Türkiye’deki Twitter ve YouTube yasaklarının da etkisiyle, ABD Kongresi’nde Türkiye aleyhtarı karar tasarılarında patlama yaşanıyor. Bir Senato kınaması, ABD Başkanı Barack Obama’ya giden bir şikâyet mektubu, Hıristiyanların Türkiye’de el konulan mallarına ilişkin bir tasarının ardından, şimdi de Temsilciler Meclisi’nde Türk hükümetini sert bir dille eleştiren ve sosyal medya yasaklarını kaldırmaya davet eden başka bir karar tasarısı hazırlandı.
Hürriyet gazetesinin Washington Temsilcisi Tolga Tanış'ın haberine göre, geçen hafta Kongre’nin Senato kanadına sunulan Türkiye’deki yasakları kınayan bir tasarı, Başkan Obama’ya 34 milletvekilinin gönderdiği, hukukun üstünlüğüne ilişkin sorunlardan dolayı Türkiye’yi şikâyet eden bir mektup ve ABD Dışişleri Bakanlığı’na Türkiye’de el konulan Hıristiyan mallarını takip etme görevi veren tasarının ardından, Salı günü de Temsilciler Meclisi’nden dört milletvekili, Türkiye’deki ifade özgürlüğüne engel olan yasakların derhal kaldırılması çağrısında bulunan bir karar tasarısı hazırladılar.
Dünyada nerelerde yasak
Twitter’ın Türkiye ile birlikte dünyada sadece Çin, Kuzey Kore, İran ve Suriye’de, YouTube’un da sadece Çin, İran ve Pakistan’da yasak olduğu hatırlatılan son tasarıyı, Temsilciler Meclisi İletişim ve Teknoloji Alt Komitesi’nin Demokrat Partili grup başkanı, California Milletvekili Anna Eshoo ve Dış İlişkiler Komitesi üyeleri Cumhuriyetçi Partili Pennsylvania Milletvekili Tom Marino ile Demokrat Partili Massachusetts Milletvekilleri Joe Kennedy ve Bill Keating kaleme aldılar. Tasarıda, “ABD Temsilciler Meclisi, Türkiye’ye basın özgürlüğü, ifade özgürlüğü, Türkiye’deki sosyal medya dahil internet özgürlüğü üzerindeki kısıtlamaları kaldırma çağrısı yapmaktadır” denildi.
Tasarının hazırlanması ile ilgili konuşan Eshoo, “Bu karar tasarısı ile Türkiye ve dünyanın her yerinde internet özgürlüğünü kısıtlayan davranışlara karşı duruyoruz” dedi. Marino, “Bugün sunduğumuz bu tasarı, sadece Twitter ve YouTube’u tekrar açmak zorunda olması değil, vatandaşlarını korumak zorunda olduğuna dair de Türkiye’ye güçlü bir mesaj gönderecek” derken, Kennedy ise “Temel özgürlükleri engelleyerek, Türk hükümeti demokrasinin dayandığı temeli tehdit ediyor” diye konuştu.
Senato kınaması ve mektup
ABD Kongresi’nde Twitter ve YouTube yasakları sonrası Türkiye’yi eleştiren ilk tasarı, geçen hafta Senato kanadının Dış İlişkiler Komitesi üyesi Demokrat Partili Connecticut Senatörü Chris Murphy tarafından hazırlanmıştı. Murphy, Türkiye’de sosyal medya platformlarının yürütme organları tarafından yasaklanmasını kınamış ve hazırladığı tasarıda “ABD Senatosu, Türk hükümetine acilen sosyal medya dahil basın özgürlüğü üzerindeki kısıtlamaları sona erdirme ve Twitter’a erişimi yeniden sağlama çağrısı yapmaktadır” demişti.
34 milletvekilinden mektup
Murphy’nin tasarısından bir gün sonra ise ABD Kongresi’nden 34 milletvekili, 28 Mart 2014’te ABD Başkanı Barack Obama’ya bir mektup göndermişti. Türkiye’deki hukukun üstünlüğü sorunlarına işaret eden ve bu konuda duyulan derin kaygıları ifade eden mektupta da, milletvekilleri Obama’ya şöyle seslenmişlerdi: “Yönetiminizi, Türkiye’den demokratik değerleri geliştirmesini ve vatandaşlarının, demokratik toplumun temeli işlevi gören tüm özgürlükleri uygulayabilme hakkını korumasını istemesini güçlü bir şekilde teşvik ediyoruz.”
Nisan etkisi ve seçimler
Twitter ve YouTube yasaklarının dışında ABD’de Kasım’da yapılacak milletvekili seçimlerinden önce 1915 Olayları’nın yıldönümü 24 Nisan’ın yaklaşması da Kongre’deki Türkiye aleyhtarı tasarıların artmasına katkı yapan başka bir faktör oldu. 34 milletvekilinin Obama’ya mektup yolladıkları gün, Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Cumhuriyetçi Partili Ed Royce ve komitenin Demokrat Partili grup başkanı, New York Milletvekili Eliot Engel de, “Türkiye Hıristiyan Kiliseleri Hesap Verme Sorumluluğu Yasası” adıyla ortak bir karar tasarısına imza attılar. Her sene Beyaz Saray tarafından 1915 olaylarının yıldönümü dolayısıyla yayınlanan ve şimdiye kadar yaşanan ölümleri “soykırım” olarak değil de “büyük felaket” olarak nitelendiren 24 Nisan başkanlık bildirisinde bu sene de bir değişiklik beklenmezken, Royce ve Engel, 4347 sayılı karar tasarısında ABD Dışişleri Bakanlığı’na 2021’e kadar Türkiye Cumhuriyeti’nde ve Kuzey Kıbrıs’ta çalınan, el konulan ya da bir şekilde Hıristiyanlara geri verilmeyen ibadet yerleri ve mülkleri takip etme, bu konuda her sene Kongre’ye bilgi verme zorunluluğu getirilmesini istediler.
