tozu patlaması ve ocak yangınları gibi olumsuz durumlarda olaylara müdahale zamanı önem taşıyor.

Grizu infilakıyla yer altındaki metan yok olduğundan, bu gazın yeniden birikerek ikinci patlama riski oluşturmaması için geçmesi gereken süre doğrultusunda, ilk 2 saat kurtarma ekiplerinin en güvenli çalışabileceği zamanı oluşturuyor.

''Altın saat'' olarak nitelendirilen zaman diliminde kazazedelerin canlı kurtarılma ihtimali yüksek olduğundan özel maden işletmelerinde de tahlisiye ekipleri kurulması önem arz ediyor.

Yer altı madenciliği: Ağır ve zor meslek

Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şube Başkanı Erdoğan Kaymakçı, Balıkesir'in Dursunbey ilçesine bağlı Odaköy'de 13 kişinin yaşamını yitirdiği grizu faciasından büyük üzüntü duyduklarını söyledi.

Madenciliğin dünyanın en zor mesleği olduğuna dikkati çeken Kaymakçı, şöyle dedi:

''Yer altı madenciliği, gelişmiş kömür endüstrilerine sahip ülkelerde bile çalışma ortamı en ağır ve zor meslekler arasında yer almaktadır. Çalışanların sağlığının yanı sıra iş güvenliği konularında alınacak önlemleri iş kazalarını en aza indirgenmesini sağlayacaktır. Dursunbey'deki ocakta gerekli önlemlerin alındığı belirtiliyor. Madencilerin eğitimine de gerekli özen gösterildiğini öğrendik. Buna rağmen kazaya yol açan nedenler incelemelerin ardından ortaya çıkacaktır. Maden ocaklarındaki faciaları önlemek için gerekli önlemlerin bütün alınması ve gaz ölçümlerinin sürekli yapılması önemlidir. Havalandırma da iyi çalışacak. Bunların ihmal edilmemesi faciaları önleyecektir.''

Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü istatistik verilerinden derlediği bilgiye göre, kömür ocaklarında 1955-2009 yılları arasındaki iş kazalarında 2 bin 687 işçi öldü.

Balıkesir'in Dursunbey ilçesine bağlı Odaköy'de 13 kişinin yaşamını yitirdiği grizu patlamasının en büyükleri, Zonguldak'taki Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) ocaklarında yaşandı.

TTK Genel Müdürlüğü istatistik verilerinden derlediği bilgiye göre, kömür ocaklarında 1955-2009 yılları arasındaki iş kazalarında 2 bin 687 işçi öldü, 326 bin 321 işçi yaralandı.

Bu yıllarda kuruma bağlı müessese müdürlüklerinden Kozlu, Armutçuk, Amasra, Karadon ve Üzülmez kömür ocaklarında ''göçük, grizu ve kömür patlaması, karbonmonoksit zehirlenmesi ile metan gazı ve karbondioksit boğulmaları'' gibi kazalar oldu.

Verilere göre, Kozlu üretim bölgesinde 1992'de 263 madencinin hayatını kaybettiği grizu faciası, Türkiye'de en fazla can kaybı yaşanan iş kazası olarak tarihe geçti.

Aynı yıl grizunun yanı sıra diğer kazalarla 277 işçi yaşamını yitirdi, 5 bin 214 işçi de yaralandı.

Havza madenlerinde saptanabilen en eski ölümlü iş kazası 1875'de, Ahmet Ağa adlı kişinin hayatını kaybettiği kaza olarak kayıtlara geçti.

Taşkömürü kurumunda 2009'daki kazalarda 5 işçi öldü, 2 bin 657 işçi yaralandı. Kentteki özel kömür ocaklarında 2003-2009 arasında 41 işçi yaşamını yitirdi, kaçak ocaklarda da 2005-2009 arasında 22 kişi hayatını kaybetti.

Bursa'daki grizu patlamasında 19 kişi hayatını kaybetti