Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Diyanet İşleri Başkanlığı arasında imzalanan iş birliği protokolüne göre, Ayasofya Camii'nde yürütülecek faaliyetlerin koordinasyonunu sağlamak üzere ‘İdare Kurulu’ oluşturulacak. Bakanlıktan ve Başkanlıktan temsilcilerin yer alacağı Kurul, cami ile ilgili koruma müdahalelerinin belirlenmesinden caminin fiziksel bakımına, deprem riskine karşı güçlendirme çalışmalarından ziyaretçilerin erişimine uygun düzenlemeler yapılmasına varan çeşitlilikte faaliyetleri yürütecek.
Ayasofya'nın ibadete açılması kararının ardından, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Diyanet İşleri Başkanlığı arasında görev bölümü yapıldı. Hazırlanan ‘Diyanet İşleri Başkanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında Ayasofya-i Kebir Camii’nde Yürütülecek Koruma, Geliştirme, Tanıtım ve Yönetim Faaliyetlerinin Koordinasyonuna İlişkin İş Birliği Protokolü’ne Bakan Mehmet Nuri Ersoy ile Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş imza attı.
Zarar verecek fiziki müdahalede bulunulmayacak
Protokol ile Ayasofya-i Kebir Camii Şerif’in sahip olduğu tarihi, kültürel, sosyal, manevi ve estetik değerlerin korunması, geliştirilmesi, sürdürülmesi ile tanıtımı ve yönetimi hususunda yapılacak faaliyetlerin usul ve esasları belirlendi. Protokolün ilkeler bölümüne göre Ayasofya Camii'nin sahip olduğu tarihi, kültürel, sosyal, manevi ve estetik değerleri, uluslararası ve ulusal düzeyde kabul görmüş koruma mevzuatı, ilke ve prensiplerine dayalı olarak korunacak. Ayasofya’nın somut ve somut olmayan mirasını kapsayan üstün evrensel değerlerine, özgünlüğü ve bütünlüğüne zarar verecek nitelikte herhangi bir fiziki müdahalede bulunulmayacak. Gerçekleştirilecek herhangi bir müdahale öncesinde, ilgili Bilimsel Danışma Kurulu ile İdare Kurulunun görüşü ve Koruma Bölge Kurulunun görüşü alınacak. Camiyi etkileyebilecek büyük ölçekli imar ve altyapı faaliyetleri öncesinde Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Miras Merkezi’ne bilgi verilecek ve Kültürel Miras Etki Değerlendirme Raporu hazırlanacak.
Cami İdare Kurulu oluşturulacak
Ayasofya Camii’nde birimler arasında koordinasyonu sağlamak üzere ‘İdare Kurulu’ oluşturulacak. Kurulda Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İstanbul İl Müftülüğü ve Fatih İlçe Müftülüğü’nden ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Vakıflar Genel Müdürlüğü, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve İstanbul Tarihi Alan Başkanlığı’ndan temsilciler yer alacak. Cami cemaati ve ziyaretçilerin ihtiyaç duyduğu altyapı unsurları İdare Kurulu tarafından belirlenecek. Alanın güvenliğini sağlayacak personel sayısını İdare Kurulu tespit edecek, güvenlik personelini Bakanlık temin edecek.
Kurulun yürüteceği faaliyetler
Protokolde, İdare Kurulu'nun sorumluğunda ve koordinasyonunda yürütülecek faaliyetlerin çerçevesi de çizildi. Kurulun 'koruma ve risk yönetimine ilişkin' faaliyetleri; koruma müdahalelerinin belirlenmesi, koruma projelerinin hazırlanması, koruma uygulamalarının yapılması ve uygulamaların denetimi, fiziksel ve çevresel koşulların düzenli bakım ve kontrolünün yapılması, iklim denetimi, akustik, aydınlatma konularında önleyici koruma çalışmalarının yürütülmesi, deprem riskine karşı güçlendirme çalışmalarının koordineli bir şekilde sürdürülmesinin sağlanması olarak sıralandı. Kurulun ‘kullanıma ilişkin’ faaliyetleri ise; cemaat ve ziyaretçi yönetimi kapsamında yapı ve yakın çevre kullanım planının hazırlanması, cemaat ve ziyaretçilerin ihtiyaç duyduğu altyapı unsurlarının belirlenmesi, cemaat ve ziyaretçilerin fiziksel erişimine uygun düzenlemeler yapılması olarak belirlendi.
Depreme karşı güçlendirme çalışmaları
Taraflar arasındaki görev ve yükümlülüklerin dağılımını yapan protokole göre camideki dini hizmetlerden Diyanet, koruma faaliyetlerinden Bakanlık sorumlu olacak. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, camiye ilişkin koruma müdahalelerini belirleyip ve uygulayacak. Koruma ve risk yönetimine ilişkin faaliyetleri yürütecek, koruma uygulamalarının denetlenmesi için teknik heyet görevlendirecek. Yapının depreme karşı güçlendirilmesi çalışmalarını da yürütecek. Caminin Dünya Miras Alanı’nın bir bileşeni olması nedeniyle UNESCO ve Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS) ile gerekli irtibatı sağlayacak. Camide görev alacak tüm personele Ayasofya’nın tarihi, önemi, üstün evrensel değeri, özgünlüğü ve bütünlüğüne ilişkin eğitim ve danışmanlık hizmeti verecek. Cami ile ilgili koruma ve geliştirme projeleri Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanacak ve uygulanacak. Koruma projeleri ayrıca ilmi açıdan incelenmesi amacıyla Bilimsel Danışma Kurulu’na sunulacak. Caminin yönetim, işletme, aydınlatma, temizlik vb. giderleri Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce karşılanacak. Diyanet İşleri Başkanlığı, dini vecibelerin yerine getirilmesine yönelik koordinasyonu üstlenecek. Camide dini hizmetlerin yerine getirilmesini sağlayacak personel görevlendirecek ve din hizmetlerinin yerine getirilmesi için gerekli tedbirleri alacak. (DHA)
