Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün, Tuzla’da kamuoyunda derin üzüntü yaratan işçi ölümleri üzerine talimat verdiği Devlet Denetleme Kurulu (DDK), Türkiye’deki gemicilik sektörü hakkında ekleriyle birlikte 1154 sayfalık bir rapor hazırladı.
Tuzla’da gemi üretim sahalarını inceleyen Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu (DDK), bin 154 sayfalık rapor hazırladı. Buna göre DDK, 9 ayda 14 kişinin öldüğü tersanelerde, günün koşullarına uygun teknolojik yatırım yapılmamasının iş kazasını artırdığına dikkat çekti.
DDK Raporu’nda, Tuzla başta olmak üzere ülkedeki tersanelerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yeterli denetim yapılamadığı vurgulandı ve 251 iş müfettişinden sadece 1’inin gemi mühendisi olduğuna dikkat çekildi. Raporda, “İş müfettişleri, iş güvenliği konusunda uzman olmakla birlikte gemi inşa sektörünün çalışma şartları konusunda yeterli bilgi birikimine sahip olmayabilmektedirler” denildi.
DDK, Gül dönemindeki ilk raporunu “Tersanecilik Sektörü ile İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Tuzla Tersaneler Bölgesi’nin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi Hakkında” başlığı altında kaleme aldı. “Güvenlik konusu yaşam tarzı haline getirilemedi” denilen rapordaki Tuzla bölgesine ilişkin tespit ve öneriler şöyle dile getirildi:
Eksiklikler ve öneriler
Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında, tersanelere özel kurallar olmaması en büyük eksikliktir.
Bugünkü sorunların temelinde ilgili kamu kurumu, sendika ve sivil toplum örgütlerinin konuya geç müdahale etmeleri yatmaktadır.
Tuzla’da, 2000-2008 yılları arasında 56 ölümlü iş kazası meydana gelmiş ve 62 işçi ölmüştür. Kaza nedenleri, yüksekten düşme, elektrik çarpması, malzeme çarpması/düşmesi, sıkışma, patlama ve diğer hususlar olarak tespit edilmiştir.Kazalar ve nedenleri tamamı önlenebilir ve giderilebilir niteliktedir.
Mevzuata göre asıl işveren tarafından yapılması gereken bir kısım işler de alt işverence yapılır hale gelmiştir. Ancak buna paralel yeterli ve gerekli kontrol sistemi oluşturulamamıştır. Sektörde niteliksiz ve kayıt dışı çalışan sayısı her geçen gün artmıştır.
İş sağlığı açısından denetlenmesi zor olan küçük ölçekli alt işverenlerin Tuzla’da daha yoğun olduğu dikkate alınırsa, meslek hastalığı riski buradaki işçiler için daha yüksektir. Bu işçilerde mevcut olan muhtemel meslek hastalığı belirtileri hem işyeri hekimlerince hem de hastanelerce atlanmaktadır. İşçiler belli aralıklarla Meslek Hastalıkları Hastanesi’ne sevk edilmelidir ve gerekli tetkikler yapılmasına yönelik yasal düzenlemeler gerekmektedir.
Meslek hastalıklarıyla ilgili önlem alınmaması nedeniyle her yıl 80 ile 240 işçide hastalık durumu ortaya çıkabilir.
Özel işlerde 7.5 saatten fazla çalışma yapılmasını önleyici tedbirler alınmalıdır.
Tersanelerde işçi sayısına göre, yetersiz olduğu görülen soyunma yeri, tuvalet, duş, dinlenme yeri, yemekhane gibi sosyal tesisler mevzuattaki standartlara uygun hale getirilmelidir.
Kaynak robotlarla yapılmalı
İş kazası ve meslek hastalığı riskini asgariye indiren yüksek teknolojiye ve tesis modernizasyonuna yönelik yatırımlar teşvik edilmelidir (Örneğin kaynak işinin robotlarla yapılması).
Sendikalılaşmanın çalışma hayatı açısından önemli olduğu aşikârdır. Tersanecilik sektöründe sendikalaşma faaliyetleri için uygun ortam sağlanmalı, sendikalaşmaya engel olan uygulamaların giderilmesine yönelik tedbirler alınmalıdır.
