2016 Türkiye Göç Raporu: 2016'da 24 milyon 686 bin göçmen Türkiye'ye giriş yaptı

İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan "2016 Türkiye Göç Raporu"na göre, geçen yıl 174 bin 466 göçmen sınırı geçmek isterken güvenlik güçlerince yakalandı, 66 bin 167 kişi de uluslararası koruma kapsamında Türkiye'de misafir edildi.

"Yabancılar", "Uluslararası Koruma", "İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma" ve "Uyum" bölümlerinden oluşan raporda, vize, ikamet, çalışma izinleri, düzensiz göç, göçmen kaçakçılığı, uluslararası koruma, insan ticareti ve yabancılar iletişim merkezinin çalışmalarına yer verildi.

Raporun giriş kısmında, Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, dünyadaki uluslararası göçmen sayısının son 20 yılda hızla artmaya devam etmesi halinde 2050'de 405 milyona ulaşmasının beklendiği belirtildi.

Küresel bir konu halini alan göçle ilgili çalışmaların, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nce 6458 sayılı "Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu" kapsamında yürütüldüğü vurgulandı.

Yabancılar

Rapora göre, Türkiye'ye kara, hava, deniz ve demiryolu ile giriş yapan yabancıların sayısında 2006-2014 yıllarında sürekli artış tespit edildi.

2006'da 18 milyon 916 bin 904 yabancı Türkiye'ye giriş yaparken, bu sayı her geçen yıl artış göstererek, 2014'te 35 milyon 115 bin 789'a ulaştı.

Türkiye'ye giriş yapan yabancı sayısı 2015'te 34 milyon 633 bin 391 iken, bu sayı 2016'da yaklaşık yüzde 29 azalarak 24 milyon 686 bin 471'e geriledi.

Türkiye'ye 2016'da giriş yapan yabancılar arasında 3 milyon 808 bin 463 kişiyle Almanya birinci, 2 milyon 195 bin 727 kişiyle Gürcistan ikinci, 1 milyon 685 bin 983 kişiyle Bulgaristan üçüncü sırada yer aldı. Türkiye'den çıkış yapan yabancılar sıralamasında da giriş yapanlarda olduğu gibi ilk üç sırayı Almanya, Gürcistan ve Bulgaristan vatandaşları oluşturdu.

Geçen yıl giriş yasağı bulunan 7 bin 399, vizesi olmayan 4 bin 300, geçersiz belgeyle başvuran 2 bin 491, sahte belgeyle başvuran bin 369, vize ihlali yapan 909 ve diğer nedenlerle de bin 826 olmak üzere, toplam 18 bin 294 kişinin Türkiye'ye girişine izin verilmedi.

İkamet izni alan yabancı sayısı 2015'te 422 bin 895 iken, bu sayı 2016'da yaklaşık yüzde 9 artış göstererek, 461 bin 217'ye ulaştı. Söz konusu izni alan yabancılar sıralamasında 55 bin 983 kişiyle Irak vatandaşları birinci, 48 bin 738 kişiyle Suriye vatandaşları ikinci ve 39 bin 184 kişiyle Azerbaycan vatandaşları üçüncü sırada yer aldı. Yabancıların yüzde 53'ü kısa dönem ikamet izni, yüzde 14'ü aile ikamet izni, yüzde 13'ü öğrenci ikamet izni, yüzde 12'si çalışma izni ve yüzde 8'i ise diğer ikamet izinleriyle Türkiye'de bulundu.

Kısa dönem ikamet izni alan yabancılar arasında 34 bin 909 ile Irak, aile ikamet izni alanlar arasında 7 bin 377 ile Azerbaycan, öğrenci ikamet izni alanlar arasında 10 bin 528 ile Azerbaycan, çalışma izni bulunanlar arasında 8 bin 14 ile Gürcistan vatandaşları ilk sırada yer aldı.

Uzun dönem, insani ikamet ve insan ticareti mağduru ikamet izni ile Türkiye'de bulunan 35 bin 930yabancıdan ise 15 bin 92'sinin Irak, 5 bin 102'sinin Azerbaycan, 3 bin 951'inin Kazakistan vatandaşı olduğu belirlendi.

İkamet izinlerinde ilk başvuru, geçiş başvurusu ve uzatma başvurusunun elektronik ortamda yapılabilmesi için e-ikamet sistemi bulunuyor. Göç İdaresi Genel Müdürlüğünce 18 Mayıs 2015 tarihinde hayata geçirilen e-ikamet sistemi sayesinde, 2015'te 370 bin 309, 2016'da 490 bin 799 e-ikamet izin belgesi düzenlendi.

Düzensiz göç

Raporda, Türkiye'nin düzensiz göçe karşı gerek ulusal düzeyde etkin tedbirler aldığı gerekse bu alanda uluslararası düzeyde sorunların tespiti, bilgi alışverişi, ortak mücadele ve iş birliği şeklindeki çalışmaların çoğuna aktif olarak katıldığı belirtildi.

Düzensiz göçle mücadele kapsamında 2015'te yakalanan 146 bin 485 göçmen sayısı, 2016'da yüzde 19 artışla 174 bin 466'ya çıktı. 2005-2016 yıllarında yakalanan göçmen sayısı ise 817 bin 863 oldu.

Geçen yıl yakalanan göçmenlerin 69 bin 755'ini Suriye, 31 bin 360'ını Afganistan ve 30 bin 947'sini Irak vatandaşları oluşturdu.

Sahil Güvenlik Komutanlığınca deniz yoluyla gerçekleştirilen düzensiz göç faaliyetlerinden elde edilen verilere göre, 2016'da hayatını kaybeden göçmen sayısı 2015'e göre yüzde 29 azaldı. Düzensiz göç faaliyetlerinde 2015'te 279 kişi hayatını kaybederken, bu sayı 2016'da 192'ye geriledi.

Ayrıca bu faaliyetlerde 2010-2016 yıllarında 15 bin 247 göçmen kaçakçısı yakalandı. Geçen yıl yakalanan göçmen kaçakçısı sayısının ise 3 bin 314 olduğu tespit edildi.

Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancılardan, kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye'ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye'den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar, valiliklerce idari gözetim kararı alınmasının ardından geri gönderme merkezlerine alınıyor. Söz konusu merkezlerde 2016'da 6 bin 780 kişi misafir edildi.

Uluslararası koruma

Türkiye, 6458 sayılı "Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu" gereğince uluslararası koruma talebinde bulunan yabancıları, taleplerinin olumlu değerlendirilmesinin ardından, koruma altına alıyor.

Bu kapsamda yapılan uluslararası koruma başvuruların sayısı, 2015'e göre 2016'da yüzde 3 artış gösterdi. 2015'te 64 bin 232 olan uluslararası koruma başvuru sayısı, 2016'da 66 bin 167'ye yükseldi. 2005-2016 yıllarında yapılan uluslararası koruma başvuru sayısı ise 282 bin 518 oldu.

2015 ve 2016 yıllarında başvuru yapanların uyrukları kıyaslandığında, Iraklılarda yüzde 25 azalış, Afganistanlılarda yüzde 88 artış, İranlılarda yüzde 31 artış görüldü.

Türkiye, Avrupa Birliği (AB) ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) üyesi ülkelerin yer aldığı sıralamada, 66 bin 167 uluslararası koruma başvuru sayısı ile 4. sırada yer aldı.

Türkiye uluslararası hukuktan kaynaklanan sorumlulukları çerçevesinde Suriyelilere geçici koruma statüsü vermesinin yanı sıra onların temel hizmetlere erişimlerini de sağlıyor. Bu kapsamda, geçici koruma altına alınan biyometrik kayıtlı Suriyeli sayısı, 2016'da 2 milyon 834 bin 441 olarak belirlendi. Bunun 1 milyon 323 bin 54'ünü kadınlar, 1 milyon 511 bin 387'sini ise erkekler oluşturdu.

Geçen yıl kayıt altına alınan Suriyeli yabancıların illere göre dağılımlarına bakıldığında ise ilk sırada 438 bin 861 ile İstanbul, ikinci sırada 405 bin 511 ile Şanlıurfa ve üçüncü sırada 379 bin 141 ile Hatay yer aldı.

Suriyelilere 20 milyonun üzerinde poliklinik hizmeti

Raporda, AFAD'ın 31 Aralık 2016'da yaptığı açıklamadan bilgilere de yer verildi. Buna göre, Hatay, Gaziantep, Şanlıurfa, Kilis, Mardin, Kahramanmaraş, Osmaniye, Adıyaman, Adana ve Malatya'da kurulan geçici barınma merkezlerinde 258 bin 545 Suriyeli yabancı yaşıyor. Ayrıca Türkiye'de barınan Suriyeli kadınlar, geçen yıl sonuna kadar 184 bin 390 kez doğum yaptı. Geçici koruma altındaki Suriyelilere 20 milyonun üzerinde poliklinik hizmeti verildi.

Türkiye ile AB arasında varılan 18 Mart 2016 tarihli mutabakat çerçevesinde, Türkiye üzerinden Yunanistan adalarına geçen Suriyeli bir düzensiz göçmenin geri alınması karşılığında, bir Suriyelinin AB ülkelerine yerleştirilmesine yönelik uygulama kapsamında geçen yıl sonu itibarıyla bin 65 Suriyeli Almanya'ya, 456 Suriyeli Hollanda'ya ve 433 Suriyeli Fransa'ya yerleştirildi.

İnsan ticareti mağdurlarını koruma

Türkiye insan ticareti suçu ve bu suçtan mağdur olanlara destek olma konusundaki çalışmalarını 92 ülkeyle imzaladığı iş birliği anlaşmaları ve Göç İdaresi Genel Müdürlüğü İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma Dairesi Başkanlığı koordinesinde sürdürüyor.

İnsan ticareti mağduru sayısı geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 68 arttı. Mağdur sayısı, 2015'te 108 iken, bu sayı 2016'da 181'e ulaştı. 2005-2016 yıllarında tespit edilen mağdur sayısının bin 427 olduğu belirlendi. Ayrıca 2016'da insan taciri olarak tespit edilenlerin sayısı, 2015'e göre yüzde 36 azaldı. 2015'te 119 olan insan taciri sayısı, 2016'da 75'e gerilerken, 2005-2016 yıllarında tespit edilen insan taciri sayısı 2 bin 299 oldu.

Uyum faaliyetleri

İlgili kanun kapsamında yabancı kişilerin Türkiye'de toplumla olan karşılıklı uyumlarını kolaylaştırmak, yeniden yerleştirildikleri ülkede veya geri döndüklerinde ülkelerinde sosyal hayatın tüm alanlarında üçüncü kişilerin aracılığı olmadan bağımsız hareket edebilmelerini kolaylaştıracak bilgi ve becerileri kazandırmak amacıyla uyum faaliyetleri düzenleniyor.

Bu kapsamda, 7 bin 831 kişi, Türkçe dil kursuna, 2 bin 76 kişi de diğer kurslara katıldı.

Göçmen çocuklar ile Türkiye'de yaşayan çocuklar arasında iletişimi kolaylaştırmak, göç konusuna farkındalık oluşturmak ve göçmen çocukların dil ve psiko-sosyal gelişimine katkı sağlamak üzere 6-11 yaş çocukların kullanımı için uygun olabilecek "MUYU" eğitim seti hazırlandı.

Yabancılar tüm soru ve sorunlarını çözüme kavuşturmak için hizmet veren Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün "157" Yabancılar İletişim Merkezi (YİMER) ihbar hattı, Türkçe, İngilizce, Arapça, Rusça, Almanca ve Farsça dillerinde, 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet veriyor.

YİMER'e gelen ihbarların 158 Sahil Güvenlik, 155 Polis İmdat, 156 Jandarma ve 112 Acil Çağrı hatlarına yönlendirilmesiyle gerçekleştirilen operasyonlarda, 4 bin 155 kişi kurtarıldı.