Hülya Karabağlı/ ANKARA
Taksim Gezi Parkı eyleminin öncüleri çocuk ve gençlerin ‘fişleme’ ile karşı karşıya oldukları ortaya çıktı. Ankara Barosu, gözaltına alınan çocukların ‘parmak izi’nin alınmaya çalışıldığını bildirdi. Baro, eyleme katılan çocukları, gençleri, aileleri ve yakınlarını uyararak, ‘savcılık izni’ olmadan parmak izi alınamayacağı konusunda uyardı. Kendi iç bünyesinde de gönüllü avukatlar için bir bilgi notu düzenleyen Ankara Barosu, “Şüphelinin parmak izi ve fotoğrafı Cumhuriyet Savcılığının yazılı emri ile alınabilir, bu emir yok ise hukuksuzdur. Konu hakkında şüpheliye bilgi verilmeli, aksi uygulama söz konusu ise tutanağa şerh düşülmelidir” dedi.
8 öğrencinin parmak izi işlemi iptal ettirildi
Ankara Barosu’nun 300’ün üzerindeki gönüllü avukatına, ‘parmak izine’ karşı dikkatli olmaları yönünde çağrı yapıldı. Avukatlar, gelen ihbarlar üzerine gözaltına alınan çocukların ‘parmak izi’nin alınıp alınmadığı konusunda titiz bir çalışma yürütüyor. Ankara’da gözaltına alınan 8 üniversite öğrencisinin parmak izinin alındığının anlaşılması üzerine, baro avukatları polisle girdikleri hukuk mücadelesinden başarı ile çıktı. Öğrencilerin, alınan parmak izi işlemi iptal ettirildi.
Parmak izi, bir öğrencinin ‘fişlendiği’ anlamına geliyor. Hayatının her döneminde karşısına çıkacak olan polis kaydı, geleceğini karartacak kadar önemli bir işlem.
Ankara Barosu: Savcılık kararı olmadan ‘parmak izi’ alınamaz
Baro,CMK ve gönüllü avukatlarına bir bilgi notu göndererek, gözaltı işlemlerinde dikkat edilecek hususları hatırlattı. İşte Baro’nun 13 maddelik bilgi notu:
1- Soruşturma evrakı görüşmeye girmeden önce incelenmeli ve not alınmalıdır.
2- Şüphelinin gözaltına alındığı tarih, saat ve yer şüpheliden bilgi alınarak kontrol edilmeli, hata var ise ifade tutanağına şerh düşülerek hatalı bilgi düzeltilmelidir.
3- Doktor muayene raporunda yer alan bilgiler şüpheliden sorularak ve gözle bakılarak teyit edilmeli; şüpheliye gözaltı işlemi sırasında ve gözaltında kötü muamele, darp, cebir, taciz olup olmadığı, aç, , susuz bırakılıp bırakılmadığı, bu hususlardaki şikayeti sorularak ifadeye geçirilmelidir.
‘Derhal salıverme’
4- Gözaltı süresi yakalama anında başlar, kural olarak 24 saattir. 24 saat dolmuş ise hiçbir işlem yapmadan Cumhuriyet Savcısının gözaltı süresini uzatma kararı sorulmalı ‘yazılı' uzatma kararı tebliğ edilmemiş ise şüphelinin derhal salıverilmesi istenilmelidir(CMK madde 91).
5- Şüpheliden gözaltına alınması ile ilgili yakınlarına bilgi verilip verilmediği sorulmalı , bir yakınının iletişim bilgileri alınmalı, bilgi verilmedi ise yakınlarına bilgi iletilmelidir.
6- Şüphelilerin telefonlarına el konulabilmesi için bu konuda savcılığın kararı gerekmekte olup, şüpheliye telefonuna el konulup konulmadığı sorulmalı , el konulması halinde bu konudaki Savcılık kararı istenmeli, ibraz edilmemesi halinde bu husus da ifade tutanağına geçirilmelidir.
‘Susma hakları olduğunu söyleyin’
7- Şüphelilere susma hakları bulunduğu, kimlik bilgileri dışında hiçbir bilgiyi vermek zorunda olmadıkları, susma hakkını bütünüyle sorulan sorulara yanıt vermeme biçimde kullanabilecekleri gibi bazı sorulara yanıt vermeme şeklinde de kullanabilecekleri hatırlatılmalıdır.
8- Şüphelilere kendi aleyhine delil vermeye zorlanamayacağı, kendilerini suçlayacak ifadeleri vermek zorunda olmadıkları anlatılmalıdır.
‘Savcılık izni olmadan olmaz’
9- Şüphelinin parmak izi ve fotoğrafı Cumhuriyet Savcılığının yazılı emri ile alınabilir, bu emir yok ise hukuksuzdur. Konu hakkında şüpheliye bilgi verilmeli, aksi uygulama söz konusu ise tutanağa şerh düşülmelidir.
10- Şüpheliler. avukatları gelmeden hiçbir belgeyi imzalamak zorunda olmadıkları, her durumda avukat talep edebilecekleri hakkında bilgilendirilmelidir.
11- Avukatların ve şüphelilerin beyanlarına dayanmayan daha önceden hazırlanmış matbu evraklar Ceza Muhakemesi Kanuna aykırıdır. Bunlar hiçbir şekilde imzalanmamalı ve şüpheliler de bu konuda uyarılmalıdır. Örneğin gözaltında avukat görüşme tutanağında görüşmenin yapıldığı dışında şüpheliyi suçlayan matbu bilgiler bulunması halinde bu tür tutanakları imzalanmamalı, ifade tutanakları içine önceden hazırlanmış, olay yeri bilgisi, tutanağı gibi belgelerin karıştırılmasına izin verilmemeli, şüphelinin ifadesini içeren tutanak sayfaları sayfa numarası verilerek imzalanmalıdır.
‘Ankara Barosu CMK Bürosunu arayın’
12- Gözaltı sırasında herhangi bir haksızlık, hukuka aykırılık ile karşılaşılması, tereddüt edilen, çözülemeyen bir sorunla karşılaşması halinde mutlaka Arıkara Barosu CMK Servisi 0312418 1530 -31 numaralardan aranmalıdır. Alınacak bilgiye göre hareket edilmesi, görevin tamamlanması sonrasında CMK servisine bilgi verilmesi önerilmektedir.
'13- Avukatlar tarafından CMM 90 91,92,147148,150,153,154. maddeleri göreve başlamadan okunulnahdır.
