Ülkemizde kaynağı servet olan vergilerden biri de emlak vergisidir. Emlak vergisi, Türkiye sınırları içinde arsa, arazi, konut ve işyeri üzerinden belediyelerce alınan bir servet vergisidir. Değerli konut vergisi ise vergi değeri 6 milyon 173 bin TL’yi aşan konutlar üzerinden alınan başka bir servet vergisidir.
Ama sorun şu ki; vergi değeri 6 milyon 173 bin TL’yi aşan konutlar üzerinden hem değerli konut vergisi hem de emlak vergisi alınmaktadır. Vergi değeri Emlak Vergisi Kanunu m.29’da yer alan değerdir. Yani belediyedeki kayıtlı değerdir. Daha basit bir ifadeyle üzerinden emlak vergisini ödediğiniz değerdir. Halk arasında hatta bazı resmî kurumlarda bile vergi değerine rayiç bedel denilmektedir ama hatalı bir kullanımdır; doğrusu vergi değeridir.
Değerli konut vergisinin tahsilat tutarı
Değerli konut vergisinin tahsilat tutarı 2021 yılında 23 milyon TL, 2022 Ocak-Şubat döneminde ise 23 milyon TL olarak gerçekleşti. Tahsilat tutarı oldukça az olan bir vergi üzerinde durmaya ne gerek var dediğinizi duyar gibiyim ama mevzu tahsilat tutarı değil.
Değerli konut vergisi alınan konuttan bir de emlak vergisi alınıyor
7194 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesiyle 07.12.2019 tarihinde eklenen değerli konut vergisi Emlak Vergisi Kanunu’nun 42 ve müteakip maddelerinde düzenlendi.
Türkiye sınırları içinde bulunan konutlardan emlak vergisi alınırken, Türkiye sınırları içinde bulunan ve vergi değeri 6 milyon 173 bin TL’yi aşan konutlar üzerinden ayrıca bir de değerli konut vergisi alınmaktadır. Yani aynı konut için hem emlak vergisi hem de değerli konut vergisi ödenmektedir.
Mükerrerlik mi var?
Vergi Usul Kanunu m.117/3 vergilemede mükerrerliği yani birden fazla kez vergi almayı tanımlamış. VUK m.124 ise bu mükerrerlik sorununun nasıl çözüleceği gösterilmiş.
Buna göre verginin mükerrer olması, aynı vergi kanununun uygulanmasında belli bir vergilendirme dönemi için aynı matrah üzerinden bir defadan fazla vergi istenmesi veya alınmasıdır. Yani vergilendirme döneminin, matrahın ve kanunun aynı olduğu durumda verginin mükerrerliğinden söz edilir. VUK m.117/3 esas olarak çifte vergileme sonucu ortaya çıkacak hataları göstermektedir. Buna göre verginin mükerrerliğinden söz etmek için aynı vergi kanunu uygulaması olmalı, aynı vergilendirme dönemi olmalı ve aynı matrah üzerinden bir defadan fazla vergi alınmış olmalıdır.
Buna göre iki vergi de aynı kanunda düzenlenmiş,
İki vergi de Emlak Vergisi Kanunu m.29’da yer alan vergi değeri üzerinden alınmakta,
Ve iki vergi de aynı yıl için uygulanmaktadır.
Görüldüğü üzere emlak (bina) vergisi ile değerli konut vergisi aynı kanunda yani Emlak Vergisi Kanunu’nda düzenlenmiş, ikisinin de matrahı EVK m.29’daki vergi değeridir ve ikisi de aynı dönemlerde vergilendirilmektedir. Bu noktada değerli konut vergisi ödeyenlerin aynı şekilde ödedikleri emlak (bina) vergisi tutarlarını VUK m.117/3 kapsamında düzelttirmeleri gerekmektedir. Zira açıkça VUK m.117/3 uyarınca mükerrer olmaktan dolayı bir vergi hatası söz konusudur.
Peki iki vergiyi de ödeyenler ne yapacak?
Öncelikle bu işlem bir vergi hatası (VUK m.117/3) olması nedeniyle konu vergi idaresine yansıtılmalı. Vergi dairesine gidip ödenen/ödenecek değerli konut vergisinden aynı konut için ödenen emlak vergisinin mahsup edilmesini içeren bir dilekçe verilmesiyle sürece başlanılmalı. Gerekçe olarak da VUK m.117/3 gösterilmeli.
Söz konusu dilekçeye 30 gün içinde olumlu cevap gelirse sorun yok ancak olumsuz cevap gelirse ki genelde olumsuz cevap gelmekte ya da hiç cevap verilmemektedir; bu kez Hazine ve Maliye Bakanlığına (Gelir İdaresi Başkanlığı’na) “Şikâyet Yoluyla Başvuru” şeklinde aynı sorunu içeren bir dilekçe ile başvuru yapılması gerekmektedir. Olumlu cevap gelirse sorun yok elbette ama 30 gün içinde olumsuz cevap gelirse bu süreden itibaren; şayet Hazine ve Maliye Bakanlığı dilekçenize cevap vermezse 30’uncu günü takip eden günden (zımnen ret) itibaren yargıya gidilebilir.