Gonca Tokyol
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, geçen çarşamba Yeni Ekonomi Programı’nın (YEP) Yapısal Dönüşüm Adımları’nı açıklamasının ardından IMF’nin yıllık geleneksel bahar toplantılarına katılmak için cuma günü ABD’nin başkenti Washington’a gitti. ABD Başkanı Donald Trump'la da bir araya gelen Albayrak, bugün yaptığı açıklamada ABD'de gerçekleştirdiği görüşmeleri 'verimli, olumlu, yapıcı' olarak nitelendirse de, kulislerden yabancı basına yansıyan bilgiler ve piyasalar pek de onunla aynı fikirde değil.
Aralarında Reuters, Bloomberg ve Financial Times’ın yer aldığı yabancı kaynaklar ile ekonomistler, Washington’daki kapalı toplantıya katılan yatırımcılardan aldıkları bilgilere dayanarak Albayrak’ın açıklamalarının ‘memnuniyet yaratmadığı, tatmin etmediği’ yorumunda bulunurken; AKP hükümetine yakınlığıyla bilinen yerli medyada ise Hazine ve Maliye Bakanı’nın ABD’deki temaslarının ‘baş döndürdüğü’ savunuldu.
Başını Sabah’ın çektiği ve aralarında CNN Türk, Hürriyet gibi yayınların da bulunduğu, Albayrak’ın Washington temaslarının yabancı yatırımcıyı etkilediği yorumunda bulunan çok sayıda medya kuruluşu, kendilerinin aksi yönünde yayın yapan yabancı haber ajansları ile gazeteleri “Türkiye ekonomisine saldırmakla” suçladı.
Dolar ve Euro'nun yönü yukarı, BIST 100'ün aşağı
Albayrak’ın 2019 ekonomik reform paketini açıkladığı 10 Nisan günü sabah saatlerinde (TSİ 10:00) dolar/TL kuru, 5.6771’di. Bakanın konuşmaya başlamasıyla birlikte yönünü yukarıya çevirerek 5.69’a kadar çıkan kur, günün ilerleyen saatlerinde 5.67-5.69 arasında seyretti. Perşembe sabah saatlerinde ise dolar/TL’nin yukarı yönlü hareketi başladı, TSİ 08:30’da 5.68 olan kur geçen 4 günde de yükselişini sürdürdü ve Albayrak’ın Washington’da yaptığı ‘ikna turlarına’ rağmen pazartesi günü yeniden 5.80’in üzerine çıktı.
Türk Lirası, Albayrak’ın yeni reform paketi açıklayarak yatırımcılarla görüştüğü geçtiğimiz son günlerde sadece ABD Doları karşısında da değer kaybetmedi. Çarşamba sabah 6.3996 olan Euro/TL de geçen günlerde yukarı yönlü bir seyir izledi. Albayrak’ın Washington temaslarına başladığı cuma gününü 6.3996’dan açan Euro/TL, haftaya 6.55 seviyesinin üzerinden başladı.
Dolar ve Euro, TL karşısında değer kazanmaya devam ederken; Borsa İstanbul ise Albayrak’ın son haftadaki performansı sırasında değer kaybetti. BIST 100 endeksi çarşamba gününe 97.963’den başladı ve 97.015’ten günü kapadı. Endeksteki değer kaybı ilerleyen günlerde de devam ederken, BIST 100 haftanın ilk gününü 95.191’den kapadı.
Türkiye’nin kredi riskinin en temel göstergesi olan CDS (risk primi) de Albayrak’ın ABD turu sırasında artış gösterdi. Seçimlerden hemen sonraki 1 Nisan’de 391.60 olan CDS, 455.09’a kadar yükseldi.
"Tam bir fiyaskoydu"
Albayrak’ın toplantısına dair Axios’ta yayınlanan Dion Rabouin imzalı haberde, katılan bir yatırımcının, “Tam bir fiyaskoydu (shit show)" dediği kaydedildi. Bir başka yatırımcı da Axios’a “Hayatımda hiç bu kadar hazırlıksız bir yönetici görmemiştim” derken; Türkiye ekonomisini önümüzdeki günlerde nelerin beklediğine dair de haberde portfolyo yöneticisi Micheal Conelius’un “Sorun, sadece temel göstergelerin iyileşmiyor olması değil, Erdoğan kötüye gidiyor. Yatırımcı duyarlılığı fiyat düşürücü nitelikte ve hala daha açık bir şekilde yeniden finansman ihtiyaçları var” yorumuna da yer verildi. Aynı zamanda, Axios’a konuşan varlık yöneticileri, ellerindeki Türk varlıklarını hemen satma yönünde plan yaptıklarını söyledi.
Ekonomi yazarı Uğur Gürses de pazar günü kişisel internet sitesinde yayınladığı yazıda, Albayrak’ın Washington’a 34 kişilik bakanlık kafilesi ve Merkez Bankası’ndan aralarında Başkan Murat Çetinkaya’nın da bulunduğu 10 kişiyle birlikte gittiğine dikkat çekerek yaşanan temasları “44 kişilik fiyasko” olarak nitelendirmişti.
Yazısında, Albayrak’ın konuştuğu toplantıya katılan bir yatırımcının kendisine, “Başka hiçbir gelişen ülke maliye bakanı yok ki böyle şaşalı bir kalabalık bir grupla salona girsin” dediğini aktaran Gürses, toplantıdaki bir başka yatırımcının da ‘Albayrak’ın konuşması sırasında önünde oturan çok büyük bir yatırımcının “şaka mı bu?” diye sağına soluna sorduğunu’ söylediğini kaydetmişti.
Bloomberg’ün Washington temaslarına dair, sadece abonelerine servis ettiği Onur Ant imzalı haberin başlığı da, “ABD’li yatırımcılar, Albayrak’ın brifinginin hayalkırıklığı yarattığını söylüyor”du. Bloomberg’e benzer bir şekilde Reuters ile Financial Times’taki haberlerde de yatırımcıların Albayrak’ın açıklamalarından ‘etkilenmediği, hayal kırıklığına uğradığı’ belirtiliyor; Hazine ve Maliye Bakanı’nın özellikle mali disiplin konusunda yatırımcılara yeniden güven vermek için gereken detayları iletemediği ifade ediliyordu.
"Kimseyi ikna edebildiğini sanmıyorum, pek iyi gitmedi"
Reuters’a konuşan dört kaynaktan biri, Washington’daki toplantıya dair “Kimseyi ikna edebildiğini sanmıyorum. Pek iyi gitmedi” yorumunda bulunurken; Financial Times’a değerlendirmede bulunan bir yatırımcı da konuşmanın ‘ikna edici olmadığını’ belirterek, “Fikrimin değişmesini istemiştim ama olmadı” diyordu.
TIKLAYIN - Alman basını: Albayrak yatırımcılara rezil oldu
Albayrak’ın JP Morgan tarafından düzenlenen toplantı sonrası gerçekleştirdiği, küçük katılımlı özel buluşmaya katılan bir başka yatırımcı ise FT’ye yaptığı açıklamada şunları söylüyordu: “Felaketti. Şimdiye kadar bir bakandan gördüğüm en kötü performanstı. Soruları ikna edici bir biçimde yanıtlamayı başaramadı. Konuşması sırasında notlar alan ekibi için üzüldüm çünkü ben söylemeye çalıştıklarından hiçbir şey anlamadım.”
Sabah: Berat Albayrak'tan baş döndüren ekonomi diplomasisi
Sabah gazetesinin İngilizce edisyonunda Albayrak’ın Washington ziyaretine dair pazartesi günü yayınlanan haberde ise gezinin ‘karalama kampanyasına rağmen yoğun geçtiği’ kaydedildi. Haberde, Albayrak’ın ABD’li mevkidaşı Steve Mnuchin’le bir araya geldiği ve yabancı yatırımcılarla bire bir görüşmeler yaptığı belirtildi ve Bloomberg, Reuters ile Financial Times’ın Albayrak ve Türkiye ekonomisine yönelik ‘karalama kampanyası düzenlediği’ savunuldu.
Sabah gazetesi, cumartesi günü Albayrak’ın ziyaretine dair yaptığı "Berat Albayrak'tan baş döndüren ekonomi diplomasisi" başlıklı haberde de yatırımcıların şunları söylediğini aktarmıştı: “Ağustos ayından sonra Türkiye'nin bu zorlu virajı dönebileceğini düşünmüyorduk. Ortaya koyduğunuz 6 aylık performans takdire şayan. Bu başarılı performans piyasalar açısından çok önemli mesaj ve kredi oldu."
Haberde, bakanlık kaynaklarının da şu aktarımlarına yer veriliyordu: “Oldukça verimli geçti. Elbette öne çıkan konu yeni reform paketi oldu. Yatırımcılar bu paketle yakından ilgilendi. Çok fazla detay öğrenmek istediler. Bakanımız, verilen taahhütleri hayata geçirecekleri mesajını çok net verdiler. Bazı konularda detaylar da paylaştılar. Son derece faydalı oldu. Tüm konular samimi bir şekilde ele alındı.”
