ABD Dışişleri Bakanlığı, İran'a yapılan 400 milyon dolarlık nakit para transferinin, İran'da tutuklu beş ABD vatandaşının serbest bırakılmasında 'koz olarak' kullanıldığını söyledi.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü John Kirby para transferinin, tutukluların serbest bırakılmasından bağımsız bir meseleyle ilgili olduğunu ancak ödemenin Amerikalılar İran'dan ayrılana kadar yapılmadığını ifade etti.
Beş Amerikalı Ocak ayında yedi İranlı tutukluyla takas edilmişti.
ABD de aynı gün İran'a uçakla 400 milyon dolar değerinde nakit para transferi yaptı.
Takas, nükleer anlaşma kapsamında ABD'nin İran'a uluslararası yaptırımları kaldırmasından sonra gerçekleşti.
Her iki olayın zamanlamasının örtüşmesine tepki gösteren Cumhuriyetçiler Obama yönetimini 'taviz vermekle' suçladı.
Beyaz Saray ise, ABD'nin tutukluların serbest bırakılması için fidye ödediği iddialarını yalanladı ve paranın, 1979 İslam Devrimi'nden önce İran'la ABD arasında yaşanan mali bir anlaşmazlıkla ilgili olduğunu belirtti.
Dışişleri Bakanı sözcüsü Kirby, "24 saatlik bir zaman dilimi içerisinde birçok diplomatik meseleyi sonuca bağlayabildik. Bu süreci özellikle avantajımıza çevirdik" dedi.
Kirby'nin açıklaması, Wall Street Journal gazetesinin nakit para transferinin 'Amerikalı tutukluların uçaklarının kalkmasına bağlı olduğunu' yazmasının ardından geldi.
Gazetenin haberine göre ABDli yetkililer, Tahran'daki İsviçre Hava Kuvvetleri'ne ait uçak, içinde ABD vatandaşlarından üçüyle beraber Tahran'dan havalanmadan, nakit para yüklü uçağın da Cenevre'den İran'a gitmesine izin vermedi.
Beyaz Saray, ödemenin, ABD ile 1970li yıllarda İran'da desteklediği Şah yönetimi arasında yapılan bir askeri malzeme anlaşması kapsamında ABD'nin İran'a olan 1.7 milyar dolarlık borcunun bir kısmı olduğunu öne sürmüştü.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Kirby de bu iddiayı doğruladı.
Askeri malzemeler ise Şah, 1979'da devrilmeden gönderilmemişti.
ABD Başkanı Barack Obama, 1.3 milyar dolar faizle 400 milyon doları geri ödemeyi kabul etmişti.
Kirby, ABD'nin İran'ın tutukluları iade etmekten 'cayacağından' endişelendiğini, para transferinin de bu nedenle tutuklular serbest bırakılana kadar bekletildiğini söyledi.
ABC News'un haberine göre Kirby, "Durumdan mümkün olan en fazla avantajı sağlamamak aptallık, tedbirsizlik ve sorumsuzluk olurdu. Bu açıdan, meselenin sonuçlanmasıyla ilgili bir bağlantısı var mıydı diye sorarsanız bunu inkâr etmem" diye konuştu.
Illinois eyaletinin Cumhuriyetçi Senatörü, Senato'nun Ulusal Güvenlik Bankacılık alt komitesi başkanı Mark Kirk ise, meselenin Kongre oturumuna taşınmasını istiyor.
Kirk, "Amerikan halkının vergilerinin İran'ın terörist Devrimci Muhafızlar Ordusu'na gidip gitmediğini anlaması için" bunun tek yol olduğunu söylüyor.
Cumhuriyetçi Parti Başkanı Reince Priebus da ABC News kanalına yaptığı yazılı açıklamada "Obama yönetiminin maskaralığa bir son verip, dünyanın teröre en çok destek veren devletine 400 milyon dolar fidye ödediğini itiraf etmesinin zamanı geldi" dedi.
