Hamile kadınların "ara sıra alkol alabilir miyim?" sorusuna verilebilecek çok net bir cevap yok. Hangi sıklıkta ve ne miktarda alkolün gelişmekte olan bebeğe zarar verebileceğini tam olarak bilinmiyor. Pek çok uzman, hamile kadınların mümkün olduğunca alkolden uzak durmalarını öneriyor.
Hamile kadınlar için alkol tüketiminin hangi miktarlara kadar güvenli olduğunu gerçekten bilinmiyor. Üstelik çok büyük bir olasılıkla bu miktar her kadın için farklı olmakta, çünkü her insanın alkolü metabolize ederek yıkma hızı birbirinden farklı. Güvenli bir doz aralığı saptamak mümkün olmadığı için kullanımı yasaklamak daha akılcı gibi görünmekte. Ancak burada kesin bir kriter söz konusu değil.
Yapılan çalışmalar düzenli şekilde alkol alınması durumunda gelişmekte olan bebeğin bundan etkilendiğini göstermekte. Peki bebek alkolden nasıl etkilenmekte, alkolün bebek üzerindeki olumsuz etkileri nasıl ortaya çıkar?
Herhangi bir kişi alkol aldığından bu alkol süratle kana karışır. Alkolün emilimi henüz daha ağızdayken başlar. Kana karışan alkol plasentayı geçerek bebeğin kan dolaşımına da karışır. Alkol teratojen bir maddedir ve gelişmekte olan fetus üzerinde toksik etkileri vardır. Kan dolaşımına geçtiğinde bebeğin sağlıklı gelişimini bozabilir. Araştırmalar hamilelikleri sırasında düzenli olarak günde 1 ya da 2 kadeh alkol alan kadınlardan doğan bebeklerde öğrenme bozukluğu, konuşma güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite gibi bozuklukların daha sık görüldüğünü ortaya koyuyor. Bunun yanı sıra alkol kullanımı düşük, erken doğum ve düşük doğum ağırlığına neden olabiliyor.
Alkolün bebek üzerindeki etkileri birden fazla mekanizmayla ortaya çıkar. Örneğin gelişmekte olan beyni etkileyerek sinir hücrelerinin gelişimi, fonksiyonunu ve yaşam sürelerini bozarken bu hücrelerin göçünü de etkiler. Ayrıca kemik ve kıkırdak hücrelerinde erken ölümlere neden olur. Bu ölümler, gelişimin kritik dönemlerinde yaşanırsa bebekte yüz anomalileri görülebilir.
Amerikan Obstetrisyen ve Jinekologlar Cemiyeti günde iki kadehten daha fazla alkol kullanımını "ağır alkol kullanımı" olarak tanımlıyor. Bu tür kadınların alkolden etkilenmiş bebek dünyaya getirme riskleri çok daha yüksek. Bu etkilerin en şiddetlisi fetal alkol sendromu (FAS). FAS durumunda bebekte yüzde ve kalpte anomaliler bulunduğu gibi zekâ ve gelişme geriliği de görülüyor. Ayrıca bu bireylerde davranış bozuklukları oldukça yaygın. FAS'lı bebeklerin önemli bir kısmında hafıza bozukluğu bulunur. Bu bebeklerde motor bozukluklara da sıkça rastlanıyor. Özellikle el ve göz arasındaki koordinasyon bozuluyor. FAS'nin bir başka belirtisi de bu hastalığa sahip bireylerin karar verme ve muhakeme yeteneklerindeki azalmadır.
FAS'ta görülen yüz defektleri (bozuklukları)
Hamilelikte alkol kullanımı her zaman FAS'ye neden olmaz. Bazı bebeklerde yüz defekti ve gelişim geriliği olmazken sadece sinir sistemini ilgilendiren belirtiler ortaya çıkar. Bu duruma Alkole bağlı nörogelişim bozukluğu adı verilir. Alkole bağlı doğum defekti ise iskelet sistemi ve diğer sistem anomalilerini tanımlar.
Sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl 12.000 bebek fetal alkol sendromu ile dünyaya geliyor. Alkole bağlı nörogelişim bozukluğu ve doğum defektleri de göz önüne alındığında alkol nedeni ile zarar görmüş bebek sayısı tüm down sendromlu, kistik fibrozisli, spina bifidalı bebeklerden daha fazla.
Beraberinde görülen iletişim ve motor bozukluklar nedeniyle FAS'li bireyler ve aileleri hayatlarının her döneminde büyük güçlükler yaşarlar. FAS'nin görülme sıklığı yaklaşık her 1000 canlı doğumda 0.5 ile 3 arasında. Alkol tüketiminin yaygın olduğu toplumlarda bu oranlar daha yüksek olabiliyor.
FAS kalıtsal olmayan zekâ geriliğinin tüm dünyada en sık rastlanılan ve en kolay önlenebilen sebebidir.
Ara sıra bir kadeh de olsa şarap içemez miyim?
İdeal olan hamilelik süresince hiç alkol almamaktır. Ancak sosyal yaşam gereği zaman zaman alkol alma gerekliliği doğabilir. Yaş günü, evlilik yıldönümü ya da benzeri günlerde 1 kadeh şarap ya da bir küçük bira alınabilir. Ya da kutlamalarda 1-2 yudum şampanya içmek hoş görülebilir.
Eğer hamile olduğunuzun farkına varmadan alkol aldıysanız hemen telaşa kapılmayın. Bu kadar erken dönemde alınan az miktarda alkolün bebeğe zarar vermesi beklenmez. Bununla birlikte eğer hamile kalmaya karar verdiyseniz korunmayı bıraktığınız zaman alkole de hoşçakal demek için uygun bir zamandasınız demektir.
(mumcu.com)
