Asgari ücret görüşmelerine başlanmasına az bir süre kala dolar kurundaki sert yükselişler yapılacak zam oranının yetip, yetmeyeceği . Hali hazırda 2 bin 825 lira 90 kuruş olan asgari ücret yıl başında dolar karşılığı 376 dolardan an itibariyle 217 dolara kadar geriledi. Doların 13 TL'yi görmesi ile birlikte gübre ve zirai ilaçtan, demir-çeliğe kadar satışlar durduruldu. Bu işveren için üretim maliyetinin yükselmesi anlamına gelirken artacak işçilik maliyeti için de Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda elini daha sıkı tutması gerektirecek.
Karar gazetesinden İsa Uğur Erdoğan'a konuşan Sosyal Güvenlik Müşaviri Sertaç Sedat Köksal, enflasyon tehlikesine dikkat çekerek işverenlerin üretim maliyetindeki artışların eninde sonunda tüketicilere yansıyacağını ve söz konusu zammın kısa sürede eriyeceğini söyledi.
"Zam ilk ayından sonra neredeyse sıfırlanmış belki de negatife dönmüş olacak"
Sadece zam üzerinden konuşulan düzenlemenin işçiler aleyhine olacağını kaydeden Köksal, "Zammın işçilere etkisinden ziyade işverenlere etkisini ölçerek bir zam planlaması yapılması, bu zammın pozitif etkisi olmasına yarayacak" diyerek şu sözleri kaydetti:
"Covid-19 pandemisiyle dolaşımdaki paranın artması enflasyonist bir döneme soktu. Özellikle gelişmiş ülkelerde büyüme de istenilen rakamlarda değil dolayısıyla enflasyon tehlikesi var. Bu da şu şekilde dönecek bize: Zaten geçtiğimiz haftalarda hane halkına bir zam yansıtmamak için sürekli üreticilerin kullandığı giderlere yönelik bir artış var. En son yüzde 38-49 gibi bir doğal gaz zammı yansıtıldı. Bu da şu noktaya getiriyor: Bir ücret- fiyat sarmalına sokuyor. Asgari ücrete ne kadar yüksek oranda bir zam yaparsak yapalım bu zammın fiyatlara yansımasıyla birlikte asgari ücretin enflasyon karşısında direnişi gittikçe azalacak. Aslında zam ilk ayından sonra neredeyse sıfırlanmış belki de negatife dönmüş olacak. O açıdan zam üzerinden bir asgari ücret değerlendirmesi yapmak işçilerin lehine bir düzenleme olmayacak."
"Asgari ücretle çalışan sayısında artış olacak"
İşverenlerin prim maliyetlerinden kurtulmak için kayıt dışı çalıştırmanın sigorta yaptırmamaktan ziyade düşük primle sigortalı gösterme eğiliminde olduğunu söyleyen Köksal, asgari ücretten vergi alınmaması talebi hakkında da şöyle konuştu:
"Bunun için tartışılan durumlardan biri asgari ücret üzerinden alınan verginin sıfırlanması. En son da işveren sendikasının başkanı bununla ilgili bir talepte bulundu. ‘Enflasyon kadarını biz karşılayalım, bunun üzerindekini devlet karşılasın’ şeklinde. Bu nasıl karşılanabilir? En yakın model asgari ücretten verginin kaldırılması. Ama ülkemizdeki kayıt dışılığın büyük bir kısmı işçilerin aldığı ücretin daha altında sigortalı gösterilmesiyle gerçekleşiyor. Artık son yıllarda işçilerin sigorta yapılmamasından ziyade alınan ücret doğrultusunda SGK’ye prim bildirilmemesi konusunda bir düzenleme oluyor.
Eğer böyle bir düzenleme çıkarılacaksa bunun oranının daha da artacağını düşünüyorum. Yaklaşık 6 milyon kadar asgari ücretle çalışan var. Asgari ücrete yapılacak zam oranıyla birlikte aslında 2020 yılında asgari ücretin bir üst seviyesinde olanlar da 2022’nin asgari ücreti üzerinden maaş alacak gibi bir durum ortaya çıkıyor. Yani asgari ücretle çalışan sayısında artış olacak. İşverenler bu kayıt dışılık durumunu daha fazla uygulamaya başlayacak ve büyük bir vergi kaybı olacak. Başka yöntemlerle işçinin cebine giren paranın desteklenmesi gerekir. Bunun ne olacağına ilişkin ise net bir tablo yok."
