Kriz ve perakende sektöründeki durgunluk nedeniyle ciddi sıkıntı yaşayan alışveriş merkezleri (AVM) yeni kiracılarına 'merhaba' diyerek, toparlanmaya başladı.
Referans gazetesinin haberine göre, birçok alışveriş merkezinde kira indirimi talebinde bulunarak rest çeken markalar mağazaların kapısına kilit vururken, boş mağazalara yeni markalar yerleşmeye başladı.
Sıkıntılı süreçten en çok etkilenen merkezlerden Kanyon, yeni yapılanmasında A grubuna yönelik markalar yerine B Grubu'na ağırlık verdi. Kanyon'dan 20 markanın ayrıldığı belirtilirken, 20'den fazla yeni marka da mağaza açtı.
Markalarla ciddi sıkıntılar yaşayan Akmerkez'de ise, yapılan indirim oranını beğenmeyen 10'dan fazla markanın gittiği kaydediliyor. Akmerkez yönetimi, halen devam eden renövasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından yeni markaların gelmesini bekliyor. Daha çok arka planda kalan markaların ayrıldığı Cevahir Alışveriş Merkezi ise, bu alanlardan faydalanmak için büyük mağazalarla anlaşmalarını hızlandırdı.
Ekonomik krizin etkisiyle hedeflenen cirolarının gerçekleşmemesi nedeniyle marka sahipleri, alışveriş merkezi yönetimlerinden yüzde 50'ye varan oranlarda kira indirimi yapılmasını, aksi halde merkezlerden çıkılacağı resti çekmişti. Buna karşılık alışveriş merkezi yönetimleri de, kurlar düşükken markaların sesinin çıkmadığını belirterek, direnmeye çalışmıştı. Bazı alışveriş merkezleri kirada indirime giderken, bazıları da kur sabitleme yoluna gitmişti.
Son 3 yılda hızlı bir büyüme sürecine giren alışveriş merkezi yatırımlarında, 10 milyar doları yabancı kaynak olmak üzere toplam 30 milyar dolarlık yatırımla 200 merkeze ulaşıldı. Önümüzdeki yıllarda tamamlanacak merkezlerle bu sayının 350'ye çıkması beklenirken, kriz nedeniyle yatırımlarda yüzde 30 azalma yaşandı. Sektörde 350 bin kişi istihdam ediliyor.
Cevahir büyük mağazalara yöneliyor
Alkaş Danışmanlık ve gayrimenkul şirketi Jones Lang LaSalle Türkiye'nin Başkanı Avi Alkaş, sektörde yeni dengelerin oluştuğunu, birçok alışveriş merkezinde giden markaların yerine mutlaka yenilerinin gelmeye başladığını söyledi. Bankacılık sektöründeki toparlanma ve turizmde hareketliliğin başlamasıyla piyasaya moral ve canlanmanın geleceğini belirten Alkaş, Özellikle Avrupa'da satışların yavaşlamasıyla Türkiye pazarına yönelen yeni markaların olduğunu kaydetti. Alkaş, yakın bir zamanda, Portekiz spor mağazası Port Zone, Fransız spor ekipmanları perakendecisi Decath Lone, İsveçli giyim markası H&M'in Türkiye'de mağaza açacağını söyledi.
Aynı zamanda Cevahir Alışveriş Merkezi'ne danışmanlık yapan Alkaş, Cevahir'in kriz sürecini çok iyi yönettiğini ifade ederek, "Giden markaların yerine daha büyük mağazalar geliyor. Çünkü, bazı koridorlardan yararlanılması için belli limitin üzerindeki markalara ağırlık verildi. Mağaza karmasının alan dağılımını daha iyi yapmak için çalışıyoruz. Parekendeciden talep hala devam ediyor" dedi.
Kanyon Genel Müdürü Coşkun Bedük ise, gerek ekonomideki olumsuz gelişmelerin perakendecilere etkileri, gerekse Kanyon'un mağaza karmasında hedeflenen değişikliklerin birleşimi sonucunda bazı markalarla yollarını ayırmak durumunda kaldıklarını söyledi. Bu sürecin 2008 yılının ortasında başladığını anlatan Bedük, "Yapılan anlaşmalar ve birleştirmeler sonucunda Kanyon'un mağaza karmasına yeni mağazalar ekledik. Kanyon yönetimi olarak bu dönemi, AVM'mizi geleceğe hazırlamak için aynı zamanda bir fırsat dönemi olarak görüyoruz. Kiracılarımızla birlikte gerçekleştireceğimiz stratejik aksiyonlarla bu dönemden daha da güçlenerek çıkmayı planlıyoruz" diye konuştu.
Akmerkez önce renövasyonu bitirecek
Kriz döneminde markalarla en fazla sorun yaşayan merkezlerden biri de Akmerkez oldu. Ciroları düşen 22 marka yönetime, 'Kirada yüzde 50 indirim yapın yoksa çıkıyoruz' resti çekmişti. Buna karşılık Akmerkez yönetimi de, "20 marka sırada bekliyor" diyerek, gitmek isteyen markanın gidebileceğini söylemişti. Akmerkez yönetimi, kirasını düzgün ödeyen firmalara sabit dolar kuru üzerinden yüzde 25 indirim yapmıştı. İndirimi beğenmeyen 10'dan fazla markanın gittiği belirtiliyor. Bu markalar arasında Body Shop, Morgan, Özsüt, Glitz, Puma ve Ayyıldız bulunuyor. Akmerkez, halen devam ve 25 milyon doları bulacak renövasyon çalışmalarının ardından yeni markalara kapısını açacak. Merkez, özellikle büyük metrekareli markalara ve restoranlara ağırlık vermeyi planlıyor.
Avrupa'da daha çok indirim yapılıyor
Kanyon açılırken kendisine yer verilmemesi nedeniyle tepki gösteren Sarar Grup Yönetim Kurulu Başkanı Cemalettin Sarar, o tarihten sonra dış ülkelere açıldıklarını belirterek "Şimdi Kanyon dışında her yerde varız. Son olarak Berlin'in en lüks caddelerinden birinde mağaza açtık. Metrekaresi 50 euro. Kriz nedeniyle özel indirim yapıyorlar. Buna rağmen Türkiye'de kiralar hâlâ çok yüksek. Bazı işyerlerimizde satışlarımız yüzde 20 düştü. Bazı alışveriş merkezleri indirim yaptı, bazıları hâlâ kuyruğu dik tutuyor. Bu krizi ancak işbirliğiyle aşabiliriz. Ama 2010 yazından önce toparlanma zor görünüyor" dedi.
AVM'ler yara sarmak için neler yaptı
Kur sabitleyenler: Akmerkez, Kale Outlet Center, Tepe Natilius, Capacity, Carousel, Cepa, Bursa Korupark, Kayseri Park
Kira indirimi yapanlar: Akmerkez (%25), City's (%50), Kale Outlet Center (%10), Ankara Panora (%20), Antares (%50), Bursa Korupark (%30), Bursa Zafer Plaza (%10), Forum Mersin (%35)
Reklam desteği verenler: İstinye Park
Kanyon marka karmasını çeşitlendirdi
Kiralarının yüksekliği nedeniyle sık sık gündeme gelen Kanyon Alışveriş Merkezi'nden 20 markanın çıktığı belirtiliyor. Buna karşılık 20'den fazla markanın mağaza açtığı merkez, A grubuna yönelik markalar yerine B Grubu'na ağırlık verdi. Kanyon'dan ayrılan markalar, Durance En Provence, Carnevale, Kaloo, Angelo Nardelli, Perigot, Tally Weil, La Luz, Natalys, Buzbar, Thomas Pink, So Chic, Segafredo, GAS, Next, İstanbul Modern, Fornarina, Swatch, North Faile, Energy, Women's Secret.
Bu markaların boşalttığı mağazalara ise, Banana Republic, Gap Kids, Nine West, Anne Klein, Esse, B&G Store, GNC, Agatha, Stride Rite, Qtoo, Dupont, B612 (Abercrombie&Fitch), Hiref, The House Cafe, Yeşil, GBK, Espressemente İlly, Mokarabia, L'entrecote ve Marjinal Çiçekçilik gibi markalar geldi. Kanyon yönetimi yeni markaların ihtiyaçlara uygun olarak belirlendiğini ve iş insanlarının taleplerinin dikkate alındığını belirtti.
