T24- Darbelere yol açan rekabet sporları, çarpışmalar, okullardaki beden eğitimi dersleri, sert bir kartopu gibi faktörlere de dikkat edilmesi gerektiğini belirten Memorial Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Özlem Batukan Esen, göğse gelen topun ani ölümle sonuçlanabileceğini söyledi.
"Kalbe travma sonucu kalp durmasına neden olan olaylar yüzde 30 oranında, sporla ortaya çıkmaktadır. Genellikle rekabet içeren ve hızlı çarpmaların gerçekleştiği hokey, beyzbol, futbol, basketbol gibi çarpışmaların yoğun olduğu sporlar ani kalp durması riski oluşturur. Özellikle hokey ve beyzbol gibi sporlarda göğse alınan travma sonrası ölüme gidiş çok hızlıdır. Bu hızlı gidişin ana nedeni, göğüs duvarına çarpan topun etkisi ile kalpte ölümcül ritim bozukluklarının gelişmesi ve anında müdahale edilmediği takdirde ortaya çıkan ani kalp durmasıdır. Bu tür travmalarda olağandışı bir güç sarfiyatına da gerek yoktur. Ani ölümler, sporun kuralları içinde ortaya çıkabilir. 10-12 metrelik mesafelerden 45–80 kilometre/ saat hız aralığındaki topların çarpması bu etkiyi yaratmaktadır. Bu tür ölümle sonuçlanan spor karşılaşmaları sırasında göğüs duvarını koruyan kıyafetlerin giyilmesi kalbin korunmasında etkili bir rol oynamaktadır."
DÖVÜŞ SPORLARINDAKİ TRAVMALARA DİKKAT
Göğse gelen darbenin en çok göğüs duvarının ortasında ve sol meme üzerinde etkili olduğunu söyleyen Dr. Esen, ani kalp durmasına neden olan diğer faktörleri anlattı ve alınması gereken önerileri sıraladı.
"Travma ne kadar küçük bir alanda ve hızlı yaşanırsa, ölüm daha çok görülmektedir. Bunlar da vücut vücuda çarpışma, yuvarlanma, tekme, karate, judo gibi dövüş sporlarında oluşan darbelerle ortaya çıkmaktadır. Ani ritim bozulması ile ortaya çıkan ölümlerin en önemli nedenlerinden biri de yüzde 30 oranında, okul alanlarında beden eğitimi derslerindeki çarpışmalar ve göğse gelen darbelerdir. 12-13’lü yaşlarda beden eğitimi derslerinde öğrenciler çarpmalar sonucu ani kalp ölüm nedeniyle kaybedilmektedir.
Ailesinde erken yaşta ve ani kalp ölümü hikayesi bulunan gençlerin özellikle kalp hastalıkları yönünden değerlendirilmesi gerekir. Çünkü yapısal bir kalp hastalığı, fark edilmeyen ritim bozukluğu ve kalp kası hastalıkları olanlar, ani çarpma ve travmalar nedeniyle, ölüm tehlikesi ile karşı karşıya gelebilir. Bu nedenle çocukların küçük yaşlardaki şikayetlerinin dikkate alınması çok önemlidir. Nefes daralması ve çarpıntı gibi şikayetler dile getiren çocukların, kalp hastalıkları yönünden tahlil ve tetkiklerinin yaptırılması gerekir. Okullarda beden eğitimi derslerinde kullanılmak üzere, çarpmanın etkisi ile kalbi duran kişiye eğitimli profesyonel personel tarafından, kalp masajı ve defibrilatörle elektroşok uygulanmalıdır.
EVCİL HAYVANLAR VE ÇOCUKLAR DA RİSK OLUŞTURABİLİR
Kalbin ölümcül bir aritmi ile durmasının en önemli nedenlerinden biri de, göğse gelen travmaların yüzde 15 oranında, geniş bir alanda etkili olmasıdır. Evcil hayvan beslemek, stres alıcı ve rahatlatıcı etkisi ile kalp sağlığına olumlu etki yapmaktadır. Ancak evde beslediğiniz kedi ya da köpeklerin de ani pati darbeleri, ritim bozukluklarına neden olabilir. Göğse gelen ani darbelerin yıkıcı bir etki yapması için çok sert ve küçük bir alanı kaplaması gerekir. Ancak aniden göğsünüze doğru atlayan ve patileri ile sert bir darbe oluşturan ev hayvanlarına da dikkat edilmesi gerekir. Aynı şekilde küçük çocukların da yumruk ve kafa darbelerine karşı dikkatli olunmalıdır. Çünkü ani bir şekilde göğsünüze alacağınız bir kafa darbesi ya da koşarak hızlı bir şekilde göğüs bölgenize atlayan çocuğunuzun oluşturduğu darbe, ani ritim bozukluklarına yol açabilir.
HAYVAN DARBELERİ ÖLÜMCÜL OLABİLİYOR
Yalnızca evde beslenen evcil hayvanlar değil, özellikle Anadolu’da hayvan toslaması ya da göğse alınan çifte darbeleri kalp damarlarına geldiğinde damar tıkanmasına ve enfarktüse neden olmaktadır. Ancak bu tür sert darbeler daha çok ani ritim bozukluğuna bağlı ölümlere yol açmaktadır. Kalpte organik bir sorun varsa, darbeye bağlı ölümler daha sık görülmektedir.
TRAFİK KAZALARINDA DİREKSİYON RİSKİ
Trafik kazaları sırasında otomobil direksiyonu ve bazı durumlarda yeterince açılmayan hava yastıklarının göğüs duvarına çarpması ile kalp üzerinde travmatik bir etki oluşturmaktadır. Bu etki ile kalp, göğüs kemiği ile sırt kemikleri arasında sıkışarak ciddi ölümcül durumlar ortaya çıkmaktadır. Bu durumlar ani kalp ölümü, ölümcül aritmiler, kalp duvarlarının veya kapaklarının yırtılması gibi ciddi durumlar olarak sıralanabilir.
ANİ RİTM BOZUKLUĞUNA NEDEN OLAN AKTİVİTELER
Oyun amaçlı yapılan boks maçı, hıçkırıkların geçmesi için göğse uygulanan baskı, hızlı ve sert kartopunun göğse isabet etmesi, trafik kazaları. Trafik kazalarında esnek olan göğüs ön kemikleri ile sırttaki omur kemikleri arasında kalbin sıkışması, ritim bozukluğuna ve kalbin durmasına neden olabilir."
ANİ KALP DURMASINDA SANİYELER ÇOK ÖNEMLİ
Ani kalp durmasının saniyeler içinde solunum durması ile sonuçlandığını söyleyen Uz. Dr. Özlem Batukan Esen, "Bu durumda yaşam desteği (resüssitasyon) adı verilen kalp akciğer canlandırma işleminin kurallarına uygun olarak yapılması hayat kurtarıcıdır. Ani kalp durmasından itibaren ilk 4 dakikada canlandırma işlemine başlanması gereklidir. Çünkü 4 dakikadan sonra beyinde hücre kaybı başlamaktadır. 10 dakikadan sonra ise geri dönüşümsüz beyin hasarı ve beyin ölümü söz konusu olmaktadır" diye konuştu.
