Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), 65 yaş ve üzeri vatandaşların şehir içi toplu taşıma hizmetinden ücretsiz olarak yararlanmaları için sadece nüfus cüzdanının yeterli olacağı bir uygulamaya geçilmesi yönünde Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne tavsiyede bulundu.
Hürriyet'te yer alan habere göre, İzmir'de yaşayan 67 yaşındaki emekli bir vatandaş, misafir olarak geldiği Ankara'da nüfus cüzdanını göstererek belediye otobüsüne ücretsiz binmek istedi. Ancak kartı olmadığı gerekçesiyle ücretsiz seyahat hakkını kullanamadı. Vatandaş, daha sonra Başbakanlığa şikayet başvurusunda bulundu. Söz konusu başvuru, Başbakanlık tarafından gönderilen Ankara Büyükşehir Belediyesi'nce reddedildi.
Otobüs şoförünün "Serbest Ankarakart" olmadan otobüsten faydalanamayacağını söylediğini iddiaeden vatandaş, daha sonra Kamu Denetçiliği Kurumu'na başvuruda bulundu. Vatandaş başvurusunda, İzmir Büyükşehir Belediyesi uygulamasında nüfus cüzdanlarını ibraz ederek ücretsiz toplu taşımadan yararlandırıldıklarını belirterek, benzer uygulamanın Ankara'da da gerçekleştirilmesini talep etti. KDK, 65 yaş ve üzeri tüm vatandaşların şehir içi toplu taşımahizmetinden ücretsiz, pozitif ayrımcılığın amacı doğrultusunda herhangi bir külfete katlanmaksızın yararlanmasını sağlayacak, nüfus cüzdanı dışında ayrıca bir belge ibraz edilmesine gerek kalmadan seyahat etmeleri için yeni bir düzenleyici işlem tesis edilmesi yönünde Ankara Büyükşehir Belediyesine tavsiyede bulundu.
Tasfiye kararı
İkinci bir öneri de getiren KDK, idarenin bu öneriyi uygun bulmadığında, 65 yaş ve üzeri vatandaşların şehir dışında ikamet ettiklerini belgelemeleri halinde şehir içi toplu taşıma hizmetinden ücretsiz olarak yararlanmaları için sadece nüfus cüzdanının yeterli olacağı bir uygulamaya geçilmesine ilişkin de tavsiye kararı verdi.
Kararda, 4736 sayılı "Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"da yapılan değişiklikle 65 yaşın üstündeki vatandaşlara şehir içi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanma hakkı getirildiği hatırlatıldı.
Ücretsiz seyahat hakkından yararlanmaya ilişkin usul ve esasların "Ücretsiz veya İndirimli Seyahat Kartları Yönetmeliği" ile belirlendiği aktarılan kararda, söz konusu yönetmeliğe göre hakkın kullanımı için nüfus cüzdanının yeterli olduğu kaydedildi. Kararda, uygulamada, "Akıllı Kart" gibi kolaylaştırıcı tedbirlerin faydalı olabileceği ancak il dışından gelen engelli ve yaşlı bireylerin bu haktan yararlanmasına engel olunmaması için bu hakkın kullanımının söz konusu uygulamalarla sınırlandırılmasının Kanuna ve yönetmelikte öngörülen hükümlere uygun olmadığı kaydedildi.
"Uygulamayı zorlaştırıcı nitelikte"
Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde 65 yaş ve üzeri vatandaşların ücretsiz toplu taşıma hizmetinden faydalanalabilmeleri için "Serbest Ankarakart"a sahip olmaları gerektiği kaydedilen kararda, "65 yaş ve üzeri ücretsiz toplu taşımadan yararlanmak isteyen vatandaşlardan başvuru esnasında nüfus cüzdanı, bir adet vesikalık fotoğraf ve kart bedeli olarak 5 lira istenilmektedir. Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından öngörülen ancak konuya ilişkin mevzuat hükümlerinde dahi öngörülmemiş tüm bu koşulların belirli bir yaş üzerindeki kimselere tanınan pozitif ayrımcılığa yönelik ücretsiz toplu taşıma uygulamasını zorlaştıracak niteliğe sahip olduğu hususunda kuşku bulunmamaktadır." denildi. Otobüslerde "Serbest Ankarakart" okutulmasının belediye tarafından uygulamayı kolaylaştıracak bir tedbir olarak öngörüldüğünün bildirildiği kararda, somut olayda, öngörülen bu uygulama zorunluluğu sebebiyle şikayetçinin ücretsiz seyahat hakkının, Ankara'da ikamet etmemesi sebebiyle belediye tarafından engellendiği aktarıldı.
"Hukuka uygunluk yok"
Ankara Büyükşehir Belediyesince, ilgili yönetmelikte güvence altına alınan "nüfus cüzdanını ibraz eden 65 yaş ve üzeri vatandaşın ücretsiz seyahat hakkının herhangi bir gerekçeyle engellenemeyeceği" hükmünün ihlal edildiği vurgulanan kararda, şunlar kaydedildi:
"65 yaş ve üzeri tüm vatandaşların şehir içi toplu taşıma hizmetinden ücretsiz, pozitif ayrımcılığın amacı doğrultusunda herhangi bir külfete katlanmaksızın yararlanmasını sağlayacak niteliğe sahip bulunmayan nüfus cüzdanı dışında ayrıca bir belge ibraz edilmesi gerekliliği ve ilave koşullar öngörülmesi yönünde tezahür eden idarenin işlemlerinde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Diğer taraftan Ankara'nın başkent oluşu Anadolu'dan her gün büyük sayıda vatandaşın seyahat ettiği ve iş takip ettiği dikkate alındığında bu kişilerin büyük kenti tanımaları ve belirli noktalardaki 'Serbest Ankarakart'ı temin etmede güçlük yaşayacakları da açıktır."
