AKP Grup Başkanvekili Mehmet Muş, çarşı ve mahalle bekçilerine vatandaşlardan kimlik sorabilme ve adli görevler verilmesini de içeren kanun teklifini TBMM Başkanlığına sunduklarını bildirdi.
Kanun teklifinde gözaltına alma yetkisi de veriliyor
Kanun teklifi 18 maddeden oluşuyor. Bekçiler, ‘olay çıktığı zaman’ sorumluları gözaltına alıp, genel kolluk kuvvetine bildirecek. Bekçiler daha önce polisle beraber çalışıyordu; düzenleme ile jandarma ile de çalışma imkânı geliyor.
Ayrıca ‘müdahalede bulunmak, suç mahallindeki kanıtları muhafaza altına almak, delillerin kaybolmamasını sağlamak, ortadan kaldırılmasını engellemek’ de bekçilerin görevleri arasında olacak.
Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu’nda değişiklik öngören kanun teklifinin 18 maddeden oluştuğunu belirten Muş, teklife ilişkin şunları söyledi: “Son dönemlerde çarşı ve mahalle bekçileriyle ilgili ciddi istihdam ortaya koyduk. 2016’dan sonra 21 bin 300 civarında çarşı ve mahalle bekçisi emniyette görevlendirildi. Kanun teklifiyle çarşı ve mahalle bekçileri, kimliklerini ibraz etmek suretiyle vatandaşlarımızdan kimlik sorabilecekler. Bu yetkiyi kanun teklifiyle kendilerine vermiş olacağız. Bu daha önce yönetmelikteydi, kamuoyunda bir tartışma vardı. Bunu kanunla düzenleme altına almış olacağız.”
Çarşı ve mahalle bekçilerinin adli görevlerinin de olacağını söyleyen Muş, bunların, ‘suç işlenme anında veya hemen sonrasında suçlulara müdahalede bulunmak, oradaki kanıtları muhafaza altına almak, delillerin kaybolmamasını sağlamak ile ortadan kaldırılmasını engellemek’ olduğunu aktardı.
Bekçilerin, gözaltı işlemi yaparak, genel kolluk kuvvetine bildireceğini anlatan Muş, teklifle, daha önce polisle beraber çalışan çarşı ve mahalle bekçilerine jandarmayla da çalışma imkanı getirileceğini de ifade etti.
23 Kasım’da İzmir’de bekçi ve vatandaşlar arasında yaşanan ‘kimlik sorma’ kavgasının ardından İzmir 35’inci Asliye Ceza Mahkemesi bekçilerin kimlik sorma yetkisinin olmadığına hükmetti. Emniyet Genel Müdürlüğü ise, mahkemenin verdiği bu kararın 'yetkiyle ilgilisi olmadığı' yönünde açıklama yaparak bekçilere kimlik sorma yetkisini yönetmeliğe dayandırdı.
Gazete Duvar’dan Hacı Pişkin’in haberine göre, hukukçular ise mahkemenin, mahalle bekçileriyle ilgili verdiği kararla aynı düşüncede. Avukat Benan Molu, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün açıklamasıyla ilgili, “EGM’nin dayanak olarak gösterdiği 16’ncı madde, takip edip araştırmadan ve suç üstü halinde yakalayarak karakola götürmekten bahsediyor” diyor. Molu yönetmeliğin tek başına bekçilere kimlik sorma yetkisi vermeye yeterli olmadığını dile getirdi.
Molu, “Kimlik sorma özgürlük ve güvenlik hakkı, kişisel verilerin korunması, özel hayatın korunması hatta bazı durumlarda ayrımcılık yasağı gibi pek çok hakka yönelik bir müdahale olarak görülebileceği için söz konusu müdahalenin mutlaka açık, anlaşılabilir ve ulaşılabilir bir kanun maddesiyle düzenlenmesi gerekiyor. Bizim mevzuatımızda bu yetki Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nda polise tanınmış. Yönetmelik tek başına yeterli değil, yönetmelik böyle bir yetki de vermiyor. O yüzden İzmir mahkemesinin kararı doğru. Yine Emniyet Genel Müdürlüğü’nün söylediği gibi sadece o kişileri ve o bölgeye bağladığı iddiası da doğru değil. Bekçiler sadece o mahkeme kararının verildiği kişileri değil, kimseyi durdurup kimlik soramaz.” ifadesini kullandı.
