Cuma günü açıklanan istihdam ve ortalama kazanç verilerinin ardından yükselen enflasyon ile faiz artırımı endişeleriyle birlikte tarihinin en büyük düşüşlerinden birini yaşayan ABD hisse senedi piyasalarındaki durumu değerlendiren Wall Street Journal Washington Büro Şefi Gerald F. Seib, tartışmanın odak noktasında enflasyon ve faiz oranlarının bulunduğunu ancak asıl dikkat edilmesi gerekenin 2017 sonunda ABD Kongresi’nden geçen ‘vergi kesintisi’ olduğunu söyledi. ABD Başkanı Donald Trump’ın Kongre’deki ‘ilk büyük zaferi’ olarak nitelendirilen kesintinin ‘en azından gelecek birkaç yıl için’ büyük bütçe açıklarına sebep olacağına dikkat çeken Seib, artan faiz oranları ve enflasyonla birleştiğinde bu durumun 'kaygı' yarattığını kaydetti.
Birçok kişinin piyasaların ‘düzeltme’ yaşayacağı beklentisinde olduğunu belirterek, yaşanan son gelişmelerin ‘şaşırtıcı’ olmadığını ifade eden Seib, “Bence büyük ihtimalle sakinleşecek ve -zaten olması gereken- biraz daha düşük seviyelerde durulacak. Büyük bir çöküşün kıyısında olduğunu düşünmüyorum” dedi.
"Gelir artışı enflasyonu besler ve bu, faiz oranlarının artmasıyla ilgili kaygıları artırır"
Wall Street, son iki işlem gününde yaşanan sert düşüşlerin ardından dün (6 Şubat 2018) gelen tepki alımlarıyla birlikte yükselişe geçti. Durumu T24'e değerlendiren Seib, şunları söyledi:
“Birçok kişi ‘piyasa düzeltmesi' yaşanacağı konusunda hemfikirdi; piyasalar büyük ihtimalle fazla şişmişti. İlk büyük mesele bu. İkinci mesele ise ekonomik büyümeyle ilgili. Oldukça iyi bir şey olan ekonomik büyümenin kötü yanı, Fed'in de hedeflediği enflasyonun oluşmaya başlamasıyla otomatik olarak faiz oranlarının artmasıyla ilgili kaygı yaratması. Faiz oranlarının artacağı beklentisi de tam olarak piyasaların takip ettiği şey. Bu şaşırtıcı değil. Tabii ki istihdam rakamlarıyla alakalı. Ama istihdam rakamları o kadar da muhteşem değildi; iyiydi ama zaten 6 yıldır iyi. Ortaya çıkan tablo, iyi gelen istihdam rakamları ve ücretlerin artmasının bir karışımıydı. Hatta, gelir artışı cuma günü açıklanan veriler içinde daha önemli olanıydı; çünkü gelir artışı enflasyonu besler ve enflasyonla ilgili kaygılar faiz oranlarının artmasıyla ilgili kaygıları oluşturur. Cuma günü bunların hepsi bir araya geldi. Bu bir sürpriz değildi ama insanlar yine de şoke oldular. Bence olmamalılar.
"Piyasalar daha sürdürülebilir seviyelere doğru biraz gerileyecekler"
(Sizce ilerleyen günlerde ne olacak?) Bu konuyu değerlendirirken bir perspektifiniz olmalı. Dow Jones Endüstri Endeksi, hâlâ Donald Trump’ın geçen sene başkanlığa geldiği döneme göre yüzde 20 daha yüksek. Hâlâ yüksek. Gördüğümüz şey, insanların bağlama oturtması gereken küçük bir düzeltme. Benim görüşüme göre, piyasalar daha sürdürülebilir seviyelere doğru biraz gerileyecekler. Sonrasında da insanlar bu yıl neler olacağını görmek için bekleyecekler; Fed faizi ne kadar artıracak, enflasyon ne olacak… Bir de kimsenin dikkat etmediği üçüncü bir etmen var. Kongre, geçen yılın sonunda büyük bir vergi indirimini geçirdi ve Başkan da bunu imzaladı. Yani, bunun sonucu olarak en azından önümüzdeki birkaç sene büyük bir bütçe açığı yaşayacağız. Bu da artan faiz oranı, enflasyon ve bütçe açığının bu yıl ne kadar büyük olacağı konusunda kaygı yaratıyor. Piyasalar bunların hepsine bakacak. Bence büyük ihtimalle sakinleşecek ve -zaten olması gereken- biraz daha düşük seviyelerde sakinleşecek. Büyük bir çöküşün kıyısında olduğunu düşünmüyorum.
"Fed, gelir artışı ve enflasyona odaklanıyor"
(Fed'in tepkisi ne olacak; son yaşananlar faiz artırımı kararının boyutunu ya da zamanlamasını etkillyecek mı?) Yüzde 4’lük bir düşüş, en büyük günlük düşüşler listesinde ilk 20’de bile değil. Fed, hisse senedi piyasalarına o kadar da odaklanmıyor. Fed iki şeye dikkat ediyor. İlki gelir artışı, çünkü bu enflasyonu etkiliyor; ikincisi de enflasyonun kendisi. Fed, yüzde 2 civarında enflasyon istiyor. Ama bundan yukarıya çıkarsa ortalığı sakinleştirmeleri gerekir. Önümüzdeki aylarda da bu iki şeye odaklanacaklar; gelir ve enflasyondaki artış. Eski Fed Başkanı Janet Yellen, hafta sonu CBS’e verdiği röportajda, ‘Borsa fiyatlarının muhtemelen yüksek olduğunu düşünüyorum’ dedi. Yani durumun farkındalar ama onlar için konu bu değil.
"Siyasi olarak piyasaların yükselmesine bel bağlarsanız, çöktüğünde de birlikte batarsınız"
(Başkan Trump, piyasalardaki 'sıkıntı'ya nasıl tepki verecek?) Trump da ilk olarak her başkanın yapacağını yapacak. Piyasalar yükselirken bundan bahsedecek ama düşüşe geçtiğinde bunu görmezden gelecek. İkinci olaraksa, Beyaz Saray’ın dün yaptığına paralel bir şekilde, ekonominin temellerinin sağlam olduğuna dikkat çekecek; gelirler ve istihdam artıyor. Bu konulara odaklanacak. Zeki siyasi liderler, hisse senedi piyasaları konusunda çok fazla konuşmazlar; çünkü piyasalar yükselir ve alçalır. Eğer piyasaların yükselmesine bel bağlarsanız, çöküşe geçtiğinde de onunla birlikte batarsınız.
*Market correction: Türkçede piyasa düzeltmesi olarak kullanılan bu terim, yakın zamanda yaşanan bir yükselişten sonra hisselerin %10 düşmesi anlamına geliyor. Dow, 2 hafta önce rekor kırarak 26,616 düzeyinde kapanmıştı.
